دروس خارج

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه – اشکال در تقدم اماره بر استصحاب – پاسخ امام خمینی ۱۴۰۴/۰۷/۰۸   مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه مقدمه نهم درباره تقدم امارات بر اصول عملیه است. اغلب می‌گویند در مورد تقدیم امارات بر اصول تردیدی نیست؛ همه معتقدند امارات بر اصول عملی مقدم است. لکن در ملاک این تقدم و وجه تقدیم امارات بر اصول اختلاف است. اقوال مختلفی در این باره ذکر می‌کنند. لکن قبل از اینکه ما سراغ وجوه تقدیم امارات بر اصول عملیه برویم و اقوال را ذکر کنیم، در مورد اصل تقدیم امارات بر اصول، یک شبهه‌ای در مورداستصحاب مطرح است که مناسب است آن را مطرح کنیم.

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل دوم و بررسی آن – دلیل سوم و بررسی آن – دلیل چهارم و بررسی آن – نتیجه بحث در مقام دوم ۱۴۰۴/۰۷/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اشتراط مصلحت در نفوذ عقد جد و پدر برای دختر بود؛ عرض کردیم به چند دلیل تمسک شده برای اینکه ولایت پدر و جد مشروط به رعایت مصلحت است؛ بدین معنا که اگر مصلحت رعایت نشود، اساساً ولایت ساقط است. دلیل اول را ذکر کردیم و معلوم شد دلیل اول چندان وافی به مقصود نیست. دلیل دوم: انصراف مطلقات دلیل دوم با ملاحظه اطلاقات ادله نکاح است؛ یعنی کاری به

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مقدمات – مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه – حق در مسئله ۱۴۰۴/۰۷/۰۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمه هشتم و درباره تفاوت امارات و اصول عملیه بود. عرض کردیم سه مبنا و سه طریق مشهور در فرق بین امارات و اصول عملیه وجود دارد. اجمالاً این سه مبنا که مشهورتر بود را ذکر کردیم و به نحو اجمال هم آن‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. اینکه گفتیم سه مبنا، اشاره به مبانی مشهور دارد، والا ممکن است تفاوت‌های بیشتری را بتوان تصویر کرد. مثل اینکه مبنای اول خود متضمن دیدگاه‌های فرعی‌تری هم هست. چون در اینکه چه چیزی مجعول است، مبانی مختلف است. مرحوم شیخ می‌فرماید آنچه در باب اماره مجعول

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل اول – بررسی دلیل اول – اشکال دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۴/۰۷/۰۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشتراط مصلحت و اعتبار آن در ولایت پدر و جد در امر تزویج دختر بود؛ عرض کردیم برای اثبات این اشتراط به دلایلی تمسک شده است. دلیل اول را در جلسه گذشته ذکر کردیم؛ محصل دلیل اول این بود که با توجه به اعتبار این شرط در تصرفات مالی ولیّ و اینکه هرگونه تصرف او در اموال فرزند منوط به رعایت مصلحت است و نیز الغاء خصوصیت از اموال یا اولویت نکاح نسبت به اموال، نتیجه‌ اشتراط مصلحت در ولایت پدر و جد

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مقدمات – مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه – بررسی مبنای اول و دوم و سوم      ۱۴۰۴/۰۷/۰۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در فرق بین امارات و اصول عملیه بود. عرض کردیم سه مبنا و سه روش و طریق در بیان فرق بین امارات و اصول مشهورتر است. این سه مبنا و سه طریقه را در جلسه گذشته عرض کردیم. مبنا و طریقه اول که از کلمات شیخ انصاری و محقق نائینی استفاده می‌شود، این بود که فرق بین امارات و اصول در ناحیه مجعول است. یعنی مجعول در امارات، طریقیت و کاشفیت و علمیت است، در حالیکه مجعول در اصول عملیه، لزوم جری عملی یا تنزیل اصل، منزله علم در جری

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل اول – بررسی دلیل اول – اشکال اول – پاسخ – اشکال دوم – پاسخ ۱۴۰۴/۰۷/۰۵ خلاصه جلسه گذشته در مسئله چهارم، دو مطلب مطرح شد؛ یکی اشتراط ولایت پدر و جد و صحت تزویج دختر توسط أب و جد به عدم المفسدة؛ دیگری هم اشتراط آن به مصلحت. گفتیم این دو مطلب در دو مقام بررسی می‌شود؛ مقام اول به پایان رسید. نتیجه بحث در مقام اول این شد که ولایت پدر مشروط به عدم المفسدة است؛ دلایلی بر این اشتراط دلالت می‌کند. این دلایل ذکر شد و بعضی از آنها مورد قبول واقع شد و برخی را هم

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مقدمات – مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه – مبنای اول و دوم و سوم – تفاوت کلام شیخ انصاری و محقق نایینی در مبنای اول – اشکال محقق خویی به محقق نایینی ۱۴۰۴/۰۷/۰۵ مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه مقدمه هشتم از مقدماتی که قبل از ورود به بحث از خود اصول عملیه مناسب است درباره آن سخن گفته شود، فرق بین اصول عملیه و امارات است. ما دو بحث داریم که بحث دوم به نوعی مرتبط با بحث اول است؛ یکی تفاوت بین امارات و اصول عملیه و دیگری تقدم امارات بر اصول عملیه است. اینکه می‌گوییم بحث دوم (که ما آن را در مقدمه بعدی یعنی مقدمه

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مقدمات – مقدمه هفتم: حصر مجاری اصول عملیه – دیدگاه سوم – شرح رساله حقوق – ۲. خشوع عملی – راههای تحصیل خشوع در نماز ۱۴۰۴/۰۷/۰۲ خلاصه جلسه گذشته در مقدمه هفتم، بحث پیرامون حصر اصول عملیه در چهار اصل بود. عرض کردیم یک دیدگاه که دیدگاه مرحوم آقای آخوند در کفایه است، این است که حصر اصول عملیه در این چهار اصل، استقرائی است؛ به این معنا که امکان کشف اصل عملی جدیدی به واسطه استقراء وجود دارد، آنچه که تا به حال استقراء شده. این چهار اصل و اصل طهارت است. منتها یک اشکالی مطرح کردند که چرا اصل طهارت در علم اصول مورد بحث قرار نمی‌گیرد؟ ایشان فرمودند که یا به

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – بررسی کلام امام خمینی – مقدمه هفتم: حصر اصول عملیه – دیدگاه اول – بررسی دیدگاه اول – دیدگاه دوم ۱۴۰۴/۰۷/۰۱ خلاصه جلسه گذشته در مقدمه ششم، بحث از مجاری اصول عملیه بود. انظار مختلف را ذکر کردیم و اجمالاً به برخی از اشکالات بیان‌های سه‌گانه مرحوم شیخ و اتباع او اشاره کردیم. امام (رحمة الله علیه) یک بیان متفاوتی در مورد مجاری اصول عملیه ذکر کردند. محصل بیان امام این است بود که مکلف یا قطع به حکم واقعی فعلی پیدا می‌کند تفصیلاً یا اجمالاً، و یا چنین قطعی برای او حاصل نمی‌شود. اگر قطع پیدا کند، که داخل در مبحث قطع می‌شود. اما اگر

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – کلام امام خمینی  – تفاوت کلام امام با دیگران ۱۴۰۴/۰۶/۳۱   خلاصه جلسه گذشته در مقدمه ششم، سخن از مجاری اصول عملیه بود. عرض کردیم شیخ انصاری سه بیان در مورد مجاری اصول عملیه ذکر کرده‌اند. این سه بیان مورد اشکال قرار گرفته است. از جمله کسانی که به این بیان‌ها اشکال کرده، محقق خراسانی است. نمی‌خواهیم در این مسئله چندان متوقف بشویم. اما گفتیم مرحوم آقای خویی هم تقریباً یکی از همان مجاری که مرحوم شیخ اشاره کرده است، را ذکر کرده‌اند. طبیعتاً اشکالاتی که متوجه مرحوم شیخ است، به این بیان هم وارد می‌شود. کلام امام خمینی امام (رحمة الله علیه) در این باره

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – بررسی احتمال عدم صحت نکاح حتی در فرض اجازه – بررسی احتمال عدم صحت – کلام محقق خویی و بررسی آن – نتیجه بحث در مقام اول ۱۴۰۴/۰۶/۳۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشتراط ولایت پدر و جد به عدم المفسده در نکاح دختر بود. نتیجه این شد که ولایت پدر و جد مشروط به عدم مفسده است و چنانچه عقد آنها مشتمل بر مفسده باشد، نافذ نیست؛ لذا همانند عقد فضولی نیازمند اجازه لاحقه است. لکن مرحوم سید در عروه یک احتمالی را در اینجا مطرح کرده و آن اینکه اگر این عقد مشتمل بر مفسده باشد، حتی با اجازه لاحقه دختر بعد

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل چهارم: لاضرر – بررسی دلیل چهارم – اشکال – پاسخ – مؤید: اصالة الفساد – بررسی احتمال عدم صحت نکاح حتی در فرض اجازه – مبنای احتمال عدم صحت ۱۴۰۴/۰۶/۳۰ دلیل چهارم: لاضرر بحث در ادله اشتراط عدم المفسدة در ثبوت ولایت پدر و جد نسبت به نکاح دختر بود؛ چند دلیل مورد بررسی قرار گرفت. دلیل اول، اجماع و دلیل دوم، روایات و دلیل سوم، انصراف اطلاقات بود که مورد بررسی قرار گرفت. دلیل چهارم، دلیل نفی ضرر است. لاضرر بر طبق مبنای مشهور هرگونه حکم ضرری را در شریعت نفی می‌کند و حاکم بر همه ادله است؛ یعنی

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – کلام محقق خراسانی – اشکال اول و دوم و سوم و بررسی آنها – کلام محقق خویی ۱۴۰۴/۰۶/۳۰ خلاصه جلسه گذشته مقدمه ششم درباره مجاری اصول عملیه بود. عرض کردیم اصولیین مجراهای متعددی برای اصول عملیه ذکر کردند. سه بیان از شیخ انصاری در جلسه گذشته نقل شد. اشکالاتی را مرحوم محقق خراسانی نسبت به این بیان‎ها مطرح کرده‌اند که سه اشکال حداقل اینجا قابل ذکر است. اشکال اول این بود که هم بیان اول و هم بیان دوم، منتقض به جایی است که شک بین وجوب یک شیء و حرمت شیء دیگر داشته باشیم. اینجا طبق بیان اول و بیان دوم مرحوم شیخ، مجرای برائت

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت دوم – روایت سوم و بررسی آن – دلیل سوم: انصراف اطلاقات ۱۴۰۴/۰۶/۲۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اشتراط عدم المفسدة در ولایت پدر و جد نسبت به دختر در امر نکاح بود؛ عرض کردیم چند دلیل در این مقام ذکر شده است. دلیل اول، اجماع بود که مورد بررسی قرار گرفت؛ دلیل دوم، روایات است. دو روایت را نقل کردیم؛ روایت اول، روایت ابوحمزه ثمالی بود؛ روایت دوم، روایت فضل بن عبدالمک بود. مضمون این روایت آن است که اگر جد نوه‌اش را در حال حیات پدر به زوجیت کسی دربیاورد و

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – کلام شیخ انصاری – بیان اول – بیان دوم – بیان سوم – کلام محقق خراسانی ۱۴۰۴/۰۶/۲۹   مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه در ابتدای بحث از اصول عملیه، مقدماتی را می‌بایست ذکر می‌کردیم. تا کنون پنج مقدمه ذکر شد. مقدمه ششم درباره مجاری اصول عملیه است و اینکه این اصول در چه مجراهایی جریان پیدا می‌کنند؟ آیا اینها ضابطه‌مند است یا بدون ضابطه و آیا می‌توانیم جاهایی که این اصول عملیه در آن جاری می‌شود را تحت قاعده و ضابطه در بیاوریم؟ در اینباره مرحوم شیخ انصاری سه بیان ذکر کرده است. مرحوم آخوند به ایشان اشکال کرده است. شاگردان مرحوم آقای آخوند و شاگردان

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مقدمات – مقدمه پنجم: تطبیق ضابطه مسئله اصولی بر اصول عملیه – شرح رسالة الحقوق – مروری بر مباحث گذشته – مؤلفه های خضوع قلبی   ۱۴۰۴/۰۶/۲۶     مقدمه پنجم: تطبیق ضابطه مسئله اصولی بر اصول عملیه تا اینجا چهار مقدمه از مقدمات بحث اصول عملیه را ذکر کردیم. مقدمه پنجم این است که آیا بحث اصول عملیه از مسائل علم اصول محسوب می‌شود یا خیر؟ این بحثی است که در گذشته تقریبا درباره همه مسائل مطرح کردیم به صورت کلی، که آیا از مسائل علم اصول محسوب می‌شوند یا خیر؟ ۱. برخی از بحث‌هایی که تحت عنوان مباحث الفاظ مطرح شد، مثل اینکه صیغه امر ظهور در وجوب دارد یا خیر؟ نهی