جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم  مسئله ۲۵ – فرع دوم: حفظ عورت از ممیز – فرع سوم: نظر ممیز به عورت دیگران – دلیل جواز و عدم جواز و بررسی آنها  ۱۴۰۰/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته عرض شد مسأله ۲۵ و ۲۶ قابلیت این را دارند که درباره چهار یا پنج فرع در آنها گفتگو شود. از این فروع پنج‌گانه امام(ره) به دو فرع اشاره کرده‌اند، در حالی که این ظرفیت وجود دارد که فروع دیگری هم در اینجا طرح شود، هر چند کسی ممکن است بگوید این فروع در کتاب الطهارة مطرح می‌شود. علی‌أی‌حال فرع اول را در جلسه گذشته بحث کردیم که درباره نظر به عورت ممیز بود. به فرع دوم هم یک اشاره‌ای داشتیم و آن هم

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مفهوم غایت – بررسی کلام محقق حایری – بررسی کلام محقق خراسانی ۱۴۰۰/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مفهوم غایت محقق خراسانی بین قضیه‎ای که در آن غایت به عنوان قید حکم آمده باشد و قضیه‎ای که در آن غایت به عنوان قید موضوع بیان شده باشد تفصیل دادند. در اولی قائل به مفهوم شدند و در دومی فرمودند مفهوم ندارد. دلیل ایشان عمدتا انسباق عرفی بود، اینکه عرف از این دو قسم قضیه، در اولی مفهوم برداشت می‎کند و در دومی چنین چیزی را استفاده نمی‎کند لکن محقق حایری به نوعی درصدد توجیه سخن محقق خراسانی برآمدند. یک دلیل غیر از دلیل محقق خراسانی بیان کردند ولی از این توجیه عدول

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مفردات قاعده _ معنای واژه های ضرر، اضطرار ۱۴۰۰/۰۷/۱۸ معنای واژه های ضرر، اضطرار، ضرورت مطلب دیگری که در ادامه بحث از مفردات و مفاد قاعده لازم است به آن پرداخته شود، بررسی بعضی از واژه ها به جهت استعمالشان در بعضی از قواعد فقهیه ای است که با این قاعده مورد بحث ما ممکن است به نظر برسند قرابت هایی دارند و نیازمند دقت نظر است که با یکدیگر خلط نشوند. وجه بررسی این واژه ها ما چند قاعده داریم که توجه در مفاد و معنای آن‌ها صرف نظر از ادله آن‌ها تا حدودی لازم به نظر می‌رسد. یکی همین قاعده «نفی حرج» یا «نفی عسر و حرج» که موضوع بحث ما است.

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مسئله ۲۵ – فرع اول: نظر به عورت ممیز ۱۴۰۰/۰۷/۱۸ خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مسأله ۲۴ و ۲۵ و ۲۶ فروعی قابل تصور و قابل طرح است که امام(ره) به دو فرع و مرحوم سید به سه فرع از اینها اشاره کرده‌اند؛ ولی اجمالاً چهار یا پنج فرع در این سه مسأله قابل پیگیری است. مسأله ۲۴ که مربوط به صبی غیرممیز بود؛ با اینکه در مورد صبی غیرممیز هم این چهار یا پنج فرع قابل تصور است، هرچند بعضی از این فروع احکامش کاملاً روشن است و نیازی به بحث و بررسی ندارد. در آخرین جلسه‌ای که قبل از تعطیلات داشتیم، اشاره کردیم که چهار فرع و مسأله در اینجا قابل

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  مفهوم غایت – کلام محقق خراسانی – کلام محقق حایری ۱۴۰۰/۰۷/۱۸ مفهوم غایت تا کنون درباره دو مفهوم شرط و وصف بحث کردیم. در مورد مفهوم غایت دو بحث وجود دارد: بحث اول: اینکه آیا غایت داخل در مغیّا می‎باشد یا از آن خارج است. این بحث در حقیقت یک بحث منطوقی است، یعنی نزاعی است در ناحیه منطوق که آیا غایت داخل در مغیّا است یا خیر؟ یعنی حکم مذکور در قضیه شامل غایت می‎شود یا خیر؟ بحث دوم: آیا حکمی که در منطوق ثابت شده (اعم از اینکه غایت داخل در مغیّا باشد یا نباشد) نسبت به ما بعد الغایه نیز ثابت است یا خیر؟ این یک بحث مفهومی است. پس نزاع

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مفردات قاعده _ معنای واژه حرج _ وجه تقیید معنای حرج به قید «الذی لا یتحمل عادتاً» و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۷/۱۷ وجه تقیید معنای حرج به قید «الذی لا یتحمّل عادتاً» و بررسی آن قبل از اینکه به بررسی مدارک و ادله قاعده لاحرج بپردازیم، دو مطلب از بحث گذشته باقی مانده که آن را هم عرض می‌کنیم و بعد انشاء الله وارد در بحث از ادله قاعده خواهیم شد. یکی اینکه با توجه به اینکه ما گفتیم هم در لغت، هم در عرف و هم در استعمالات روایی و قرآنی واژه حرج به معنای مطلق ضیق است و اینکه ما ضیق را مقید کنیم به شدت، و بگوییم منظور از حرج، ضیق شدید

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم  مفردات قاعده – بررسی قید «الذی لایتحمل عادة» در معنای حرج- حق در مسأله – نتیجه کلی در نسبت بین عسر و حرج و معنای آن ۱۴۰۰/۰۷/۰۴ خلاصه جلسه گذشته کلام در نسبت واژه های عسر، حرج و ضیق بود. عرض کردیم دو احتمال در این رابطه وجود دارد همانطورکه محقق نراقی فرمودند. یک احتمال این است که معنای عسر و ضیق یکی باشد و دیگر اینکه عسر اعم از ضیق باشد به این معنا که عسر به کل صعبٍ و شدیدٍ اطلاق شود، و ضیق بر غایۀ الصعوبۀ و الشدۀ اطلاق شود. ایشان با استناد به عرف که البته به نظر ایشان لغت هم مخالف آن نیست، نتیجه گرفتند که عسر اعم از

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مفردات و مفاد قاعده – واژه شناسی – الفاظ مشابه عسر و حرج بررسی نسبت عسر و حرج و ضیق – کلام محقق نراقی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۷/۰۳ خلاصه جلسه گذشته درباره مفردات قاعده دو واژه اصلی یعنی حرج و عسر مورد بررسی قرار گرفت و معنای آن‌ها از نظر لغت مشخص شد. آنچه در کتاب های لغت درباره این دو معنا ذکر شده، حرج به معنای ضیق و شدت است. عسر هم تقریبا به همین معنا است، هر چند در بعضی از کتاب های لغت در مورد ضیق گفته‌اند که ضیق به معنای أضیق الضیق است. در بعضی از کتاب های لغت این‌ها از حیث گستردگی یا محدودیت معنا متفاوت‌اند، اما اکثر کتاب

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم  مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – حق در معنای تمیز – مسائل چهارگانه در سه مسأله ۲۴ – ۲۵ – ۲۶ ۱۴۰۰/۰۶/۳۱ محصل بحث در مورد ملاک تمیز این شد که تمیز در دایره فقه عبارت است از رسیدن به حدّ فهم و درک آن کار و عملی که به عنوان مورد تمیز شناخته می‌شود. این در حقیقت جامع مشترک بین همه مراتب تمیز است. بر این اساس، وقتی که در موارد خودش گنجانده می‌شود، دارای مراتب مختلف می‌شود. مثلاً حد تمیز در اسلام ممیز این است که شخص بتواند مبدأ و معاد را درک کند و اجمالاً بر آنها اقامه استدلال کند؛ حدّ تمیز در عبادت