جلسه ۱۰۰ – PDF

جلسه صدم 

آثار حرام خواری – آثار وضعی

۱۴۰۲/۱۰/۲۰

شرح رساله حقوق

عرض کردیم یک حق مهم بطن که لازم هم هست، این است که جلوی پر کردن شکم با حرام باید گرفته شود چه کم و چه زیاد. پر کردن شکم به حرام گاهی مستقیم است و گاهی غیر مستقیم، ما یک اشاره‏ای به این داشتیم. مصادیق فراوانی برای پر کردن شکم به حرام ذکر شده است که اگر این مصادیق را بخواهیم ذکر کنیم زیاد است. با استناد به آیات قرآن ما می‏توانیم مصادیق زیادی را برای حرام خواری ذکر کنیم.

آثار حرام خواری

اما ما وعده دادیم در مورد برخی از آثار شوم حرام خواری در این دنیا و آخرت مطالبی را بیان کنیم. حرام خواری با همه مصادیقش، (چیزی نزدیک به پانزده مصداق برایش ذکر شده است) یک سری آثار در دنیا دارد که به عنوان آثار وضعی حرام خواری شناخته می‏شوند و یک سری آثار اخروی دارد. در دنیا نیز یک سری آثار مادی دارد و یک سری آثار معنوی دارد. بی جهت نیست که در آیه ۲۹ سوره نساء می‏فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا»؛ بعید نیست بر طبق این آیه اکل مال به باطل و تجارة عن غیر تراض، قتل نفس باشد. چون کسی که مال حرام بخورد خودش را کشته است. «لاتقتلوا انفسکم» به حسب ظاهر قتل حقیقی است، البته شاید نهی از قتل نفس به معنای نهی از خونریزی باشد. یعنی معامله حرام و ناروا نکنید و خونریزی هم نکنید، ولی این احتمال هم هست که گویا خداوند می‏خواهد بگوید کسی که اکل مال به باطل کند یا تجارة من غیر تراض داشته باشد این کأنه مثل خودکشی است، مثل این است که کسی خودش را از بین ببرد. اینقدر این مسئله مهم است.

آثار وضعی

۱. نسل ناپاک
این اثر وضعی مادی است. البته این به این معنا نیست که اگر کسی فرزند ناخلفی داشت لزوما لقمه‎اش لقمه حرام است، اینها در واقع زمینه ساز هستند، استعداد چنین عوارضی را فراهم می‏کنند، جزء علل معده هستند نه اینکه علت تامه باشد. امام صادق(ع) می‏فرماید «كَسبُ الحَرام يَبينُ فِي الذُّرِيَّةِ» ؛ کسب حرام در ذریه آشکار می‏شود؛ یعنی نسل می‏شود یک نسل خدای نکرده معصیت کار، خدای نکرده معارض با دین و خدا و پیامبر، نسلی که نه تنها نفعی به حال جامعه ندارد بلکه مشکلات ایجاد می‏کند.
2. ذلت
حرام خواری باعث ذلت می‏شود..
3. کوتاهی عمر
4. محرومیت از رزق حلال
در بعضی از روایات وارد شده که حضرت علی(ع) روزی جلوی مسجد از مرکبشان پیاده شدند و مرکب را به دست شخصی سپردند، بعد وارد مسجد شد، او به جای اینکه مراقبت کند این اسب را برداشت و فرار کرد. بعد که حضرت از مسجد بیرون آمدند دو درهم در دستشان بود که می‏خواستند آنها را به خاطر نگه داری مرکب به این شخص بدهند. حضرت وقتی این صحنه را دید فرمود: او اگر صبر و شکیبایی می‏کرد به روزی حلال دست می‎یافت ولی صبر و شکیبایی نکرد و به این وسیله خودش را از روزی حلال محروم کرد، زیرا آنچه که برای او مقدر شده بیش از آن نصیب او نمی‏شود.
لذا لقمه حرام جلوی روزی حلال را نیز می‏گیرد.
حرام خواری یک سری آثار دیگر هم دارد، که در جلسه بعد به آن می‏پردازیم.