مالکیت معنوی

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – جمع‌بندی بحث تا اینجا – لزوم بازخوانی فضایل فاطمه زهرا(س) در عصر حاضر                                      ۱۴۰۴/۰۸/۲۸ جمع‌بندی بحث تا اینجا بحث ما در مقدمه هفتم از مقدمات مربوط به مالکیت معنوی یا فکری است؛ در مقدمه هفتم سخن در این است که موضوع این مالکیت چیست. برای اینکه این مطلب روشن شود و این مقدمه نتیجه بدهد، عرض کردیم مطالبی را باید توضیح دهیم؛ تاکنون سه مطلب بیان شد. دقت بفرمایید، این یک جمع‌بندی از مقدمه هفتم است برای اینکه بتوانیم یک نتیجه مطلوب بگیریم. مطلب اول: درباره ماهیت مالکیت

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – مطلب سوم: تفاوت حق و ملک – دو دیدگاه کلی – دیدگاه اول: تفاوت ماهوی – دیدگاه دوم: عدم تفاوت ماهوی – مبنای اول، دوم و سوم – مالکیت معنوی؛ حق یا ملک؟ ۱۴۰۴/۰۸/۲۷                         مطلب سوم: تفاوت حق و ملک عرض کردیم برای اینکه موضوع مالکیت معنوی یا فکری معلوم شود، لازم است مطالبی را به عنوان مقدمه ذکر کنیم. مطلب اول درباره حق بود؛ مطلب دوم درباره ملک و ملکیت بود؛ به صورت اجمالی نکاتی را درباره این دو مقوله ذکر کردیم. مطلب سوم درباره تفاوت بین حق و ملک است؛ اینکه حق

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – مقتضای تحقیق در مسئله – مطلب دوم: ملک – مطلب سوم: تفاوت حق و ملک  ۱۴۰۴/۰۸/۲۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای اینکه مقتضای تحقیق درباره موضوع مالکیت معنوی یا فکری معلوم شود، لازم است مقدمةً چند مطلب بیان شود. مطلب اول درباره حق و تعریف آن بود؛ اینکه حق به چه معناست؛ نتیجه این شد که حق یک اعتبار مستقل از ملکیت و سلطنت است؛ چیزی است که عقلا آن را براساس برخی عناصر اعتبار می‌کنند. البته سلطنت از آثار آن محسوب می‌شود. مطلب دوم مطلب دوم درباره ملک و ملکیت است. بعد از بیان مطلب دوم، مقایسه‌ای میان حق و ملک خواهیم داشت و

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – احتمال هشتم – مقتضای تحقیق در مسئله – مطلب اول – دیدگاه اول – دیدگاه دوم – دیدگاه سوم  ۱۴۰۴/۰۸/۲۰ خلاصه جلسه گذشته بحث در موضوع مالکیت معنوی یا فکری بود؛ عرض کردیم احتمالات مختلف یا دیدگاه‌های متفاوتی درباره موضوع مالکیت معنوی یا فکری وجود دارد. پرداختن به موضوع این قسم از مالکیت بسیار با اهمیت است؛ یعنی اگر ما دو بخش اصلی برای این بحث در نظر بگیریم، یک بخش آن قطعاً همین مسئله است. بخش دیگر هم ادله این مالکیت و حقوق مربوط به آن است. برای اینکه نفی و اثبات این مالکیت یا حقوق مرتبط آن، همگی برمی‌گردد به اینکه موضوع این قسم

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – سه پرسش – پرسش سوم: تعیین موضوع – احتمال چهارم و بررسی آن – احتمال پنجم و بررسی آن – احتمال ششم و بررسی آن – احتمال هفتم و بررسی آن ۱۴۰۴/۰۸/۰۷            خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون موضوع مالکیت معنوی یا فکری بود؛ بعد از آنکه معلوم شد مالکیت معنوی یا فکری دارای موضوع واحد است، آنگاه نوبت به این رسید که این موضوع واحد چیست. عرض کردیم تعیین موضوع بسیار اهمیت دارد، چون اساساً باید ببینیم در موضوع قابلیت ملکیت تصویر می‌شود یا نه؛ این یک پایه و اساس برای بحث از ادله این مسئله است. گفتیم اهم اموری که

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – سه پرسش – پرسش سوم: چیستی موضوع مالکیت معنوی – مقدمه – ۱. اقسام کلی موضوع – ۲. اهمیت تعیین موضوع – احتمالات هفت‌گانه در موضوع –  احتمال اول: عین جزئی خارجی – بررسی احتمال اول – احتمال دوم: عین کلی خارجی – بررسی احتمال دوم – احتمال سوم: فعل پدید آورنده – بررسی احتمال سوم    ۱۴۰۴/۰۸/۰۶                                                خلاصه جلسه گذشته بحث در موضوع مالکیت معنوی یا فکری بود؛ عرض کردیم سه پرسش در مورد موضوع مالکیت معنوی مطرح است. یکی اینکه آیا موضوع

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت معنوی – سه پرسش – پرسش دوم: وحدت یا تعدد موضوع؟ – وجه پرسش – دیدگاه‌های سه‌گانه – دیدگاه اول و بررسی آن – دیدگاه دوم و بررسی آن – دیدگاه سوم (نظر برگزیده) ۱۴۰۴/۰۷/۳۰   خلاصه جلسه گذشته مقدمه هفتم از مقدماتی که به مسئله مالکیت معنوی مربوط است، پیرامون موضوع مالکیت معنوی است. عرض کردیم سه پرسش در این مقام مطرح است؛ پرسش اول اینکه آیا موضوع مالکیت معنوی قدیمی است یا جدید؟ به این پرسش پاسخ دادیم. پرسش دوم: وحدت یا تعدد موضوع؟ پرسش دوم این است که موضوع مالکیت معنوی، واحد است یا متعدد؟ وجه پرسش وجه اینکه این پرسش مطرح می‌شود، این است

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مقدمات – مقدمه هفتم: موضوع مالکیت فکری – سه پرسش – پرسش اول: موضوع جدید یا قدیمی؟ – دیدگاه اول و دوم – دیدگاه برگزیده – پرسش دوم: وحدت یا تعدد موضوع؟ ۱۴۰۴/۰۷/۲۹                                                   خلاصه جلسه گذشته مقدمه ششم درباره پیشینه مالکیت معنوی یا فکری بود؛ ما اجمالاً درباره پیشینه هر دو شاخه اصلی مالکیت معنوی مطالبی را بیان کردیم و پس از آن به تاریخچه و سیر تطور این مالکیت در ایران به حسب تصویب قوانین اشاره‌ای داشتیم؛ همچنین درباره تاریخچه و پیشینه این نوع از مالکیت در تاریخ اسلام، مطالبی را عرض کردیم. همانطور که قبلاً هم گفتیم، هم برای آشنایی با این موضوع، واژه‌ها و مفاهیمی که باید با آنها

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مقدمات – مقدمه ششم: پیشینه مالکیت معنوی – مالکیت معنوی در ایران – ۳. پس از انقلاب – پیشینه مالکیت معنوی در جهان اسلام      ۱۴۰۴/۰۶/۲۳   خلاصه جلسه گذشته در مقدمه ششم از مقدمات بحث از مالکیت معنوی، درباره پیشینه این نوع از مالکیت و دو شاخه اصلی آن به صورت خیلی مختصر مطالبی را عرض کردیم. بعد از آن، به پیشینه مالکیت ادبی و هنری و همچنین مالکیت صنعتی در ایران اشاره‌ای داشتیم و سیری که از ابتدا تا به امروز به حسب تصویب قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های اجرایی طی کرده است. ۳. مالکیت معنوی پس از انقلاب در این بخش نکته‌ای باقی مانده است که اشاره به آن مفید

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مقدمات – مقدمه ششم: پیشینه مالکیت معنوی – ۲. پیشینه مالکیت صنعتی – پیشینه مالکیت معنوی در ایران – ۱. پیشینه مالکیت ادبی و هنری در ایران – ۲. پیشینه مالکیت صنعتی در ایران ۱۴۰۴/۰۷/۲۲       خلاصه جلسه گذشته بحث در پیشینه مالکیت معنوی و سیر تطور آن بود؛ گفتیم با توجه به اینکه مالکیت معنوی دو شاخه اصلی دارد، یکی مالکیت ادبی و هنری، و دیگری مالکیت صنعتی، و سوابق اینها با هم تفاوت دارد، بهتر آن است که بحث از تایخچه و پیشینه مالکیت معنوی را در این دو شاخه جداگانه ذکر کنیم. جلسه گذشته درباره پیشینه و تاریخچه مالکیت ادبی و هنری به صورت اجمالی مطالبی را بیان کردیم. ۲. پیشینه مالکیت

این جلسه به تعریف «مالکیت معنوی» اختصاص داشت که با چالش‌های تعریف به دلیل تنوع مصادیق (مانند اختراعات و آثار هنری) و ابعاد مختلف (اقتصادی و اخلاقی) روبرو است. در نهایت، مالکیت معنوی به‌عنوان حقوق و اختیارات شخص نسبت به آفرینش‌های غیرمادی و عمدتاً محصول فکر خود (مانند نرم‌افزار یا یک اثر هنری) تعریف شد که به او امکان بهره‌برداری مادی و معنوی از آن را می‌دهد.

در این جلسه، ماهیت مالکیت معنوی با چهار دیدگاه اصلی بررسی شد: دیدگاه اول: (مانند امام خمینی) به‌طور کامل مالکیت معنوی را به عنوان حق یا مالکیت شرعی نپذیرفته و هرگونه تصرف در اثر خریداری‌شده را مجاز می‌داند، مگر با شرط ضمن عقد یا حکم حاکم. دیدگاه دوم: (مانند آیت‌الله مکارم) آن را هم یک «حق شرعی» و هم یک «مالکیت» مشروع می‌داند که عقلای جهان به رسمیت شناخته‌اند. دیدگاه سوم: (مانند شاهرودی) بین حق و مالکیت تفکیک قائل شده، حقوق معنوی را به عنوان حقی غیرمالی اما لازم‌الرعایه برای جلوگیری از ضرر می‌پذیرد، اما آن را در زمره امال و مالکیت نمی‌داند. دیدگاه چهارم: نیز صرفاً یک «حق اخلاقی» برای تجلیل از صاحب اثر قائل است، بدون اینکه حق

این متن به بحث درباره «مالکیت معنوی» به عنوان موضوع اصلی می‌پردازد و به بررسی تعابیر جایگزین مانند «مالکیت فکری» و «حقوق معنوی» می‌پردازد. در نهایت، عنوان «مالکیت معنوی» به دلیل عام‌تر بودن و شمول مصادیقی که لزوماً زاییده فکر نیستند (مانند سرقفلی) اما غیرمادی هستند، به عنوان عنوان برگزیده انتخاب می‌شود. همچنین متن به اختلاف نظر درباره منشأ این حقوق اشاره می‌کند که آیا ناشی از «کار» مبتکر است یا «شخصیت» او، و به تبع آن، به اختلاف نظرها در مورد مشروعیت و وجود چنین حقی در میان فقها و حقوقدانان اشاره می‌کند.

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم  مقدمات – مقدمه اول – حقیقت ملکیت و انواع آن – ۳. ملکیت مطلق، مشاع و مفروز – ۴. ملکیت اصلی و تبعی – ۵. ملکیت مادی و معنوی – موضوع بحث ۱۴۰۴/۰۶/۲۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در انواع ملکیت بود؛ عرض کردیم ملکیت به اعتبارات مختلف دارای اقسام متعددی است. دو تقسیم را ذکر کردیم؛ یکی تقسیم ملکیت و مالکیت به حقیقی و اعتباری بود؛ عرض کردیم مقسم در همه تقسیمات بعد از این تقسیم، همان ملکیت اعتباری است. ملکیت حقیقی از موضوع بحث ما خارج است. تقسیم دوم، تقسیم ملکیت به سه قسم ملکیت عمومی، خصوصی و دولتی یا حکومتی است. اجمالاً درباره این سه قسم توضیح دادیم. ۳. ملکیت مطلق، مشاع

جلسه ۱ – PDF جلسه اول  مقدمات – مقدمه اول – حقیقت ملکیت و انواع آن – ۱. ملکیت حقیقی و اعتباری – ۲. ملکیت عمومی، خصوصی و دولتی ۱۴۰۴/۰۶/۲۵ مقدمات براساس برنامه‌ای که در سال‌های اخیر دنبال می‌کردیم، روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه به موضوعات نوپدید و عناوینی که تحت عنوان فقه معاصر قرار می‌گیرد، می‌پردازیم. در سال‌های گذشته درباره کاهش ارزش پول و آثار فقهی آن و همچنین درباره رمزارزها بحث‌هایی داشتیم. امسال درباره مالکیت معنوی یا فکری بحث می‌کنیم؛ قبل از اینکه وارد اصل بحث شویم، لازم است چند مطلب را به عنوان مقدمه بیان کنیم. مقدمه اول: حقیقت ملکیت و انواع آن مقدمه اول که بسیار کوتاه بیان می‌کنیم و به صورت اجمالی از آن عبور خواهیم