دروس خارج

جلسه ۹۲ – PDF جلسه نود و دوم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل چهارم – دو دیدگاه دیگر در مورد خروج سیره عقلایی ازآیات – ۱. خروج تخصصی سیره از آیات و بررسی آن – اشکال اول ۱۴۰۴/۰۱/۲۴ خلاصه جلسه گذشته نتیجه مباحث گذشته این شد که به نظر محقق خراسانی آیات نمی‌توانند رادع سیره عقلاییه باشند، زیرا اگر بخواهند رادعیت داشته باشند دور پیش می‏آید، لذا سیره مخصص آیات است و آیات به وسیله سیره تخصیص می‌خورند، زیرا علم به ردع شارع از سیره عقلا مبنی بر اخذ به خبر ثقه نداریم و همین برای اعتبار سیره کفایت می‌کند. وقتی سیره معتبر شد، مخصص آیات می‌شود، چون آیات از مطلق ظنون

جلسه ۹۱ – PDF جلسه نود و یکم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل چهارم – اشکال کبروی – کلام محقق اصفهانی – تفاوت تقریب محقق اصفهانی و محقق خراسانی از دور – بررسی کلام محقق اصفهانی – نظر محقق خراسانی در مورد دلیل چهارم ۱۴۰۴/۰۱/۲۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در سیره عقلاییه بر عمل به خبر واحد و ترتیب اثر بر آن بود. محقق خراسانی سیره عقلایی را به عنوان دلیل چهارم بر حجیت خبر واحد ذکر کردند. اشکالاتی نسبت به این دلیل ایراد شده بود (اشکال صغروی و اشکال کبروی). محقق خراسانی نسبت به اشکال کبروی فرمودند: اگر آیات بخواهند رادعیت از سیره داشته باشند، دور لازم می‌آید، لذا فرمودند: آیات

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – دلیل دوم (راه دوم) – بررسی مجدد اشکال اول ۱۴۰۴/۰۱/۲۰   بررسی مجدد اشکال اول در مورد راه دوم یا دلیل دوم از راه‌ها یا ادله ضمان در صورت کاهش ارزش پول، اشکالی همچنان از دید برخی از دوستان وارد بوده و پاسخی که داده شده به نظر آنها مکفی نیست. این اشکال، اولین اشکال از اشکالات دوازده‌گانه‌ای است که ما در ضمن بررسی راه دوم مطرح کردیم. گفتیم این اشکال نسبت به راه اول وارد است، اما با توجه به تفاوت‌هایی که بین راه دوم و راه اول وجود دارد، این اشکال از راه دوم مرتفع است. ما قبلاً به این

جلسه ۹۰ – PDF جلسه نود ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل چهارم – اشکال کبروی – بررسی پاسخ‎های محقق خراسانی به اشکال کبروی – شرح رساله حقوق – حق عبادات – ۱. حق نماز ۱۴۰۴/۰۱/۲۰   خلاصه جلسه گذشته در مورد دلیل چهارم بر حجیت خبر واحد، عرض کردیم هم اشکال صغروی مطرح شده و هم اشکال کبروی. اشکال صغروی مورد بررسی قرار گرفت. اما در مورد اشکال کبروی محقق خراسانی سه پاسخ دادند. خلاصه اشکال کبروی این بود که سیره عقلا در صورتی معتبر و حجت است که ردع و منعی از آن صورت نگرفته باشد در حالی که ما آیات و روایات متعددی داریم که از عمل به ظن منع

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – مروری بر مباحث گذشته ۱۴۰۴/۰۱/۱۹   مروری بر مباحث گذشته به واسطه تعطیلی دروس در ماه مبارک رمضان بین آخرین جلسه این بحث و جلسه امروز یک فاصله نسبتاً طولانی ایجاد شد. لذا از باب یادآوری و اینکه ما در چه نقطه‌ای از بحث قرار داریم، مطالبی را عرض می‌کنم. بعد از مقدماتی که در بحث از کاهش ارزش پول مطرح کردیم، گفتیم چند قول در مسئله وجود دارد؛ قول به لزوم جبران مطلقا، قول به عدم لزوم جبران مطلقا و قول به تفصیل. گفتیم چند تفصیل هم در مسئله وجود دارد؛ برخی بین تفاوت فاحش و غیر فاحش، برخی بین غصب

جلسه ۸۹ – PDF جلسه هشتاد و نهم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل چهارم – اشکال کبروی – پاسخ محقق خراسانی به اشکال کبروی: پاسخ اول – پاسخ دوم – پاسخ سوم ۱۴۰۴/۰۱/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل چهارم یعنی سیره عقلا بود، عرض کردیم این دلیل متشکل از دو مقدمه است؛ مقدمه اول این بود که بنای عملی عقلا بر اخذ به خبر ثقه و ترتیب اثر دادن به آن است. اشکالی نسبت به این مقدمه مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت؛ بعضی از بزرگان نسبت به اینکه عقلا به نحو مطلق به خبر ثقه اخذ کنند اشکال کردند و گفتند اگر عقلا به خبر ثقه عمل و

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل چهارم: سیره عقلاء – بررسی دلیل چهارم – اشکال صغروی – بررسی اشکال صغروی ۱۴۰۴/۰۱/۱۷   دلیل چهارم: سیره عقلاء بحث ما به دلیل چهارم بر حجیت خبر واحد رسید. در گذشته به سه دلیل کتاب و سنت و اجماع رسیدگی کردیم. دلیل چهارم سیره عقلا است. البته همانطوری که قبلا نیز اشاره کردیم محقق خراسانی در کفایه این را به عنوان یک تقریر از اجماع بیان کرده است، لکن این یک دلیل مستقل است و به اجماع هم ارتباطی ندارد. مثل همه مواردی که در آن‌ها سیره عقلا مورد استناد قرار می‌گیرد این دلیل متشکل از یک صغرا و کبری است:

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم – مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – سقوط اعتبار اذن ولی در دو صورت – معنای کفو – ۱. کفو شرعی – احتمالات سه‌گانه – مقتضای تحقیق – ۲. کفو عرفی ۱۴۰۴/۰۱/۱۷   سقوط اعتبار اذن ولی در دو صورت در مسئله دوم بحث درباره ولایت پدر و جد بر بالغه رشیده باکره، بعد از بررسی اقوال پنج‌گانه به این نتیجه منتهی شد که حق همان است که امام(ره) و همچنین مرحوم سید در عروه فرموده‌اند؛ یعنی احتیاط واجب آن است که هم رضایت دختر باشد و هم اذن ولی، یعنی پدر و جد. این مسئله به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت؛ ادله اقوال تماماً

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – بررسی راه پنجم – بررسی کلام محقق خویی – اشکال اول – اشکال دوم – مقتضای تحقیق در مسئله ۱۴۰۳/۱۲/۰۶   نکته قبل از اینکه به بررسی راه چهارم و پنجم جمع بین روایات بپردازم و اشکالات مرحوم آقای خویی را بررسی کنم، فقط یک نکته‌ای را یادآوری می‌کنم که در جلسه گذشته مورد پرسش واقع شد و آن اینکه دلیلی که در کلام مرحوم آقای خویی برای تفصیل ذکر شد، تمسکاً باطلاقات ادلة النکاح المنقطع بعد فرض انصراف ما دلّ علی اعتبار رضی الأب الی العقد الدائم مورد اشکال قرار گرفت که این

جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل چهارم: سیره عقلاء – ماه رمضان فرصتی برای بازگشت به توحید – وظایف اجتماعی در ماه رمضان ۱۴۰۳/۱۲/۰۶   دلیل چهارم: سیره عقلاء درباره حجیت خبر واحد تا اینجا چند دلیل را مورد بررسی قرار دادیم؛ کتاب، سنت و اجماع. دلیل چهارم که مهم‌ترین دلیل حجیت خبر واحد است، سیره عقلاء می‎باشد. محقق خراسانی این دلیل را به عنوان یکی از وجوه تقریر اجماع ذکر کرده، ولی در واقع این یک دلیل مستقلی است. بسیاری با رد دلایل چهارگانه به این دلیل استناد کردند و این دلیل را مهمترین و قوی‌ترین دلیل بر حجیت خبر واحد می‌دانند. این دلیل از آنجا که

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – دلیل دیگر برای راه سوم (قول پنجم) و بررسی آن – راه چهارم و پنجم (قول ششم و هفتم) – مستند راه پنجم – اشکالات محقق خویی – اشکال اول – اشکال دوم – کلام محقق خویی در مورد دو روایت ۱۴۰۳/۱۲/۰۵ دلیل دیگر برای راه سوم (قول پنجم) و بررسی آن نتیجه بررسی‌های راه سوم برای جمع میان روایات این شد که نمی‌توانیم تشریک را بپذیریم. قول به تشریک علاوه بر جمع میان روایات به بیان مذکور، به اصل احتیاط در باب نکاح هم استناد کرده‌اند؛ به عبارت دیگر، از باب احتیاط در

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل سوم: اجماع – تقریر چهارم بررسی تقریر چهارم: اشکال اول، دوم، سوم، چهارم – تقریر پنجم – بررسی تقریر پنجم: اشکال اول، اشکال دوم ۱۴۰۳/۱۲/۰۵ خلاصه جلسه گذشته تا اینجا سه تقریر از اجماع را مورد بررسی قرار دادیم؛ معلوم شد هیچ یک از این سه تقریر از اجماع قادر به اثبات حجیت خبر واحد نیست. دو تقریر دیگر مانده که این دو تقریر هم در کفایه بالاشاره ذکر شده است. تقریر چهارم تقریر چهارم از اجماع این است که همه علمای مسلمین حتی سید مرتضی و اتباع او، عملاً اجماع دارند بر حجیت خبر واحد. چون وقتی کتاب‌های فقهی را مورد

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاه مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – بررسی راه سوم (قول پنجم) – اشکال دوم، سوم و چهارم – بررسی اشکال چهارم – راه چهارم (قول ششم) ۱۴۰۳/۱۲/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در راه سوم از راه‌های جمع بین روایات متعارض در مورد نکاح باکره رشیده بود؛ این راه را مرحوم آقای خویی فرموده‌اند که مورد بررسی قرار گرفت و اشکال اول نسبت به این راه مطرح شد. خلاصه اشکال اول این بود که روایاتی که ایشان ادعا کرده که اینها دلالت بر تشریک می‌کند، دال بر تشریک نیستند؛ آن چهار روایتی که ایشان ذکر کرده را یک به یک توضیح دادیم

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل سوم: اجماع – تقریر دوم – بررسی تقریر دوم – اشکال اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم – تقریر سوم – بررسی تقریر سوم – اشکال اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۳/۱۲/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در تمسک به اجماع برای اثبات حجیت خبر واحد بود. عرض کردیم وجوهی برای تقریر اجماع ذکر شده است. این وجوه در کلمات محقق خراسانی به حسب ظاهر سه وجه است که البته یک وجه در واقع یک دلیل مستقلی محسوب می‎شود، اما آن دو وجه دیگر شاید و بلکه حتماً در واقع متضمن چهار وجه است، یعنی سه یا چهار وجه در کلمات محقق

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  بررسی راه دوم- دو نکته – اشکال دهم، یازدهم، دوازدهم و بررسی آنها ۱۴۰۳/۱۲/۰۱ دو نکته نکته اول: عرض کردیم راه دوم از راه‌های ضمان کاهش ارزش پول مبتلا به اشکالاتی است؛ اشکالاتی که نسبت به این راه وارد شده، همانند اشکالاتی است که نسبت به راه اول وارد شده است. از این جهت که این اشکالات دو دسته است؛ یک دسته متوجه اصل نظریه قدرت خرید است و یک دسته مربوط به لوازم و آثار التزام به کاهش ارزش پول بر مبنای نظریه قدرت خرید است. نکته‌ دوم: نکته دیگری که اشاره کردیم این بود که آن شش اشکالی به راه اول وارد بود، به این راه هم وارد است؛ یعنی

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل سوم: اجماع – تقریر اول – بررسی تقریر اول – اشکال اول – اشکال دوم – مقتضای تحقیق – شرح رساله حقوق – معنای «لاحول ولا قوة الا به» – وجه بیان حوقله ۱۴۰۳/۱۲/۰۱   خلاصه جلسه گذشته تا اینجا دو دلیل از ادله حجیت خبر واحد را مورد بررسی قرار دادیم. دلیل اول برخی از آیات قرآن بود. چندین آیه ذکر شد و نتیجه بررسی‌ها این شد که فی الجمله برخی از آیات قرآن بر حجیت خبر واحد دلالت دارند. دلیل دوم بعضی از اخبار و روایات بود. مرحوم شیخ انصاری چهار طایفه را نقل کردند اشکالاتی نسبت به این‌ها مطرح

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم  جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – دلیل دوم (راه دوم) – بررسی راه دوم- اشکال نهم و بررسی آن ۱۴۰۳/۱۱/۳۰ اشکال نهم بحث در راه دوم از راه‌های ضمان کاهش ارزش پول بود؛ تا اینجا هشت اشکال نسبت به این راه مورد بررسی قرار گرفت. چند اشکال دیگر نسبت به این راه مطرح شده که لازم است این اشکالات مورد بررسی قرار گیرند. اشکال نهم در واقع در ادامه اشکال هشتم مطرح می‌شود. در اشکال هشتم گفته شد ارزش پول یک وصف نسبی است، نه ذاتی و تغییراتی که در اوصاف نسبی اشیاء به وجود می‌آید، مورد ضمان نیست. اگر تغییر در وصف ذاتی باشد، این موجب ضمان

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – بررسی اشکال دوم به دلیل دوم ( اخبار و روایات)– بررسی طایفه اول – بررسی طایفه دوم – بررسی طایفه سوم و چهارم – بررسی اشکال اول و دوم و سوم ۱۴۰۳/۱۱/۳۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به استدلال به اخبار برای حجیت خبر واحد اشکالاتی مطرح شده است. اشکال دوم در واقع به نوعی درصدد انکار این دلالت است. این اشکال را که بعضی از بزرگان مطرح کرده‌اند ذکر کردیم. خلاصه سخن ایشان این بود که از این چهار طایفه روایت، دو طایفه اساساً اجنبی از بحث ماست، دو تا طایفه هم فایده ندارد و

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – بررسی راه سوم (قول پنجم) – اشکال اول ۱۴۰۳/۱۱/۲۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم آقای خویی در جمع بین روایات مربوط به نکاح باکره رشیده، یک راهی را طی کرده‌ و نهایتاً قائل به تشریک شده‌اند؛ یعنی هم اذن دختر و رضایت او لازم است و هم اذن و رضایت پدر. کلام ایشان را به نحو مبسوط ذکر کردیم؛ محصل کلام ایشان این شد که سه طایفه بر استقلال پدر و اختیارداری او در امر نکاح باکره رشیده دلالت دارد. در مقابل، چهار روایت بر استقلال دختر یا لزوم استیذان از دختر دلالت