جلسه ۳۳ – PDF  جلسه سی و سوم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه ششم (شیخ الشریعة اصفهانی) ۱۳۹۳/۱۲/۱۹ خلاصه جلسه گذشته مطالب شیخ الشریعة در چهار بخش مطرح شد، ما بخش اول و دوم کلام ایشان را بررسی کردیم و اشکالاتی را که به این دو بخش وارد بود را ذکر کردیم؛ بخش سوم که ادله و شواهد نظر ایشان بود متضمن چهار دلیل بود، دلیل اول را بررسی کردیم. ادامه بررسی بخش سوم (ادله و شواهد) بررسی دلیل دوم دلیل دوم هم مربوط به مورد حدیث یعنی قضیه سمرة بن جندب بود، ایشان فرموده: این معنا با نقل این حدیث مع زیادة کلمة علی مؤمن سازگار است، در این رابطه گفتیم این زیادة محل

جلسه ۳۲ – PDF  جلسه سی و دوم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه ششم (شیخ الشریعه اصفهانی) ۱۳۹۳/۱۲/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در وجه ششم بود، عرض کردیم شیخ الشریعه اصفهانی معتقد است «لا» در این جا حمل بر نهی می شود یا بإرادة النهی عنه ابتدائاً یا به استعمال در معنای حقیقی نفی ولی اراده نهی از آن، به هر حال هر یک از این دو وجه باشد، لا بد ان یحمل علی النهی، گفتیم کلام ایشان چهار بخش دارد، بخش اول مطلبی است که از صاحب عناوین نقل کرده و مطلب دوم تصویری است که از این وجه ارائه می دهد. مطلب سوم رد نظر دیگران است و مطلب چهارم هم ادله و

جلسه ۳۱ – PDF  جلسه سی و یکم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه ششم (شیخ الشریعه اصفهانی) ۱۳۹۳/۱۲/۱۲ وجه ششم  (شیخ الشریعه اصفهانی) وجه ششم در تفسیر حدیث «لاضرر و لاضرار» وجهی است که شیخ الشریعه اصفهانی ذکر کرده اند، البته اساس این وجه را همان طور که خود ایشان هم اشاره کرده صاحب عناوین هم بیان کرده است. وی می­گوید: «وقفت بعد هذا علی کلام لصاحب العناوین». برای این که این وجه به نحو کامل تبیین شود مجموعه آن چه که ایشان در این مقام فرموده را بیان می کنیم. به طور کلی مجموع کلمات شیخ الشریعه مشتمل بر چهار بخش است. البته این ترتیبی است که ما به جهت این که بحث نظم

جلسه ۳۰ – PDF  جلسه سی ام مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه چهارم (محقق خراسانی) و وجه پنجم ۱۳۹۳/۱۲/۰۹ خلاصه جلسه گذشته از وجه چهار یک تقریب را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم، وجه چهارم این بود که در «لاضرر» نفی حکم به لسان نفی موضوع شده، تقریب متعارف و مشهور از این وجه را مورد بررسی قرار دادیم. بررسی تقریب دوم از وجه چهارم تقریب دوم که مرحوم آخوند در تعلیقه بر رسائل ذکر کرده این بود که شارع جواز اضرار به غیر را تشریع نکرده، هم چنین شارع وجوب تحمل ضرر عن الغیر را تشریع نکرده، اگر به ظاهر همین تقریب اخذ کنیم و کاری به آن چه که ایشان در

جلسه ۲۹ – PDF  جلسه بیست و نهم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه چهارم (محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۱۱/۲۸ خلاصه جلسه گذشته وجه چهارم از وجوه مربوط به مفاد هیئت ترکیبیه قاعده لاضرر وجهی است که محقق خراسانی ذکر کرده اند، این وجه را توضیح دادیم و گفتیم قبل از بررسی این وجه لازم است به اموری تذکر دهیم تا براساس این تنبه و تذکر بهتر بتوانیم وجه چهارم را مورد بررسی قرار دهیم، سه امر را گفتیم و بیان امر چهارمی در این جا مناسب به نظر می رسد. نکته چهارم مرحوم آخوند در ضمن توضیح این وجه علاوه بر نظائری که برای «لاضرر» ذکر کرد به طور خاص ما نحن فیه را به حدیث رفع

جلسه ۲۸ – PDF  جلسه بیست و هشتم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه چهارم (محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۱۱/۲۵ سه وجه از وجوه مربوط به مفاد قاعده لاضرر بیان شد و هر سه وجه مورد اشکال قرار گرفت. وجه چهارم (محقق خراسانی) وجه چهارم در بیان هیئت ترکیبیه مفاد قاعده لاضرر وجهی است که محقق خراسانی به آن ملتزم شده است. خلاصه این وجه در یک جمله این است که «لاضرر و لاضرار» از قبیل نفی حکم به لسان نفی موضوع است. توضیح این وجه این است که: نفی در این جا در معنای حقیقی خودش استعمال شده، یعنی لای نفی جنس بر نفی حقیقت مدخول خود دلالت می کند، لکن نفی طبیعت و حقیقت مدخول «لا»

جلسه ۲۷ – PDF  جلسه بیست و هفتم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه سوم (شیخ انصاری) ۱۳۹۳/۱۱/۲۱ خلاصه جلسه گذشته پیرامون وجه سوم و تقریب محقق نائینی از این وجه، آن چه لازم بود عرض کردیم، قبل از بررسی وجه سوم ابتداء مناسب است تقریب محقق نائینی از این وجه را بررسی کنیم و سپس به بررسی اصل این نظریه بپردازیم. بررسی تقریب محقق نائینی از  وجه سوم محقق نائینی در تقریب این وجه به طور کلی دو مطلب را ذکر کرد: یکی در مورد اصل نظریه بود که بر اساس آن احکامی که موجب ضرر بر مکلف هستند در شریعت نفی شده اند. ضرر در نظر ایشان یک عنوان ثانوی است که متولد از

جلسه ۲۶ – PDF  جلسه بیست و ششم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه سوم (شیخ انصاری) ۱۳۹۳/۱۱/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در مفاد هیئت ترکیبیه «لاضرر و لاضرار» بود، دو وجه تا این جا مورد بررسی و اشکال قرار گرفت. وجه سوم (شیخ انصاری) وجه سوم در تبیین «لاضرر و لاضرار» وجهی است که مرحوم شیخ بیان کرده، البته محقق نائینی تقریبی از این وجه ارائه داده که ما هم بیان خود شیخ راعرض خواهیم کرد و هم تقریبی که محقق نائینی از این بیان ارائه داده و پس از آن هم خود این وجه را ارزیابی می کنیم و هم تقریبی که محقق نائینی ذکر کرده اند. شیخ انصاری می فرماید: با ملاحظه چهار

جلسه ۲۵ – PDF  جلسه بیست و پنجم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه دوم ۱۳۹۳/۱۱/۱۴ خلاصه جلسه گذشته در مورد مفاد هیأت ترکیبیه «لاضرر و لاضرار» وجوهی ذکر شده، وجه اول که شیخ صدوق بیان کرده بود مورد بررسی قرار گرفت و اشکالاتش بیان شد. وجه دوم (فاضل تونی) این وجه را که فاضل تونی مطرح کرده این است که مفاد «لاضرر و لاضرار» نفی ضرر غیر متدارک در شرع است، طبق این وجه در «لاضرر و لاضرار» مجاز در تقدیر واقع شده، یعنی صفتی برای ضرر بوده که حذف شده، «لاضرر و لاضرار» در واقع این طور بوده: «لا ضرر غیر المتدارک و لا ضرار فی الإسلام» وصفی برای ضرر بوده که در تقدیر

جلسه ۲۴ – PDF  جلسه بیست و چهارم مفاد قاعده لاضرر- مقام ثانی – مفاد هئیت ترکیبیه ۱۳۹۳/۱۱/۰۷ قرار بود بحث از مفاد هیئت ترکیبیه لاضرر و لاضرار را امروز آغاز کنیم ولی قبل از آن، دو وجه دیگر از وجوه فرق بین لاضرر و لا ضرار باقی مانده که به آن اشاره می‏کنیم. وجه نهم وجه نهم در فرق بین ضرر و ضرار این است که ضرار عبارت است از سعی به ضرر (معنای ضرر هم که معلوم است) و لذا فرق بین ضرار و ضرر در سعی و کوشش برای ایجاد ضرر در دیگری است. این سعی ممکن است مقارن با وقوع شود و ممکن است نتیجه‏اش عدم تحقق ضرر در دیگری باشد. طبق این وجه مهم در