دروس خارج

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه سی و سوم – موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – اهمیت بحث – دیدگاه‌های پنج‌گانه     

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – اهمیت بحث – دیدگاه‌های پنج‌گانه               ۱۴۰۲/۰۱/۲۸         مروری بر جلسات گذشته در بحث‌های مقدماتی گذشته درباره پول از جهاتی سخن گفتیم؛ اینکه حقیقت پول به خصوص پول امروزی اعم از اسکناس و پول‌های الکترونیکی چیست و آیا مالیت دارند یا خیر؛ اینکه مال حقیقی محسوب می‌شوند یا مال اعتباری؛ برخی از این مباحث را در جلسات گذشته مطرح کردیم. مثلی یا قیمی بودن پول یکی دیگر از بحث‌هایی که درباره پول اعم از اسکناس و پول‌های اعتباری مطرح است و باید به آن پرداخته شود، این است که آیا پول یک مال مثلی است یا قیمی؛ یا اساساً

خارج اصول – جلسه نود و یکم – ۲. حجیت قول لغوی – تفاوت این بحث با بحث گذشته – کلام محقق خراسانی – مقدمه: راههای احراز ظهور

جلسه ۹۱ – PDF جلسه نود و یکم  ۲. حجیت قول لغوی – تفاوت این بحث با بحث گذشته – کلام محقق خراسانی – مقدمه: راههای احراز ظهور ۱۴۰۳/۰۱/۲۸   ۲. حجیت قول لغوی بحث از حجیت ظواهر تمام شد. بحث بعدی درباره حجیت قول لغوی است. تفاوت این بحث با بحث گذشته مهم ترین تفاوت این بحث با بحث قبلی در این است که بحث گذشته یک بحث کبروی بود، زیرا بحث در این بود که آیا ظواهر حجیت دارند یا خیر؟ این یک بحث کبروی است. اینکه می گوییم یک بحث کبروی است یعنی اگر ما به این نتیجه رسیدیم که «کل ظاهر حجة» می توانیم آن را در قیاس استنباط قرار دهیم و حکم شرعی را استنباط

خارج فقه – جلسه پنجاه و نهم – اولیاء عقد – مسئله ۱ –ولایت اب و جد – دلیل سوم: آیه – دلیل چهارم: سیره عقلا – ادله عدم ولایت جد و بررسی آن – ادله حصر ولایت جد در جد ابی – دلیل اول       

جلسه ۵۹ – PDF جلسه پنجاه و نهم اولیاء عقد – مسئله ۱ –ولایت اب و جد – دلیل سوم: آیه – دلیل چهارم: سیره عقلا – ادله عدم ولایت جد و بررسی آن – ادله حصر ولایت جد در جد ابی – دلیل اول ۱۴۰۳/۰۱/۲۷         خلاصه جلسه گذشته بحث در ولایت أب و جد بود؛ عرض کردیم در مورد ولایت أب و جد، به خصوص ولایت أب تقریباً اتفاق نظر وجود دارد و تنها مخالف در مورد ولایت جد، بنابر نقل مرحوم علامه و دیگران، ابن ابی‌عقیل است. ما دو دلیل بر اثبات ولایت أب و جد ذکر کردیم؛ یکی اجماع بود و دیگری روایات. ادامه ادله ولایت أب و جد دو دلیل دیگر هم

خارج اصول – جلسه نودم – ۱. ظواهر – اختلاف قرائات قرآن و تأثیر آن در حکم شرعی – بررسی مسئله بنابر مبنای دوم – راه حل بنابر هر دو مبنا – جواز قرائات سبعه در نماز    

جلسه ۹۰ – PDF جلسه نودم  ۱. ظواهر – اختلاف قرائات قرآن و تأثیر آن در حکم شرعی – بررسی مسئله بنابر مبنای دوم – راه حل بنابر هر دو مبنا – جواز قرائات سبعه در نماز       ۱۴۰۳/۰۱/۲۷         خلاصه جلسه گذشته بحث در اختلافات قرائات و تأثیر آن در استخراج حکم شرعی بود. عرض کردیم قرائت بعضی از آیه های قرآن دچار اختلاف است و این اختلاف به نحوی است که در حکم شرعی نیز تأثیر می‏گذارد. در این موارد که باید به ظواهر اخذ کنیم و ظواهر برای ما حجت است، چه باید بکنیم؟ گفتیم اینجا دو مبنا وجود دارد:۱. تواتر قرائات؛ ۲ عدم تواتر قرائات. مبنای تواتر قرائات اساسا مورد خدشه واقع شده است

خارج فقه – جلسه پنجاه و هشتم – اولیاء عقد – مسئله ۱ – بیان کلی مسئله – ولایت اب و جد – دلیل اول: اجماع – دلیل دوم: روایات      

جلسه ۵۸ – PDF جلسه پنجاه و هشتم اولیاء عقد – مسئله ۱ – بیان کلی مسئله – ولایت اب و جد – دلیل اول: اجماع – دلیل دوم: روایات                      ۱۴۰۳/۰۱/۲۶     فصل فی اولیاء العقد مسأله ۱: «للأب و الجد من طرف الأب بمعنى أب الأب فصاعدا ولاية على الصغير و الصغيرة و المجنون المتصل جنونه بالبلوغ، و كذا المنفصل عنه على الظاهر، و لا ولاية للأم عليهم و للجد من طرف الأم و لو من قبل أمّ الأب بأن كان أبا لأمّ الأب مثلا، و لا للأخ و العمّ و الخال و أولادهم». فصل گذشته درباره احکام عقد بود؛ مسائل متعددی درباره عقد مطرح شد، سپس چند

خارج اصول – جلسه هشتاد و نهم – ۱. ظواهر – اختلاف قرائات قرآن و تأثیر آن در حکم شرعی – دو مبنا – بررسی مسئله بنابر مبنای اول

جلسه ۸۹ – PDF جلسه هشتاد و نهم ۱. ظواهر – اختلاف قرائات قرآن و تأثیر آن در حکم شرعی – دو مبنا – بررسی مسئله بنابر مبنای اول ۱۴۰۳/۰۱/۲۶     اختلاف قرائات و تأثیر آن در حکم شرعی بحثی که باقی مانده و در ذیل بحث حجیت ظواهر مطرح می شود مربوط به تواتر قرائات است. این بحث را شیخ انصاری در رسائل مطرح کرده و محقق خراسانی به تبع ایشان در کفایه متعرض آن شده است. اصل مسئله این است که اگر در قرائت آیات اختلاف باشد و قراء آن را به نحو متفاوت قرائت بکنند، آیا به هر یک از این قرائات می توان استدلال کرد یا خیر؟ ما وقتی می‎گوییم ظواهر حجت است، این شامل

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه سی و دوم – موضوع شناسی: ۱. پول – پول مال حقیقی است یا اعتباری؟ سخن برخی از فضلا و بررسی آن – نتیجه      

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم موضوع شناسی: ۱. پول – پول مال حقیقی است یا اعتباری؟ سخن برخی از فضلا و بررسی آن – نتیجه     ۱۴۰۲/۱۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا پول مال حقیقی است یا اعتباری؛ بعد از فراغ از اینکه پول‌های امروزی کالا محسوب نمی‌شوند و مال هستند، سند مال هم به حساب نمی‌آیند، اکنون بحث در این است که آیا مال حقیقی هستند یا مال اعتباری. به تبع بحث از حقیقی بودن یا اعتباری بودن پول، این بحث مطرح می‌شود که آیا مالیت پول حقیقی است یا اعتباری. عرض کردیم اغلب کسانی که پول را مال دانسته‌اند معتقدند پول مال حقیقی است و مالیت آن را هم حقیقی می‌دانند.

خارج اصول – جلسه هشتاد و هشتم – ۱. ظواهر – افتراق کلام شارع  وغیر شارع – موضع اول – موضع دوم – موضع سوم – بررسی – شرح رساله حقوق

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم  ۱. ظواهر – افتراق کلام شارع  وغیر شارع – موضع اول – موضع دوم – موضع سوم – بررسی – شرح رساله حقوق  ۱۴۰۲/۱۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بین کلام شارع و غیر شارع یک اشتراکی وجود دارد و یک افتراقی. در جهت اول آنچه لازم بود را مطرح کردیم و گفتیم دلالات سه گانه تصوریه، تصدیقیه بر مراد استعمالی و تصدیقیه بر مراد جدی در همه کلمات وجود دارد و فرقی بین کلام شارع و غیر آن نمی‎کند. و نیز بیان شد که اگر در هر یک از اینها نیز مراد روشن باشد مشکلی نیست و اگر مراد استعمالی و یا جدی مشکوک باشد راه برطرف شدن این شک

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه سی و یکم – موضوع شناسی: ۱. پول – نفی کالا بودن پول – پول مال حقیقی است یا اعتباری؟  

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم موضوع شناسی: ۱. پول – نفی کالا بودن پول – پول مال حقیقی است یا اعتباری؟   ۱۴۰۲/۱۲/۱۵ مروری بر مباحث گذشته در بحث‌هایی که مقدمةً قبل از ورود به اصل بررسی آثار فقهی کاهش ارزش پول و ضمان یا عدم ضمان نسبت به این مسأله داشتیم، گفتیم مطالبی را باید مورد بررسی قرار بدهیم. یک بحث درباره پول بود. عرض کردیم باید ببینیم ماهیت و حقیقت پول چیست و کارکردهای آن کدام است، چه تطوراتی را پشت سر گذاشته، اینها بحث‌هایی بود که اجمالاً پیرامون پول مطرح شد. آخرین بحث این بود که آیا پول مال است یا سند مال؛ نتیجه این شد که پول مال است و نه سند مال. نفی

خارج اصول – جلسه هشتاد و هفتم – ۱. ظواهر – اشتراک کلام شارع و غیر شارع – راه حل در شک در مراد استعمالی و مراد جدی – افتراق کلام شارع و غیر شارع – موضع اول

جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم  ۱. ظواهر – اشتراک کلام شارع و غیر شارع – راه حل در شک در مراد استعمالی و مراد جدی – افتراق کلام شارع و غیر شارع – موضع اول         ۱۴۰۲/۱۲/۱۵                                                                                 خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بین کلام شارع و غیر شارع هم اشتراک وجود دارد و هم افتراق. دیروز درباره مشترکات کلام شارع و غیر شارع، عرض کردیم که ظواهر همه کلمات سه نوع دلالت دارد: ۱.دلالت تصوریه، ۲.دلالت تصدیقیه بر مراد استعمالی، ۳.دلالت تصدیقیه بر مراد جدی. این مشترک است بین کلام شارع که شامل قرآن و روایات می‎شود به عنوان حکایت از سنت و غیر شارع؛ همه کلمات این سه نوع دلالت را دارند. راه حل در

خارج فقه – جلسه پنجاه و هفتم – احکام عقد – مسأله ۲۵ – بیان کلی – فرع اول: عدم صحت عقد مکره – فرع دوم: صحت عقد مکره در صورت رضایت

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم  احکام عقد – مسأله ۲۵ – بیان کلی – فرع اول: عدم صحت عقد مکره – فرع دوم: صحت عقد مکره در صورت رضایت ۱۴۰۲/۱۲/۱۴ مسأله ۲۵ آخرین مسأله‌ای که در این فصل متعرض می‌شوند، مربوط به یکی از شروط عامه متعاقدین است. اگر به خاطر داشته باشید عنوان این فصل که ۲۵ مسأله در آن مطرح شد این بود: «فصل فی عقد النکاح و احکامه»؛ این آخرین مسأله‌ای است که در این فصل مطرح می‌شود و پس از آن فصل دیگری مطرح می‌شود با عنوان «اولیاء العقد». این مسأله درباره شرط اختیار است؛ اینکه زوجین باید مختار باشند تا عقد آنها صحیح باشد. می‌فرماید: «يشترط في صحة العقد الاختيار أعني اختيار

خارج اصول – جلسه هشتاد و ششم – ۱. ظواهر – اشتراک و افتراق کلام شارع و کلام غیر شارع

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم  ۱. ظواهر – اشتراک و افتراق کلام شارع و کلام غیر شارع ۱۴۰۲/۱۲/۱۴   خلاصه جلسه گذشته از بحث ظواهر یک مطلب دیگری باقی مانده که آن را نیز عرض می کنیم. تا اینجا نتیجه بحثمان این شد که از میان اقوال پنج گانه مربوط به حجیت ظواهر (پنج یا شش قول) همه اقوال رد شد و تنها یک قول مورد پذیرش قرارگرفت و آن نیز حجیت ظواهر مطلقا بود. یک مطلبی را نیز شیخ انصاری فرمودند درباره ظواهر که در واقع دو مدعا بود که ما هر دو را مورد رسیدگی قرار دادیم. عمده دلیل برای حجیت ظواهر بنای عقلاء بود. عرض کردیم روش عقلاء در تفهیم مقاصد، استفاده از ظواهر

خارج فقه – جلسه پنجاه و ششم – احکام عقد – مسأله ۲۴ – دو صورت در مسأله – صورت دوم – ادله عدم سماع ادعای زن – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم و بررسی آنها – نتیجه   

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم  احکام عقد – مسأله ۲۴ – دو صورت در مسأله – صورت دوم – ادله عدم سماع ادعای زن – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم و بررسی آنها – نتیجه ۱۴۰۲/۱۲/۱۳     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مسأله ۲۴ دو صورت قابل بررسی است؛ اصل مسأله این است که زنی که ادعا کرده همسر ندارد و به دنبال آن مردی با او ازدواج کرده، اما بعد از ازدواج ادعا کرده که شوهر داشته است. صورت اول این بود که برای ادعای خودش بینه اقامه کند؛ این را در جلسه گذشته بررسی کردیم و حکم آن را ذکر کردیم. صورت دوم صورت دوم آنجایی است که بینه اقامه نکرده

خارج اصول – جلسه هشتاد و پنجم – ۱. ظواهر – کلام شیخ انصاری – مدعای دوم شیخ انصاری –بررسی مدعای دوم

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم  ۱. ظواهر – کلام شیخ انصاری – مدعای دوم شیخ انصاری –بررسی مدعای دوم ۱۴۰۲/۱۲/۱۳       خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم شیخ انصاری مطلبی را فرموده‎اند که در واقع دو بخش یا به تعبیر دیگر دو مدعا است. مدعای اول ایشان را دیروز ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. آنچه دیروز گفتیم این بود که به نظر شیخ انصاری اماراتی که برای تشخیص مراد متکلم مورد استفاده قرار می‏گیرند مانند اصالة الاطلاق و اصالة العموم و امثال اینها، همگی به اصالة عدم القرینه رجوع می‎کنند. محقق خراسانی اشکال کردند که ما اینجا یک اصل بیشتر نداریم و آن هم اصالة الظهور است و سایر اصول لفظیه از مصادیق

خارج فقه – جلسه پنجاه و پنجم – احکام عقد – مسأله ۲۳ – نکته – مسأله ۲۴ – دو صورت در مسأله – صورت اول

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم احکام عقد – مسأله ۲۳ – نکته – مسأله ۲۴ – دو صورت در مسأله – صورت اول ۱۴۰۲/۱۲/۱۲     نکته از مسأله ۲۳ یک نکته‌ای باقی مانده که آن را عرض کنیم و ان‌شاءالله وارد مسأله ۲۴ شویم؛ اگر به خاطر داشته باشید در ابتدای بحث از مسأله ۲۳ عرض کردیم ظاهر عبارت مرحوم سید این است که تنها راه اثبات ادعای کسی که می‌گوید این زن همسر من است، بینه است؛ فرمودند اگر مردی با یک زنی که ادعا کرده همسر ندارد ازدواج کند، آنگاه مرد دیگری ادعا کند این زن همسر من است، «لم تسمع دعواه الا بالبینة»، ادعای او جز با بینه ثابت نمی‌شود. ما همانجا عرض

خارج اصول – جلسه هشتاد و چهارم – ۱. ظواهر – ادله حجیت ظواهر کتاب – کلام شیخ انصاری – مدعای اول شیخ انصاری – اشکال محقق خراسانی

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم  ۱. ظواهر – ادله حجیت ظواهر کتاب – کلام شیخ انصاری – مدعای اول شیخ انصاری – اشکال محقق خراسانی ۱۴۰۲/۱۲/۱۲     کلام شیخ انصاری قبل از ورود به مصادیق ظنون و امارات و بررسی حجیت و اعتبار امارات ظنیه، مطلبی باقی مانده و آن هم کلامی است از شیخ انصاری که بررسی آن لازم به نظر می‎رسد. ایشان در واقع مطلبشان متشکل از دو مدعا است که این هر دو مدعا نیازمند بررسی است. گرچه این دو به هم ارتباط نیز دارند. مدعای اول شیخ انصاری اماراتی که در استنباط احکام شرعی از کتاب و سنت مورد استفاده قرار می‎گیرند بر دو دسته هستند: قسم اول قسم اول اماراتی است

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه سی ام – موضوع شناسی: ۱. پول – ادامه مال بودن پول – دلیل چهارم و پنجم و بررسی آنها – قول سوم: جمع بین سند و مال  

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام موضوع شناسی: ۱. پول – ادامه مال بودن پول – دلیل چهارم و پنجم و بررسی آنها – قول سوم: جمع بین سند و مال       ۱۴۰۲/۱۲/۰۲     خلاصه جلسه گذشته در مورد وجه ایجابی مال بودن پول عرض کردیم ادله و شواهدی اقامه شده است؛ تا اینجا سه دلیل و شاهد را بیان کردیم، که دو دلیل مورد پذیرش قرار گرفت، اما یک دلیل و شاهد فی‌الجمله قابل خدشه بود؛ آن را هم عرض کردیم نهایت این است که اثبات می‌کند که پول سند نیست، اما اینکه مال بودن را اثبات کند، از آن شاهد و دلیل استفاده نمی‌شود. دلیل چهارم دلیل چهارم که برخی به آن تمسک کرده‌اند این است

خارج اصول – جلسه هشتاد و سوم – ۱. ظواهر – ادله حجیت ظواهر کتاب – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم – شرح رساله حقوق: مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری    

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم ۱. ظواهر – ادله حجیت ظواهر کتاب – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم – شرح رساله حقوق: مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری     ۱۴۰۲/۱۲/۰۲ ادله حجیت ظواهر کتاب ادله اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر کتاب مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد که هیچ یک از این ادله قادر به اثبات مدعای آنها نیست. از آنچه که در پاسخ به ادله بعضی از اخباریین ذکر شد می‏توانیم چند مطلب را به عنوان دلیل بر حجیت ظواهر کتاب استخراج کنیم. این را نیز خیلی خلاصه و فهرست وار بیان می‏کنم که بحث تمام شود از این جهت. چند دلیل بر حجیت ظواهر کتاب قابل ذکر است. دلیل اول دلیل

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه بیست و نهم – موضوع شناسی: ۱. پول – ادامه مال بودن پول – دلیل دوم –  بررسی کارآیی دلیل اول و دوم در مورد پول‌های الکترونیکی – دلیل سوم – بررسی کارآیی دلیل سوم در مورد پول‌های الکترونیکی   

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم موضوع شناسی: ۱. پول – ادامه مال بودن پول – دلیل دوم –  بررسی کارآیی دلیل اول و دوم در مورد پول‌های الکترونیکی – دلیل سوم – بررسی کارآیی دلیل سوم در مورد پول‌های الکترونیکی       ۱۴۰۲/۱۲/۰۱         مروری بر مطالب گذشته فاصله‌ای بین بحث پیش آمد که قهراً یک مقداری کار را مشکل می‌کند و نیازمند یک مروری بر گذشته است به صورت اجمالی. بحث ما در مورد پول به اینجا رسید که آیا پول مال محسوب می‌شود یا نه. عرض کردیم ادعا شده که پول، مال است؛ این یک وجه ایجابی دارد و یک وجه سلبی. وجه ایجابی این است که پول مال محسوب می‌شود؛ وجه سلبی این

خارج اصول – جلسه هشتاد و دوم – ۱. ظواهر – قول پنجم – بررسی دلیل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم                  

جلسه ۸۲ – PDF جلسه هشتاد و دوم ۱. ظواهر – قول پنجم – بررسی دلیل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم  ۱۴۰۲/۱۲/۰۱       خلاصه جلسه گذشته ما ادله پنجگانه جمعی از اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر قرآن را دیروز نقل کردیم. از این پنج دلیل، سه دلیل مربوط به صغری بود که در واقع انکار وجود ظهور در قرآن محسوب می‏شود و دو دلیل مربوط به کبری بود به این معنی که ظهورات قرآنی قابل اخذ نیست و اعتبار ندارد. اجمال این پنج دلیل دیروز بیان شد. محقق خراسانی در کفایه نیز این ادله را متعرض شدند. خود ایشان نیز به بررسی این ادله پرداخته‎اند و اشکالاتی را متوجه این ادله کرده‎اند. بررسی دلیل اول گفته