بایگانی‌های سایر دروس

تفسیر – جلسه سی و هشتم – آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب چهارم: مواجه شوندگان با صاعقه – احتمالات پنج‌گانه – بررسی احتمال چهارم و حق در مسأله

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب چهارم: مواجه شوندگان با صاعقه – احتمالات پنج‌گانه – بررسی احتمال چهارم و حق در مسأله ۱۴۰۳/۰۲/۱۸ خلاصه جلسه گذشته در مورد مطلب چهارم از بخش دوم آیات مورد بحث، به این نتیجه رسیدیم که از میان پنج احتمال ذکر شده، چهار احتمال مردود است. تنها یک احتمال پذیرفته می‌شود و آن هم اینکه بگوییم اخذ صاعقه برای بنی‌اسرائیل و برگزیدگان آن قوم که همراه حضرت موسی راهی میقات شدند، موجب هلاکت و مرگ آنها شد؛ اما در مورد حضرت موسی مسلماً مرگ به دنبال نداشت، لکن یا باید ملتزم شویم به اینکه او بیهوش شد

تفسیر – جلسه سی و هفتم – آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب چهارم: مواجه شوندگان با صاعقه – احتمالات پنج‌گانه – بررسی احتمال سوم

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب چهارم: مواجه شوندگان با صاعقه – احتمالات پنج‌گانه – بررسی احتمال سوم ۱۴۰۳/۰۲/۱۷ خلاصه جلسه گذشته در بخش دوم از آیات مورد بحث، مطالبی را ذکر کردیم. مطلب چهارم درباره «فاخذتکم الصاعقة» بود؛ عرض کردیم نسبت به این مطلب چند احتمال وجود دارد. سه احتمال ذکر شد و هر سه مورد خدشه قرار گرفت؛ ما پنج احتمال در این باره ذکر کردیم که سه احتمال مورد اشکال واقع شد. نتیجه این شد که قدر مسلّم صاعقه موجب مرگ آن گروه و درخواست‌کنندگان رؤیت که همراه موسی(ع) بودند، گردید. این امر با توجه به قرائن

قواعد فقهیه – جلسه سی و هفتم – تطبیقات قاعده – ۱. حکومت – قسم سوم: عضویت در شوراها: انواع سه‌گانه – قسم چهارم: مدیریت تخصصی

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم تطبیقات قاعده – ۱. حکومت – قسم سوم: عضویت در شوراها: انواع سه‌گانه – قسم چهارم: مدیریت تخصصی ۱۴۰۳/۰۲/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در تطبیقات قاعده نفی سبیل بود؛ عرض کردیم یکی از مهم‌ترین فروع و موارد تطبیق قاعده نفی سبیل، مسأله حکومت است؛ منتهی خود مسأله حکومت در چند سطح قابل رسیدگی است. ما به دو مورد اشاره کردیم؛ یکی راجع‌به اصل رهبری و مدیریت عالی کشور اسلامی، و دیگری هم مناصب مهم در طول رهبری و حاکمیت بود. در این دو مورد، معلوم شد هیچ راهی برای سپردن مسئولیت به کافر وجود ندارد. قسم سوم: عضویت در شوراها سومین مورد که به نوعی به مسأله حکومت مربوط می‌شود

تفسیر – جلسه سی و ششم – آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب چهارم: مواجه شوندگان با صاعقه – احتمالات پنج‌گانه – بررسی احتمال پنجم و اول و دوم

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب چهارم: مواجه شوندگان با صاعقه – احتمالات پنج‌گانه – بررسی احتمال پنجم و اول و دوم ۱۴۰۳/۰۲/۱۱ مطلب چهارم: مواجه‌شوندگان با صاعقه مطلب چهارم از مطالبی که مربوط به بخش دوم آیه است، این است که «فاخدتکم الصاعقة» آیا فقط مربوط به بنی‌اسرائیل است و گروهی هستند که تقاضای رؤیت خداوند را داشتند یا اعم است و شامل حضرت موسی(ع) هم می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش چند احتمال مطرح است؛ یعنی اگر بخواهیم ثبوتاً احتمالاتی را که در پاسخ این سؤال می‌توان ذکر کرد بیان کنیم، چه‌بسا پنج احتمال در این رابطه قابل ذکر باشد. احتمالات پنج‌گانه احتمال اول: یک احتمال اینکه

تفسیر – جلسه سی و پنجم – آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب اول: معنای صاعقه – معنای دوم: علت صاعقه – مطلب سوم: صاعقه مرگبار

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش دوم – مطلب اول: معنای صاعقه – معنای دوم: علت صاعقه – مطلب سوم: صاعقه مرگبار ۱۴۰۳/۰۲/۱۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در آیه مورد بحث، بخش‌هایی نیازمند بررسی است؛ بخش اول و مطالب مربوط به آن گذشت. بخش دوم این قسمت و این فقره از آیه است: «فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ». یک توضیح کلی راجع‌به این بخش دادیم، اما لازم است مطالبی که در این بخش می‌گنجد، مستقلاً بیان شود. مطلب اول: معنای صاعقه مطلب اول درباره خود صاعقه است که صاعقه به چه معناست؛ البته

قواعد فقهیه – جلسه سی و ششم – تطبیقات قاعده – ۱. حکومت – قسم اول: رهبری – قسم دوم: مناصب مهم

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم تطبیقات قاعده – ۱. حکومت – قسم اول: رهبری – قسم دوم: مناصب مهم ۱۴۰۳/۰۲/۰۹ تطبیقات قاعده بحث رسید به مواردی که قاعده نفی سبیل اقتضای یک حکم یا شرط خاصی دارد یا به تعبیر دیگر بحث به تطبیقات و فروع این قاعده رسید. ۱. حکومت یکی از فروع مهم قاعده نفی سبیل در مسأله حکومت پدیدار می‌شود؛ البته این شعبه‌های مختلف دارد، چون تارة سخن از حاکم و مدیریت عالی و رهبری جامعه اسلامی است و أخری سخن در مراتب بعدی اما مهم حکومت است و می‌خواهیم این مسأله را بررسی کنیم؛ ثالثة در مدیریت‌های میانی مسأله اسلام و شرطیت اسلام یا از آن طرف حضور کفار را باید

شرح رساله حقوق – جلسه صد و ششم – حق دوم شکم: میانه روی در حلال

جلسه ۱۰۶ – PDF جلسه صد و ششم حق دوم شکم: میانه روی در حلال ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ عرض کردیم نظر امام سجاد(ع) شکم دو حق دارد؛ یک حق سلبی یعنی اینکه شکم ظرف برای حرام واقع نشود، حرام در این ظرف ریخته نشود، چه کم و چه زیاد؛ یک حق ایجابی نیز دارد «و ان تقتصد له فی الحلال»؛ فکر نکنیم که همین قدر که ما مانع ورود حرام به شکم می شویم این کافی نیست، نه، شکم باید از حلال استفاده کند ولی در حلال خواری نیز باید اقتصاد و میانه روی داشته باشد؛ نمی تواند کسی بگوید حلال است، مال خودم است، هر طور که بخواهم می توانم استفاده کنم. این حق ایجابی است، «و ان تقتصد له

تفسیر – جلسه سی و چهارم – آیه ۵۵ و ۵۶ – بخش اول – مطلب چهارم: علت تقاضای رؤیت – بخش دوم: «فاخذتکم الصاعقة و أنتم تنظرون»

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم آیه ۵۵ و ۵۶ – بخش اول – مطلب چهارم: علت تقاضای رؤیت – بخش دوم: «فاخذتکم الصاعقة و أنتم تنظرون» ۱۴۰۳/۰۲/۰۳ مروری بر مباحث گذشته در آیه ۵۵ و ۵۶ عرض کردیم بخش‌هایی وجود دارد؛ سخن در بخش اول بود. عرض کردیم بخش اول خودش مشتمل بر چندین مطلب است؛ سه مطلب را تا اینجا بیان کردیم. بخش اول این قسمت از آیه ۵۵ است: «وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً». سه مطلبی که گفتیم را ملاحظه فرمودید که یکی مربوط به درخواست و تقاضای عده‌ای بود؛ اینکه زمان این درخواست چه زمانی بود که خدا را ببینند. دوم اینکه درخواست‌کنندگان چه کسانی بودند؛ سوم

قواعد فقهیه – جلسه سی و پنجم – بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – ۲. پاسخ حقوقی

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – ۲. پاسخ حقوقی ۱۴۰۲/۰۲/۰۲ خلاصه جلسه گذشته نسبت به شبهه چهارم یک پاسخ فقهی دادیم که در جلسه گذشته به نحو اجمال بیان شد. یک پاسخ حقوقی هم نسبت به شبهه چهارم و البته شبهه سوم ذکر می‌کنیم. پاسخ ما در مورد شبهه سوم و چهارم فقهی بود که تقریباً یکی است؛ یعنی یک راهکار و راه‌حل فقهی برای شبهه تنافی بین قواعد آمره بین‌المللی و اعلامیه جهانی حقوق بشر و منشور حقوق شهروندی و نحو ذلک با قاعده نفی سبیل بیان کردیم. آنجا به صورت کلی ما یک

قواعد فقهیه – جلسه سی و چهارم – بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – ۱. پاسخ فقهی

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – ۱. پاسخ فقهی ۱۴۰۳/۰۲/۰۱ خلاصه جلسه گذشته شبهه چهارم در مورد قاعده نفی سبیل این بود که برخی از حقوق انسانی یا برخی امور که به عنوان شأن خاص برای انسان شناخته می‌شود، حالا یا تحت عنوان حقوق بشر یا حقوق شهروندی، با قاعده نفی سبیل سازگار نیست؛ نمونه‌هایی از این ناسازگاری‌ها را ذکر کردیم؛ یعنی حقوق بشر و حقوق شهروندی علی‌رغم تفاوت‌هایی که با هم دارند، اما اشتراکاتی هم بین آنها وجود دارد و برخی از این حقوق با قاعده نفی سبیل سازگاری ندارند. اینجا چه باید کنیم؟ بررسی شبهه چهارم من

تفسیر – جلسه سی و سوم – آیه ۵۵ و۵۶ – بخش اول – مطلب سوم: وجه اشتراک خطاب- سه احتمال در مسأله- احتمال سوم (حق در مسأله) – نمونه‌های تشابه قلبی – مؤید تشابه قلبی

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش اول – مطلب سوم: وجه اشتراک خطاب- سه احتمال در مسأله- احتمال سوم (حق در مسأله) – نمونه‌های تشابه قلبی – مؤید تشابه قلبی ۱۴۰۲۳/۰۱/۲۸ خلاصه جلسه گذشته در بخش اول از دو آیه ۵۵ و ۵۶ سوره بقره، عرض کردیم چند مطلب باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ مطلب سوم مربوط به اشتراک خطاب بین یهود زمان پیامبر(ص) و یهود زمان حضرت موسی بود، یعنی قوم بنی‌اسرائیل. وقتی می‌فرماید «وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً»، هم خطاب «قلتم» و هم «فاخذتکم الصاعقة» و هم «و أنتم تنظرون»، و بعد هم در آیه ۵۶ دارد «ثُمَّ

تفسیر – جلسه سی و دوم – آیه ۵۵ و۵۶ – بخش اول – مطلب سوم: وجه اشتراک خطاب- سه احتمال در مسأله- احتمال اول و بررسی آن – احتمال دوم و بررسی آن

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش اول – مطلب سوم: وجه اشتراک خطاب- سه احتمال در مسأله- احتمال اول و بررسی آن – احتمال دوم و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۱/۲۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در تفسیر آیه ۵۵ و ۵۶ است؛ عرض کردیم این دو آیه مشتمل بر چند بخش است؛ بخش اول یادآوری سخن بنی‌اسرائیل بود مبنی بر اینکه ما به تو ایمان نمی‌آوریم حتی نری الله جهرة. این بخش اول بود؛ عرض کردیم در بخش اول چند مطلب باید مورد بررسی قرار بگیرد. مطلب اول در مورد زمان این درخواست از موسی بود؛ مطلب دوم اینکه درخواست کنندگان چه کسانی بودند. ما هر دو مطلب را توضیح دادیم. مطلب

قواعد فقهیه – جلسه سی و سوم – بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – مقدمه

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – مقدمه ۱۴۰۳/۰۱/۲۶ خلاصه جلسه گذشته قرار بود تطبیقات و فروع قاعده نفی سبیل را مورد رسیدگی قرار بدهیم؛ شاید چیزی حدود بیست اثر و فرع در این رابطه ذکر شده و قابل تکثیر هم است. در بین اینها بعضی اهمیت بیشتری دارد و بعضی شاید سالبه به انتفاء موضوع شده است؛ اما بحث‌های علمی مفیدی درباره برخی از این موارد وجود دارد. لکن قبل از ذکر تطبیقات و فروع قاعده، شبهه دیگری اینجا قابل طرح و بررسی است، چون می‌خواهیم چیزی فروگذار نشده باشد، این را هم رسیدگی می‌کنیم. تا اینجا

جلسه یازدهم – غنیمت در روایات- طائفه اول و دوم

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم غنیمت در روایات- طائفه اول و دوم ۱۳۹۲/۰۹/۲۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۴۱ سوره انفال به اینجا رسید که این آیه ظهور دارد دراینکه منظور از ما غنمتم مطلق فائده و منفعت است، نه خصوص غنائم جنگی، اشکالاتی که مرحوم مقدس اردبیلی به این آیه داشتند ذکر و پاسخ داده شد. الآن نوبت بحث از غنیمت در روایات است، ما غنیمت را در استعمالات قرآنی مورد بررسی قرار دادیم و نتیجه این شد که در استعمالات قرآنی غنیمت هم در معنای مصطلح یعنی غنیمت جنگی استعمال شده و هم در معنای عام که اهل لغت برایش ذکر کرده اند که همان مطلق فائده و منفعت است. غنیمت در روایات در روایات

شرح رساله حقوق – جلسه صد و پنجم – آثار فقهی حرام خواری – حق دوم شکم: میانه روی در حلال خواری – بیان کلی

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم آثار فقهی حرام خواری – حق دوم شکم: میانه روی در حلال خواری – بیان کلی ۱۴۰۲/۱۲/۱۶ شرح رساله حقوق امام سجاد فرمود: «و ان تقتصد له فی الحلال، و لا تخرجه من حد التقویة الی حد التهوین و ذهاب المروءة، و ضبطه اذا هم بالجوع و الظمأ»؛ ما عرض کردیم طبق این بیان شریف، شکم و بطن حقی دارد. اولین حق پرهیز از حرام خواری است، این یک بعد سلبی دارد و یک بعد ایجابی. یک حق است اما دو وجه برایش می توان تصویر کرد. وجه سلبی آن این است که انسان بطن را وعاء و ظرف برای حرام قرار ندهد، قلیل منه و کثیر منه، این وجه سلبی

تفسیر – جلسه سی و یکم – آیه ۵۵ و ۵۶ – بخش اول – بررسی زمان درخواست مشاهده و درخواست‌کنندگان – حق در مسأله – یک اشکال و پاسخ آن

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم آیه ۵۵ و۵۶ – بخش اول – بررسی زمان درخواست مشاهده و درخواست‌کنندگان – حق در مسأله – یک اشکال و پاسخ آن ۱۴۰۲/۱۲/۱۵ خلاصه جلسه گذشته در بحث از آیه ۵۵ و ۵۶ آنچه که مربوط به بخش اول این دو آیه هست، عمدتاً این بود که دو جهت در بخش اول باید مورد توجه قرار گیرد؛ یکی اینکه زمان درخواست رؤیت و مشاهده چه زمانی بوده و دیگر اینکه درخواست‌کنندگان چه کسانی بودند. احتمالاتی در هر یک از این دو جهت ذکر شد و اشکالاتی که بنابر بعضی از انظار پیش می‌آید و مشکله‌ای که در تعارض و تنافی بین برخی از احتمالات مربوط به جهت اول با احتمالات

تفسیر – جلسه سی ام – آیه ۵۵ و ۵۶ – بررسی احتمالات در مورد زمان درخواست مشاهده و درخواست کنندگان

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام آیه ۵۵ و ۵۶ – بررسی احتمالات در مورد زمان درخواست مشاهده و درخواست کنندگان ۱۴۰۲/۱۲/۱۴ مروری بر مباحث گذشته یک فاصله دو هفته‌ای و بلکه بیشتر بین آخرین جلسه و این جلسه پیش آمد؛ این فاصله‌ها گاهی ما را مجبور به مرور و تکرار بحث‌های گذشته می‌کند. اجمالاً عرض می‌کنم که ما درباره تفسیر دو آیه ۵۵ و ۵۶ به اینجا رسیدیم که در آیه اول دو جهت قابل بررسی است و در هر دو جهت احتمالاتی وجود دارد. جهت اول مربوط به درخواست غیر معقولانه بنی‌اسرائیل از حضرت موسی برای رؤیت و مشاهده خداوند بود. زمان این درخواست نامعقول مورد بحث قرار گرفته؛ «لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ

قواعد فقهیه – جلسه سی و دوم – بررسی شبهات پیرامون قاعده – بررسی شبهه سوم: تنافی قاعده نفی سبیل با قاعده آمره بین‌المللی – مقدمه اول، دوم، سوم و چهارم – نتیجه

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم بررسی شبهات پیرامون قاعده – بررسی شبهه سوم: تنافی قاعده نفی سبیل با قاعده آمره بین‌المللی – مقدمه اول، دوم، سوم و چهارم – نتیجه ۱۴۰۲/۱۲/۱۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در شبهات مربوط به قاعده نفی سبیل بود؛ شبهه سوم، شبهه تنافی قاعده نفی سبیل با قواعد آمره بین‌المللی است. قواعد آمره فرقی نمی‌کند مصوب یک سازمان بین‌المللی عمومی باشد یا یک نهاد بین‌المللی اختصاصی. سازمان بین‌المللی عمومی یک مصداق دارد و آن هم سازمان ملل متحد است. سازمان‌های بین‌المللی اختصاصی یا تخصصی مصادیق فراوانی دارد. برخی از قواعد و اصولی که در این سازمان‌ها تصویب می‌شود و توسط کشور ما هم پذیرفته شده، چه‌بسا با قاعده نفی سبیل

قواعد فقهیه – جلسه سی و یکم – بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه سوم: تنافی قاعده نفی سبیل با قاعده آمره بین‌المللی

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه سوم: تنافی قاعده نفی سبیل با قاعده آمره بین‌المللی ۱۴۰۲/۱۲/۱۲ شبهه سوم: تنافی قاعده نفی سبیل با قاعده آمره بین‌المللی در مورد برخی از شبهات و ابهاماتی که در مورد قاعده نفی سبیل مطرح شده یا ممکن است مطرح شود، بحث می‌کردیم؛ گفتیم بین این قاعده و اصل مساوات، عدالت و امثال اینها تعارض و تنافی وجود ندارد. اما به غیر از برخی از قواعد و اصولی که در خود شریعت مطرح است و می‌تواند موجب شبهه تعارض بین این قاعده و آنها شود، برخی از اصول و قواعد در معاهدات بین‌المللی وجود دارد که با قاعده نفی سبیل متعارض به نظر می‌رسند. دسته

شرح رساله حقوق – جلسه صد و چهارم – مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری ۱۴۰۲/۱۲/۰۲ شرح رساله حقوق تا اینجا در مورد آثار حرام خواری چه در دنیا و آخرت مطالبی را عرض کردیم. مهمترین عامل حرام خواری حرام خواری بنا به فرموده بزرگان علم اخلاق از جمله مرحوم نراقی در معراج السعاده و جامع السعادات یک عامل بسیار مهم دارد و آن حب دنیا و حرص بر دنیا است. حب الدنیا رأس کل خطیئة است، واقعا همه رذیلت ها ریشه در حب دنیا دارد، حرص بر دنیا و نیز می‏فرمایند: بزرگترین مانع تکامل حرام خواری است. این خیلی عجیب است که بزرگترین مانع تکامل را حرام خواری می‎دانند، بزرگترین هلاک کننده ها، بزرگترین مانع رسیدن به سعادت و