دروس خارج

خارج اصول – جلسه دوم – ۴. شهرت: تنقیح محل نزاع – مطلب دوم – مطلب سوم

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم  ۴. شهرت: تنقیح محل نزاع – مطلب دوم – مطلب سوم ۱۴۰۳/۰۶/۲۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم چهارمین مورد از مواردی که مفید ظن است و باید ببینیم آیا دلیل بر اعتبار آن وجود دارد یا خیر شهرت است. منتهی برای تنقیح محل نزاع گفتیم اموری را باید ذکر کنیم اینکه ما بحث می کنیم که آیا شهرت حجیت دارد یا ندارد یعنی از ظنون خاصه محسوب می شود یا خیر؟ آیا مثل اجماع محصل است یا مثل اجماع منقول است؟ آیا مثل ظواهر است یا خیر؟ ما تا کنون درباره حجیت ظواهر، حجیت قول لغوی و حجیت اجماع منقول بحث کردیم. چهارمین مورد شهرت است. امر اول که برای بیان محل نزاع

خارج اصول – جلسه اول – تذکر اخلاقی – ۴. شهرت – تنقیح محل نزاع – مطلب اول

جلسه ۱ – PDF جلسه اول تذکر اخلاقی – ۴. شهرت – تنقیح محل نزاع – مطلب اول ۱۴۰۳/۰۶/۲۵   راههای وصول به کمال امروز جلسه اول بحث اصول است و در آغاز سال تحصیلی طبق سنتی که داریم همه ساله بحث را با روایتی از ائمه معصومین(ع) آغاز می کنیم تا انشاء الله هم موجب تیمن و تبرک باشد و هم در مقام عمل به کار ما آید و انشاء الله ما بتوانیم با به کارگیری این دستورات و تعالیم سعادت دنیا و آخرت را برای خودمان تضمین کنیم. قال الباقر(ع): « الکَمالُ کُلُّ الکَمالِ اَلتَفَقَّهُ في الدّين وَ الصَّبرُ عَلی النائِبَة وَ تَقديرِ المَعيشَة » . امام باقر(ع) می فرماید: کمال بلکه همه کمال در سه چیز است،

خارج فقه – جلسه اول – تذکر اخلاقی – مسئله ۲  

جلسه ۱ – PDF جلسه اول تذکر اخلاقی – مسئله ۲  ۱۴۰۳/۰۶/۲۵   تعلیم علم و ادب به خانواده قبل از شروع بحث، چون در ابتدای سال تحصیلی جدید هستیم و امروز اولین جلسه درسی فقه است، به روال معمول، تیمناً و تبرکاً روایتی را می‌خوانیم که ان‌شاءالله برای خودم و شما راهنما و مشعل فروزانی باشد تا بتوانیم در پرتو این تعالیم و توصیه‌ها و دستورات، راه صحیح را طی کنیم و بهترین استفاده را از زندگی و عمرمان داشته باشیم. قال الصادق(ع): «لَا يَزَالُ الْمُؤْمِنُ يُورِثُ أَهْلَ بَيْتِهِ الْعِلْمَ وَ الْأَدَبَ الصَّالِحَ حَتَّى يُدْخِلَهُمُ الْجَنَّةَ جَمِيعاً». مؤمن همواره دو چیز را به خانواده و اهل‌بیتش می‌آموزد، دو چیز را در میان آنها قرار می‌دهد؛ یکی علم و دانش

جلسه صد – مقام سوم: ملکیت کنز (جهت دوم: موارد استثناء)

جلسه ۱۰۰ – PDF خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل سوم لزوم تعریف کنزی بود که واجد آن را در مملوک خود پیدا کرده است. گفتیم سه روایت مورد استناد قرار گرفته که هر سه روایت را نقل کردیم و تقریب به استدلال به آنها بیان شد. استدلال به روایت اول مورد اشکال قرار گرفت. محصّل اشکال این شد که این روایت مربوط به مال مجهول المالک است و ربطی به کنز ندارد. ان قلت اینجا ممکن است یک اشکالی به ذهن برسد که در مورد روایات بعدی هم قابل طرح است و آن اینکه: لقائلٍ ان یقول که درست است این روایت مربوط به حیوانی است که در درون شکم او چیزی پیدا شده ولی آن حیثی که در

خارج اصول – جلسه هشتاد و پنجم – جهت سوم: معنای امر؛ طلب وجوبی یا اعم از وجوبی و استحبابی

جلسه ۸۵ – PDF  جلسه هشتاد و پنجم جهت سوم: معنای امر؛ طلب وجوبی یا اعم از وجوبی و استحبابی ۱۳۹۳/۱۲/۱۸   خلاصه جلسه گذشته تا اینجا چند دلیل بر اینکه امر به معنای طلب وجوبی است اقامه شده است. تبادر، اطلاق، حکم عقل، آیات و روایات مورد استدلال قرار گرفت و ملاحظاتی که پیرامون این ادله بود را بیان کردیم. غیر از تبادر، سائر ادله مورد اشکال قرار گرفت. دلیل هفتم آخرین نظر و مبنا در این باب، نظری است که امام(ره) در این رابطه ذکر کرده و این نظر متفاوت با همه انظار گذشته است. البته ایشان این مطلب را در مورد ماده امر نگفته بلکه آن را در مورد صیغه امر بیان کرده ولی می توان به

خارج اصول – جلسه نهم – بررسی نظر صاحب فصول مبنی بر انحصار نزاع در اسم فاعل و صفت مشبهه

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم بررسی نظر صاحب فصول مبنی بر انحصار نزاع در اسم فاعل و صفت مشبهه ۱۳۹۳/۰۷/۰۶   خلاصه جلسه گذشته پس از آنکه معنای مشتق در محل نزاع روشن شد، اکنون درباره بعضی از مشتقات که مورد نزاع واقع شده و در مورد آن ها اختلاف صورت گرفته لازم است بحث کنیم. عرض کردیم در مورد اسم فاعل هیچ گونه اختلافی نیست، یعنی نزاع در باب مشتق قطعا شامل اسم فاعل می شود، اما در مورد بعضی از مشتقات از جمله اسم مفعول اختلاف شده است. نظر صاحب فصول صاحب فصول معتقد است اسم مفعول، صیغه مبالغه، اسم زمان، اسم مکان و همچنین اسم آلت از محل نزاع خارجند. به عبارت دیگر نزاع در باب

خارج اصول – جلسه پانزدهم – امرچهارم: اختلاف مشتقات (قول دوم: محقق اصفهانی)

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم امرچهارم: اختلاف مشتقات (قول دوم: محقق اصفهانی) ۱۳۹۳/۰۷/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض شد که مرحوم محقق خراسانی در امر چهارم به مطلبی اشاره کردند که اختلاف مبادی در مشتقات موجب اختلاف در مدلول هیئات نمی شود. دلیل و توجیه مرحوم آقای آخوند برای ذکر این مطلب در واقع به جهت دفع توهم و نفی تفصیلی است که بعضی در این مسئله قائل شده اند. محصل قول محقق خراسانی بعضی ادعا کرده اند که اگر مبداء از قبیل ملکه یا حرفه و صنعت باشد، در این صورت هیئت مشتق برای اعم از متلبس و غیر متلبس وضع شده یعنی در مواردی مانند اجتهاد اگر عنوان مجتهد در کسی که متلبس نباشد استعمال شود حقیقت

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه چهل و دوم – موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – مقسم مثلی و قیمی: مطلق مال یا مال حقیقی- چرا حرکت امام خمینی(ره) پیامبرگونه بود؟    

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – مقسم مثلی و قیمی: مطلق مال یا مال حقیقی- چرا حرکت امام خمینی(ره) پیامبرگونه بود؟ ۱۴۰۳/۰۳/۰۹     خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که مقسم مثلی و قیمی آیا مطلق مال است یا تنها مال حقیقی منقسم به مثلی و قیمی می‌شود؛ این یک مسئله تعیین کننده است قبل از بررسی دیدگاه‌های پنج‌گانه. برخی بر این باورند که مقسم مثلی و قیمی اموال حقیقی هستند؛ چون مثلیت بین افراد و مصادیق یک شئ از ذات اشیاء پدید می‌آید. یعنی یک شیئی باید حقیقت داشته باشد که ما بتوانیم بین افراد و مصادیق آن با همان معیاری که ذکر شد،

خارج اصول – جلسه صد و شانزدهم – ۳. اجماع منقول – مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی – بر مبنای کشف از دلیل معتبر – بر مبنای ملازمه عادی – بر مبنای تراکم ظنون – بر مبنای اجماع تلقی – بر مبنای اجماع تقریری   

جلسه ۱۱۶ – PDF جلسه صد و شانزدهم  ۳. اجماع منقول – مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی – بر مبنای کشف از دلیل معتبر – بر مبنای ملازمه عادی – بر مبنای تراکم ظنون – بر مبنای اجماع تلقی – بر مبنای اجماع تقریری     ۱۴۰۳/۰۳/۰۹              خلاصه جلسه گذشته بحث در حجیت اجماع مدرکی بود. عرض کردیم مقتضای تحقیق این است که ما حجیت اجماع مدرکی را بنا بر مبانی مختلف در باب اجماع از حیث چگونگی کشف رأی معصوم بررسی کنیم. در جلسه گذشته حجیت اجماع مدرکی بنابر سه مبنا بررسی شد. طبق مبنای اجماع دخولی یا تضمنی و مبنای اجماع تشرفی و مبنای اجماع لطفی معلوم شد اجماع مدرکی حجت است. یعنی

کاهش ارز پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه چهل و یکم – موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – جمع‌بندی مطالب گذشته – مقسم مثلی و قیمی: مطلق مال یا مال حقیقی

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – جمع‌بندی مطالب گذشته – مقسم مثلی و قیمی: مطلق مال یا مال حقیقی         ۱۴۰۳/۰۳/۰۸                 جمع‌بندی مطالب گذشته بحث ما درباره این بود که آیا پول‌های امروزی مثلی محسوب می‌شود یا قیمی؛ عرض کردیم این نزاع مربوط به بعضی از انواع پول است، یعنی پول اعتباری و پول تحریری و از یک زاویه پول الکترونیکی؛ این پول‌های امروزی که متداول بین مردم است، آیا اینها مثلی محسوب می‌شوند یا قیمی؟ چون پول کالایی و پول فلزی و اسکناس در یک دوره‌ای که اعتباری نبود یا اگر هم بود یک پشتوانه

خارج اصول – جلسه صد و پانزدهم – ۳. اجماع منقول – مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی – کلام محقق نراقی – ۱. بر مبنای اجماع دخولی – ۲. بر مبنای اجماع تشرفی –  ۳. بر مبنای اجماع لطفی

جلسه ۱۱۵ – PDF جلسه صد و پانزدهم  ۳. اجماع منقول – مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی – کلام محقق نراقی – ۱. بر مبنای اجماع دخولی – ۲. بر مبنای اجماع تشرفی –  ۳. بر مبنای اجماع لطفی    ۱۴۰۳/۰۳/۰۸ مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی بحث در حجیت اجماع مدرکی بود. ما برخی ادله قائلین به حجیت مطلقا و قائلین به عدم حجیت مطلقا را ذکر کردیم، لکن همانطور که اشاره کردیم مقتضای تحقیق این است که حجیت اجماع مدرکی را بر اساس مبانی مختلف در باب اجماع بررسی کنیم. بدون لحاظ این مبانی نمی توانیم یکسره ملتزم به حجیت یا عدم حجیت شویم. لذا باید یک یک این مبانی را در نظر بگیریم و آنگاه ببینیم

خارج فقه – جلسه هفتاد و پنجم – اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل هفتم و بررسی آن – دلیل هشتم و بررسی آن – دلیل نهم و بررسی آن – جمع‌بندی ادله ولایت – نتیجه

جلسه ۷۵ – PDF جلسه هفتاد و پنجم اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل هفتم و بررسی آن – دلیل هشتم و بررسی آن – دلیل نهم و بررسی آن – جمع‌بندی ادله ولایت – نتیجه ۱۴۰۳/۰۳/۰۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله ولایت پدر و جد بر مجنون بود؛ تا اینجا شش دلیل ذکر شد و مورد بررسی قرار گرفت؛ بعضی از این ادله مورد قبول واقع شد و بعضی هم مورد اشکال قرار گرفت. دلیل هفتم دلیل هفتم که چه‌بسا در بعضی عبارات از آن تعبیر به مؤید شده است، این است که صغیر و مجنون در امور مالی تحت ولایت

خارج اصول – جلسه صد و چهاردهم – ۳. اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – قول اول: عدم حجیت مطلقا بررسی دلیل سوم – قول دوم: حجیت اجماع مدرکی مطلقا – ادله: دلیل اول و دوم و سوم و بررسی آنها   

جلسه ۱۱۴ – PDF جلسه صد و چهاردهم ۳. اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – قول اول: عدم حجیت مطلقا بررسی دلیل سوم – قول دوم: حجیت اجماع مدرکی مطلقا – ادله: دلیل اول و دوم و سوم و بررسی آنها  ۱۴۰۳/۰۳/۰۷    خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بر عدم حجیت اجماع مدرکی چند دلیل اقامه شده. از سه دلیلی که بیان کردیم دو دلیل مورد بررسی قرار گرفت و اشکالشان بیان شد. بررسی دلیل سوم دلیل سوم این بود که در صورتی که اجماع مستند به روایات باشد، یعنی دلیل مجمعین برای صدور فتوا روایات و اخبار باشد، دیگر اجماع ارزش و اعتباری ندارد زیرا اجماع به اعتبار حجیت خبر و در طول حجیت روایات حجیت دارد.

خارج فقه – جلسه هفتاد و چهارم – اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل پنجم: سیره – بررسی دلیل پنجم – دلیل ششم و بررسی آن   

جلسه ۷۴ – PDF جلسه هفتاد و چهارم اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل پنجم: سیره – بررسی دلیل پنجم – دلیل ششم و بررسی آن      ۱۴۰۶۳/۰۳/۰۶     خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله ولایت پدر و جد نسبت به مجنون و مجنونه بود؛ تا اینجا چهار دلیل ذکر شد؛ بعضی از این ادله مورد قبول قرار گرفت و بعضی هم مورد اشکال واقع شد. دلیل پنجم: سیره دلیل پنجم سیره است؛ سیره عقلا بر این است که اگر فرزندی گرفتار جنون شود، پدر یا جد او متکفل اداره شئون آنها در امر نکاح و غیر نکاح می‌شوند. این یک سیره قطعی

خارج اصول – جلسه صد و سیزدهم – اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – قول اول: عدم حجیت مطلقا بررسی دلیل اول – بررسی دلیل دوم                                 

جلسه ۱۱۳ – PDF جلسه صد و سیزدهم  اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – قول اول: عدم حجیت مطلقا بررسی دلیل اول – بررسی دلیل دوم    ۱۴۰۳/۰۳/۰۶   خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره حجیت اجماع مدرکی و محتمل المدرکیه بود. اقوال پنج گانه درباره اجماع مدرکی را ذکر کردیم؛ قائلین به عدم حجیت مطلقا به چند دلیل تمسک کرده اند، ما سه دلیل بر عدم حجیت اجماع مدرکی مطلقا را بیان کردیم. باید بررسی کنیم که آیا این ادله می تواند عدم حجیت اجماع مدرکی را ثابت کند یا خیر. بررسی دلیل اول دلیل اول این بود که اجماع مدرکی ملازم با انکشاف قول معصوم نیست به بیان دیگر ملاک حجیت اجماع کشف از رأی معصوم

خارج فقه – جلسه هفتاد و سوم – اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل چهارم: استصحاب –  بررسی دلیل چهارم – بررسی اشکال سوم – نتیجه بحث در دلیل چهارم                    

جلسه ۷۳ – PDF جلسه هفتاد و سوم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل چهارم: استصحاب –  بررسی دلیل چهارم – بررسی اشکال سوم – نتیجه بحث در دلیل چهارم  ۱۴۰۳/۰۳/۰۵               خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله ولایت پدر و جد بر مجنون بود، اعم از مجنونی که جنون او متصل به زمان بلوغ است و مجنونی که جنون او متصل به زمان بلوغ نیست؛ چند دلیل بر این مدعا اقامه شد. دلیل چهارم، استصحاب ولایت پدر و جد بر مجنون بود؛ عرض کردیم به این دلیل اشکالاتی شده است. یک اشکال که مبنایی بود و

خارج اصول – جلسه صد و دوازدهم – ۳. اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – اقوال – قول اول: عدم حجیت مطلقا – ادله قول اول – دلیل اول و دوم و سوم      

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم  ۳. اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – اقوال – قول اول: عدم حجیت مطلقا – ادله قول اول – دلیل اول و دوم و سوم             ۱۴۰۳/۰۳/۰۵                      بررسی حجیت اجماع مدرکی بحث رسید به اجماع مدرکی؛ می خواهیم ببینیم اجماع مدرکی یا محتمل المدرکیه حجیت و اعتبار دارد یا خیر؟ این یک بحث مهمی است و البته شاید با این اصطلاح در کتب قدما وجود ندارد، بلکه بیشتر در لسان متأخرین از اصولیین مطرح شده و درباره آن بحث صورت گرفته که آیا حجت است یا خیر؟ متأخرین اجماع را بر دو قسم تقسیم کردند: ۱. اجماع تعبدی؛