تفسیر

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم آیه ۳۶ – معنای کلی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل و بعد – مفردات آیه ۱۳۹۹/۰۹/۲۴ معنای کلی آیه بحث در آیه ۳۵ تقریبا به پایان رسید. آیه ۳۶ این است: «فأزلّهما الشیطانُ عنها فأخرجَهما مما کانا فیه و قلنا اهبطوا بعضکم لبعض عدو و لکم فی الأرض مستقرٌّ و متاعٌ إلی حین». معنای کلی این آیه این است: بعد از اینکه خداوند تبارک و تعالی به آدم امر کرد که در بهشت سکنی گزینید و او را از استمتاع از شجره ممنوعه نهی فرمود، شیطان ازلال کرد آن دو را؛ «فأزلّهما الشیطان». شیطان باعث شد آدم و حوا دچار لغزش شوند به واسطه آن شجره. پس شیطان آن دو

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم آیه ۳۵ – بخش دوم – اراده و مشیت الهی – جریان حضرت آدم ۱۳۹۹/۰۹/۱۹ خلاصه جلسه گذشته ما در جلسه گذشته عرض کردیم حق در توجیه مخالفت آدم با نهی الهی کدام است و همچنین اشاره کردیم که بنا به گفته مرحوم علامه طباطبایی، آنچه در جریان حضرت آدم اتفاق افتاد، در واقع مشیت الهی و قضای حتمی خداوند تبارک و تعالی بوده که در عین اینکه آدم از أکل آن شجره منع و نهی شده بود، در عین حال مخالفت کند. چون اساسا آدم برای این خلق شده که در زمین باشد و از این مسیر به مقام قرب برسد. یعنی کأن این ماجراها و وردش به بهشت و مخالفتش،

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم آیه ۳۵ _ بخش دوم _ توجیه مخالفت آدم با نهی خداوند _ حق در مسئله ۱۳۹۹/۰۹/۱۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مسئله تمرد و مخالف حضرت آدم از دستور خداوند تبارک و تعالی و ماجراهایی که بعد از آن پیش آمد، مورد بحث واقع شده و توجیهاتی برای این رفتار ذکر شده است. ما ریشه این اختلاف را بیان کردیم و گفتیم چون در دو ساحت مربوط به عصمت اختلاف است، یکی از حیث عرصه های عصمت و دیگری از حیث زمان عصمت، لذا این باعث می‌شود در مورد تحلیل رفتار حضرت آدم و توجیه و توضیح آن، این اختلافات پیدا شود و هر یک از یک منظر و زاویه ای

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم آیه ۳۵ _ بخش دوم _ توجیه مخالفت آدم با نهی خداوند _ ریشه اختلاف در این مسئله ۱۳۹۹/۰۹/۱۷ توجیه مخالفت آدم با نهی خداوند بحثی که وعده داده بودیم درباره آن سخن بگوییم، این است که رفتار آدم در آن ماجرا چگونه قابل توجیه و تحلیل است. بالاخره کسی که از انبیاء بود و خداوند اسماء را به او تعلیم داد، مسجود ملائکه واقع شد و آنچنان مورد تکریم قرار گرفت، چگونه با این نهی مخالفت کرد و تمرد کرد و نهایتا باعث هبوط او و حوا از جنت شد. بالاخره باید برای این کار یک تحلیل و توجیهی ذکر شود. اینجا انظار و آراء مختلف است. ۱. بعضی گفته اند

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم آیه ۳۵ _ بخش دوم _ معنای « فتکونا من الظالمین» ۱۳۹۹/۰۹/۱۲ معنای «فتکونا من الظالمین» در ادامه مباحث مربوط به بخش دوم، می‌رسیم به این عبارت آخر آیه که فرمود: «فتکونا منَ الظالمین». این سوال و پرسش که منظور از ظلم در اینجا چیست، یک پرسش نسبتا مهمی است. چون ظلم به معنای زیر پا گذاشتن حق و نادیده گرفتن حق است و دارای سه قسم می‌باشد. گاهی ظلم به خویشتن است، گاهی ظلم به دیگران است و گاهی ظلم به خداوند است. اینجا خداوند که میفرماید: «فتکونا منَ الظالمین» منظور چیست؟ یعنی شما از ستم گنندگان به خداوند هستید که اگر این باشد یعنی معصیت. چون معصیت و گناه و

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم آیه ۳۵ _ بخش دوم _ معنای درخت ممنوعه ۱۳۹۹/۰۹/۱۱ خلاصه جلسه گذشته بحث ما رسید به موضوع درخت ممنوعه و فرمود: «ولا تقرَبا هذه الشجرۀ». عرض کردیم بحث است که این شجره ممنوعه، این درختی که از أکل آن منع شده چه درختی است. به انظار و اقوال مختلف اشاره کردیم و روایاتی که در این رابطه وارد شده را نقل نمودیم. گفتیم بین این اقوال و انظار و این روایات می‌توان جمع کرد همچنان که فیض کاشانی بعد از نقل این روایات، این‌ها را جمع کرده است. همچنین گفته شد که کلمه شجر از نظر معنای لغوی هم این ظرفیت را برای جمع فراهم می‌کند. چون شجر یعنی هر چیزی که دارای

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم آیه ۳۵ _ بخش دوم _ منظور از شجره ممنوعه ۱۳۹۹/۰۹/۱۰ معنای شجره ممنوعه در بخش دوم آیه ۳۵ بعد از آنکه معلوم شد سنخ نهی لا تقَرَبا، نهی ارشادی است و بعد از آنکه مشخص شد منهیٌ عنه در این نهی، فعل أکل است و البته أکل لزوما به معنای خوردن در این دنیای مادی و با بدن مادی نیست؛ همانطور که گفتیم می‌تواند أکل متناسب با آن عالم و آن جنت که جنت برزخی است باشد، و می‌تواند کنایه از یک نوع تصرف خاص و حالت خاص باشد که با توجه به بحثی که در پیش داریم بیشتر معلوم می‌شود. چون بحث بعدی در مورد این است که این شجره چه نوع

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم آیه ۳۵ _ بخش دوم _ شواهد ارشادی بودن نهی _ مطلب دوم: منهیٌ عنه؛ قرب یا أکل؟ ۱۳۹۹/۰۹/۰۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بخش دوم آیه ۳۵ چند مطلب باید مورد بررسی قرار بگیرد. مطلب اول این بود که نهی در «لا تقرَبا» آیا تحریمی است یا تنزیهی است و یا ارشادی؟ ادله تحریمی بودن نهی را ذکر کردیم و گفتیم که این نهی، نهی تحریمی نیست. اما اینکه این نهی تحریمی نیست، پس چیست؟ آیا تنزیهی است یا ارشادی؟ به نظر می‌رسد که این نهی، نهی ارشادی است. نهی ارشادی همانند امر ارشادی در واقع ارشاد می‌کند مخاطب را به آثار و عوارض این عمل یا ترکش. مثال معروف برای امر

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم آیه ۳۵ – بخش اول – بررسی دلالت «أسکن» و «کلا» بر وجوب – بخش دوم – اقوال در مورد نهی «لا تقربا» – قول اول: نهی تحریمی و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۹/۰۴ بررسی دلالت «أسکن» و «کلا» بر وجوب عرض کردیم که آیه ۳۵ دو بخش دارد. بخش اول آن امر به سکونت در جنت و اینکه در این جنت آدم و حوا می‌توانند هر نوع تصرفی را داشته باشند. تنها یک نکته از بخش اول آیه باقی مانده و آن این است که امر به أکل در «کلا منها رَغَدا حیثُ شئتما»، آیا دلالت بر لزوم و وجوب می‌کند یا رخصت و اباحه؟ در مورد اسکن هم بحث است که آیا دال بر

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم آیه ۳۵ – بخش اول – دو پرسش ۱. معنای امر به أکل – ۲. بررسی نسبت جنس مرد و جنس زن ۱۳۹۹/۰۹/۰۳ دو پرسش ما در بخش اول آیه ۳۵ تفسیر امر به سکونت در جنت را ذکر کردیم که خداوند متعال به آدم و همسرش حوا امر کرد در جنت ساکن شوند. اجمالا درباره جنت هم توضیحاتی دادیم. در ادامه خداوند امر به أکل کرده و میفرماید: «و کلا منها رَغَدا حیثُ شئتما» یعنی امر می‌کند به دو نفر که بخورید به نحو گوارا و وسیع و پاکیزه از هر آنچه که خواستید و به هر نحوی که خواستید. اولا باید دید که واقعا منظور از أکل، معنای حقیقی أکل یعنی خوردن