تفسیر – سال 404 – 403

تفسیر – جلسه پانزدهم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش چهارم: «و قولوا حطة» – مطلب اول: امر الزامی – مطلب دوم: معنای «حطة» – احتمالات پنج‌گانه و بررسی آنها

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش چهارم: «و قولوا حطة» – مطلب اول: امر الزامی – مطلب دوم: معنای «حطة» – احتمالات پنج‌گانه و بررسی آنها ۱۴۰۳/۰۸/۲۹ بخش چهارم: «وَقُولُوا حِطَّةٌ» بخش چهارم در آیه ۵۸ دو کلمه بیشتر نیست: «وَقُولُوا حِطَّةٌ»، بگویید حطه. اینکه معنای حطه چیست و ما آن را بر چه معنایی باید حمل کنیم، احتمالاتی در مورد آن مطرح است که عرض خواهیم کرد. این بخش مطلب چندانی ندارد. مطلب اول: امر الزامی مطلب اول این است که آیا این امر، امر الزامی است یا غیر الزامی. عرض کردیم این امر، امر الزامی است. در میان اوامر چهارگانه در آیه شریفه، تنها امر به أکل

تفسیر – جلسه چهاردهم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش سوم: «و ادخلوا الباب سجدا» – مطلب سوم: معنای «سجداً» – احتمال سوم، چهارم، پنجم و ششم و بررسی آنها – نتیجه

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش سوم: «و ادخلوا الباب سجدا» – مطلب سوم: معنای «سجداً» – احتمال سوم، چهارم، پنجم و ششم و بررسی آنها – نتیجه ۱۴۰۳/۰۸/۲۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در بخش سوم آیه ۵۸ بود؛ دو مطلب را در این بخش بیان کردیم. مطلب سوم مربوط به معنای «سجدا» بود؛ گفتیم در این واژه چند احتمال وجود دارد؛ دو احتمال را ذکر کردیم. ادامه مطلب سوم احتمال سوم احتمال سوم این است که با حالت انحنا و رکوع وارد در این باب شوید؛ علت آن هم ضیق بودن و کوتاه بودن و کوچک بودن آن دری بود که باید از آن وارد می‌شدند. پس امر

تفسیر – جلسه سیزدهم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش سوم: «و ادخلوا الباب سجدا» – مطلب اول: امر الزامی – مطلب دوم: معنای «باب» – مطلب سوم: معنای «سجداً» 

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم  آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش سوم: «و ادخلوا الباب سجدا» – مطلب اول: امر الزامی – مطلب دوم: معنای «باب» – مطلب سوم: معنای «سجداً»  ۱۴۰۳/۰۸/۲۲   بخش سوم: «وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا» بخش سوم از آیه ۵۸ این است: «وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا»، امر به ورود در این قریه در حال سجده کردن است؛ می‌فرماید: داخل شوید دَر را در حالت سجده. «سجداً» جمع ساجد به معنای سجده‌کنندگان و اینجا به عنوان حال برای ضمیر فاعلی در «ادخلوا» ذکر شده است. می‌فرماید شما در حالی که سجده می‌کنید در این باب وارد شوید. مطلب اول: امر الزامی این امر، امر الزامی است همانند امر به دخول در قریه و

تفسیر – جلسه دوازدهم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش دوم: «فکلوا منها حیث شئتم رغدا» – مطلب اول: امر غیر الزامی – مطلب دوم: معنای أکل – مطلب سوم: چگونگی مواجهه بنی‌اسرائیل با این امر

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم  آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش دوم: «فکلوا منها حیث شئتم رغدا» – مطلب اول: امر غیر الزامی – مطلب دوم: معنای أکل – مطلب سوم: چگونگی مواجهه بنی‌اسرائیل با این امر ۱۴۰۳/۰۸/۲۱   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آیه ۵۸ و ۵۹ چندین بخش دارد؛ در آیه ۵۸ پنج بخش وجود دارد. بخش اول مورد بحث قرار گرفت: «وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ»؛ مطالب مختلفی را در مورد این بخش از آیه ۵۸ ذکر کردیم. بخش دوم: «فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا» این بخش هم مشتمل بر نکاتی است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم. معنای این فقره از آیه ۵۸ این است: پس بخورید، یعنی تصرف

تفسیر – جلسه یازدهم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و إذ قلنا ادخلوا هذه القریة» – مطلب سوم: احتمالات چهارگانه در قریه – نظر برگزیده – تقویت احتمال اول – مطلب چهارم: تطبیق قریه بر بیوت اهل‌بیت(ع) در برخی روایات

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و إذ قلنا ادخلوا هذه القریة» – مطلب سوم: احتمالات چهارگانه در قریه – نظر برگزیده – تقویت احتمال اول – مطلب چهارم: تطبیق قریه بر بیوت اهل‌بیت(ع) در برخی روایات ۱۴۰۳/۰۸/۱۵ ادامه بحث پیرامون نظر برگزیده بحث‌هایی که در بخش اول از بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ لازم بود طرح شود، مورد اشاره قرار گرفت؛ لکن از بخش اول یک نکته و مطلبی باقی مانده که آن را هم عرض کنیم. گفتیم از میان چهار احتمال در مورد قریه، دو احتمال قابل قبول‌تر است؛ یکی اینکه منظور بیت‌المقدس باشد و دیگر اینکه منظور اریحا باشد. به حسب خود این آیه، با قطع

تفسیر – جلسه ده – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و إذ قلنا ادخلوا هذه القریة» – مطلب سوم: احتمالات چهارگانه در قریه – احتمال دوم: اریحا – احتمال سوم: منطقه شامات – نظر برگزیده    

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده  آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و إذ قلنا ادخلوا هذه القریة» – مطلب سوم: احتمالات چهارگانه در قریه – احتمال دوم: اریحا – احتمال سوم: منطقه شامات – نظر برگزیده        ۱۴۰۳/۰۸/۱۴                             خلاصه جلسه گذشته در آیه ۵۸ عرض کردیم چند بخش وجود دارد؛ بحث در بخش اول بود. در بخش اول تا اینجا سه مطلب بیان شد، البته مطلب سوم هنوز به پایان نرسیده است. موضوع مطلب سوم این بود که منظور از قریه در آیه «وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ» کدام است؟ چهار احتمال در مورد قریه وجود دارد؛ البته

تفسیر – جلسه نهم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و اذ قلنا ادخلوا هذه القریه» – مطلب سوم: احتمالات چهارگانه در قریه – احتمال اول: بیت المقدس – احتمال دوم: اریحا

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم  آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و اذ قلنا ادخلوا هذه القریه» – مطلب سوم: احتمالات چهارگانه در قریه – احتمال اول: بیت المقدس – احتمال دوم: اریحا   ۱۴۰۳/۰۸/۰۸ خلاصه جلسه گذشته در بخش اول از آیه ۵۸، چند مطلب وجود دارد؛ مطلب اول را در جلسه گذشته ذکر کردیم که امر به ورود به قریه یک امر الزامی است نه ترخیصی و دال بر اباحه. مطلب دوم هم بیان شد. مطلب سوم مطلب سوم این است که قریه اینجا به معنای یک منطقه دارای جلوه‌هایی از مدنیت است و نه به معنای روستا. یعنی یک جایی که در آن قابلیت سکونت یک جمع قابل توجه باشد

تفسیر – جلسه هشتم – آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و اذ قلنا ادخلوا هذه القریه» – مطلب اول

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم  آیه ۵۸ و ۵۹ – بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ – بخش اول: «و اذ قلنا ادخلوا هذه القریه» – مطلب اول ۱۴۰۳/۰۸/۰۷ بخش‌های پنج‌گانه آیه ۵۸ بعد از توضیح کلی این دو آیه و بیان مفردات و ارتباط این دو آیه با آیات قبل، در مقام تفسیر طبق روش معهود در این درس، ما این آیات را به چند بخش تقسیم می‌کنیم. آیه ۵۸ به پنج بخش قابل تقسیم است. این پنج بخش مشتمل بر چهار امر و ثمره و نتیجه این اوامر الهی است. البته در میان این چهار امر، برخی جنبه مقدمی و برخی جنبه نفسی دارند. بخش اول: «وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ»، به یاد بیاورید زمانی که ما به شما

تفسیر – جلسه هفتم – آیه ۵۸ و ۵۹ – مفردات: ۱. «قریه» – ۲. «حطه» – ۳. «بدّل» – ۴. «رجز»

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  آیه ۵۸ و ۵۹ – مفردات: ۱. «قریه» – ۲. «حطه» – ۳. «بدّل» – ۴. «رجز» ۱۴۰۳/۰۸/۰۱   مفردات عرض کردیم این دو آیه مشتمل بر برخی واژه‌ها و کلمات هستند که نیازمند توضیح است. ۱. «قریة» جهت اول: در مورد قریه یک جهت بحث این است که بر چه منطقه‌ای تطبیق می‌شود و منظور کجاست. اینکه آیا منظور بیت‌المقدس است یا اریحا یا یکی از شهرهای مصر یا شام، یا یکی از محله‌های بادیه‌نشینان که بنی‌اسرائیل قبل از ورود به شهر که در آیات بعدی به آن اشاره شده، در آن حضور یافتند. اختلاف است. این یک جهت است که کدام منطقه منظور است و خداوند متعال که امر به دخول در

تفسیر – جلسه ششم – آیه ۵۸ و ۵۹ – توضیح اجمالی – ارتباط دو آیه با آیات قبل

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم  آیه ۵۸ و ۵۹ – توضیح اجمالی – ارتباط دو آیه با آیات قبل ۱۴۰۳/۰۷/۳۰ آیه ۵۸ و ۵۹ آیه ۵۸ و ۵۹ سوره بقره از این قرار است: «وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ * فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ». این دو آیه چون با هم مرتبط هستند و مضمون آنها به هم پیوستگی تام دارد، ما با هم ذکر کردیم تا در مقام تفسیر، اینها را با هم تفسیر کنیم. طبق معمول، ابتدا یک ترجمه و توضیح کلی از این دو آیه ارائه می‌دهیم و

تفسیر – جلسه پنجم – آیه ۵۷- بخش سوم: «و ما ظلمونا ولکن کانوا انفسهم یظلمون» – مطلب اول تا پنجم

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  آیه ۵۷- بخش سوم: «و ما ظلمونا ولکن کانوا انفسهم یظلمون» – مطلب اول تا پنجم ۱۴۰۳/۰۷/۲۴ بخش سوم: «وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ» بحث در آیه ۵۷ سوره بقره بود؛ عرض کردیم این آیه مشتمل بر سه بخش است. تفسیر این دو بخش را ذکر کردیم. تفسیر بخش سوم باقی مانده که ان‌شاءالله در این فرصت کوتاه این را هم ذکر کنیم. مطلب اول یک مطلبی در مورد این بخش وجود دارد که ظلمی که در این قسمت از آیه به آن اشاره، آیا به دلیل نادیده گرفتن خصوص این دو نعمت اخیر و ناسپاسی نسبت به این دو است یا اعم از این دو نعمت و نعمت‌های پیشین؟ اینکه خداوند تبارک

تفسیر – جلسه چهارم – بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام …» – تطبیق بخش اول بر ولایت اهل‌بیت(ع) – بخش دوم: «کلوا من طیبات ما رزقناکم»

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام …» – تطبیق بخش اول بر ولایت اهل‌بیت(ع) – بخش دوم: «کلوا من طیبات ما رزقناکم» ۱۴۰۳/۰۷/۱۷ تطبیق بخش اول آیه بر ولایت اهل‌بیت(ع) عرض کردیم آیه ۵۷ شامل سه بخش است؛ بخش اول را در جلسه گذشته تفسیر کردیم. فقط یک تتمه‌ای دارد که به آن هم اشاره کنیم خالی از فایده نیست. ما مسئله تظلیل به وسیله غمام و نزول منّ و سلوی را بر اساس ظواهر این الفاظ، حمل کردیم بر همین معنای عرفی و لغوی ظاهر و متبادر از اینها؛ غمام که به معنای ابر و منّ و سلوی هم دو گونه خاص از نعمت‌های مادی است. در بعضی از روایات، این آیه تطبیق

تفسیر – جلسه سوم – آیه ۵۷ – بخش‌های سه‌گانه – بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام…» – خاص بودن دو نعمت – سخن برخی از محققین و بررسی آن

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  آیه ۵۷ – بخش‌های سه‌گانه – بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام…» – خاص بودن دو نعمت – سخن برخی از محققین و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۷/۱۶ خلاصه جلسه گذشته ما بر طبق روالی که در مورد آیات داشتیم، پیرامون این آیه اجمالاً توضیحی دادیم و تناسب این آیه و ارتباطش را با آیات قبل بیان کردیم؛ سپس برخی از الفاظ و مفرداتی که نیازمند توضیح بود، فی‌الجمله شرح داده شد. بخش‌های سه‌گانه اما در مورد تفسیر این آیه، ما این آیه را مثل آیات گذشته به چند بخش می‌توانیم تقسیم کنیم. سه بخش در این آیه وجود دارد: بخش اول: «وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى». بخش دوم: «كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ».

تفسیر – جلسه دوم – آیه ۵۷ – مفردات آیه – ۱. «ظلّلنا» – ۲. «غمام» – ۳. «منّ» – ۴. «سلوی» –  ۵. «کلوا»          

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم  آیه ۵۷ – مفردات آیه – ۱. «ظلّلنا» – ۲. «غمام» – ۳. «منّ» – ۴. «سلوی» –  ۵. «کلوا» ۱۴۰۳/۰۷/۰۳                         خلاصه جلسه گذشته بعد از بیان معنای کلی و اجمالی آیه و همچنین ارتباط این آیه با آیات قبل، مفردات این آیه که نیازمند توضیح است را بیان می‌کنیم و آنگاه تفسیر آیه را ذکر خواهیم کرد. شاید اکثر الفاظ و واژه‌هایی که در این آیه مورد استفاده قرار گرفته، نیازمند توضیح نباشد؛ اما باید درباره چند واژه ولو اجمالاً مطالبی را عرض کنیم. ۱. «ظلّلنا» اولین کلمه، «ظللنا» است که از تظلیل و ظلّ اخذ شده است. ظل به معنای

تفسیر – جلسه اول – آیه ۵۷ – معنای اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل                                                      

جلسه ۱ – PDF جلسه اول آیه ۵۷ – معنای اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل       ۱۴۰۳/۰۷/۰۲    آیه ۵۷ آیه ۵۷ سوره بقره چنین است: «اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ؛ وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ». معنای اجمالی آیه طبق معمول، یک ترجمه و شرح مختصری از این آیه ارائه می‌دهیم و پس از آن به مفردات آیه و آنگاه به تفسیر آیه خواهیم پرداخت. معنای آیه این است که خداوند متعال می‌فرماید: ما ابر را برای شما به عنوان سایه‌بان فرو فرستادیم و پس از آن منّ و سلوی را بر شما نازل کردیم؛ این دو نعمت الهی است که در این مقام به