آذر ۱۳۹۹(فرمت تاریخ آرشیو ماهانه)

خارج اصول – جلسه هفتم – ادله مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ و بررسی آنها

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم ادله مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ و بررسی آنها ۱۳۹۲/۰۷/۰۲   خلاصه جلسه گذشته در بحث مدخلیت اراده در موضوع‏له دو مطلب باقی مانده که با ذکر آن دو، این بحث به پایان می‏رسد؛ یکی بررسی کلام مرحوم آخوند و دیگری بررسی کلام عَلَمین است. صاحب فصول به استناد کلام عَلَمین که گفته‏اند دلالت تابع اراده است گفت: اراده در موضوع‏له الفاظ مدخلیت دارد؛ یعنی اراده جزء معنای موضوع‏له است، مرحوم آخوند در پاسخ به کلام صاحب فصول فرمود: استفاده شما از کلام عَلَمین درست نیست، منظور عَلَمین از اینکه گفته‏اند: دلالت تابع اراده است دلالت تصدیقیه است اما موضوع بحث در مدخلیت اراده در موضوع‏له مربوط به دلالت تصوریه است، پس بین دلیل

خارج اصول – جلسه ششم – ادله مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ و بررسی آنها

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم ادله مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ و بررسی آنها ۱۳۹۲/۰۷/۰۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در نقل کلام محقق خویی در اشکال به مرحوم آخوند بود، برای اینکه مراحل بحث کاملاً معلوم شود بعداً یک جمع‏بندی ارائه خواهیم کرد تا مشخص شود ما این بحث را در چند مرحله تعقیب کردیم اما اجمالاً تا اینجا بحث از این قرار بود که عده‏ای از جمله صاحب فصول به مدخلیت اراده در موضوع‏له قائل شده و گفته‏اند اراده جزء معنای موضوع‏له است، ایشان سه دلیل بر اثبات مدعای خود ذکر کرد که ما دو دلیل را ذکر و بررسی کردیم، دلیل سوم ایشان یا به تعبیر دقیق‏تر مؤید مدعای ایشان، استناد به کلام عَلَمَین (شیخ الرئیس

خارج اصول – جلسه چهارم – بررسی ادله مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم بررسی ادله مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ ۱۳۹۲/۰۶/۳۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا الفاظ برای ذوات معانی یا برای معانی بما هی مرادةٌ وضع شده‏اند؛ به عبارت دیگر آیا اراده در موضوع‏له الفاظ مدخلیت دارد یا نه؟ عرض کردیم در این رابطه دو قول وجود دارد؛ یک قول این است که اراده در موضوع‏له الفاظ مدخلیت ندارد، مشهور و مرحوم آخوند قائل به این قولند و معتقدند الفاظ برای خود معانی وضع شده‏اند چه اسماء اجناس و چه اعلام شخصیه. مرحوم آخوند سه دلیل بر عدم مدخلیت اراده در موضوع‏له ذکر کردند، دلیل چهارمی هم ذکر شد که مجموع این چهار دلیل اثبات می‏کند اراده در موضوع‏له الفاظ مدخلیت

خارج اصول – جلسه سوم – ادله عدم مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ و بررسی ادله مدخلیت

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم ادله عدم مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ و بررسی ادله مدخلیت ۱۳۹۲/۰۶/۲۷   خلاصه جلسه گذشته بحثی که در جلسه گذشته به آن اشاره کردیم این بود که صرف نظر از اینکه حقیقت وضع چیست آیا الفاظ برای معانی بما هی یا معانی بما هی مرادةٌ وضع شده‏اند؟ به عبارت دیگر آیا اراده در موضوع‏له الفاظ مدخلیت دارد یا نه؟ ابتداءاً محل نزاع را منقّح کردیم که نزاع ما در این مسئله در چیست، برای تنقیح محل نزاع به دو مطلب اشاره کردیم؛ مطلب اول اینکه منظور از اراده حقیقت اراده و به عبارت دیگر اراده خارجی و حقیقی و مصداق اراده است؛ یعنی می‏خواهیم ببینیم آیا اراده واقعی و حقیقی لافظ و مستعمِل

خارج اصول – جلسه دوم – مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مدخلیت اراده در موضوع‏له الفاظ ۱۳۹۲/۰۶/۲۵   خلاصله جلسه گذشته بحث ما در خاتمه مباحث وضع در این رابطه بود که آیا اراده در موضوع‏له الفاظ نقش دارد یا خیر؟ گفتیم در این مسئله فرقی بین اعلام شخصیه و اسماء اجناس نیست؛ یعنی این بحث شامل وضع همه الفاظ می‏شود؛ در مثل لفظ «انسان» که وضع آن عام و موضوع‏له آن هم عام است بحث این است که آیا لفظ انسان برای معنای حیوان ناطق که اراده شده وضع شده- این اراده ممکن است به صورت جزء در موضوع‏له اخذ شده باشد یعنی گفته شود «الحیوان الناطق المراد» یا اینکه به صورت شرط اخذ شده باشد یعنی گفته شود لفظ انسان برای معنای حیوان

خارج اصول – جلسه یکم – ارزش عالمان

جلسه ۱ – PDF جلسه یکم ارزش عالمان ۱۳۹۲/۰۶/۲۴   تذکر اخلاقی روز اول سال تحصیلی جدید است. لذا روایتی را از باب تیمن و تبرک خدمت دوستان عزیز عرض می‏کنیم. امیرالمؤمنین علی (ع) می‏فرمایند: «هلک خزّان الأموال و هم أحیاءٌ و العلماء باقون ما بقی الدّهر أعیانهم مفقودة و أمثالهم فی القلوب»؛ خزانه داران اموال در حالی که زنده هستند هلاک شده‏اند ولی اهل علم و خزانه داران علم مادامی که روزگار باقی است باقی هستند و صورت آنها در اذهان جاودان است هر چند جسم آنها نباشد و مرده باشند. این یک مقایسه مهم بین طالبان علم و طالبان ثروت است که در کلام امیرالمؤمنین (ع) به آن اشاره شده است. تنها کسی می‏تواند به عمق این بیان

جلسه صد و بیست – مقام اول: وجوب خمس در غوص

جلسه ۱۲۰ – PDF جلسه صد و بیست مقام اول: وجوب خمس در غوص ۱۳۹۴/۰۳/۰۳         خلاصه جلسه گذشته عرض شد برای اثبات وجوب خمس در غوص به چند دلیل استدلال شده است؛ دلیل اول آیه شریفه خمس بود. دلیل دوم اجماع بود و دلیل سوم روایات بود. در مورد روایات گفتیم که به دو دسته از روایات استدلال شده است: روایات عامه و روایات خاصه؛ در مورد روایات عامه فقط یک دسته قابل استناد است اما آن دسته دیگر قابل قبول نیست. روایات خاصه روایات متعددی در این روابطه وارد شده است که چند نمونه از آن روایات را ذکر کنیم. روایت اول «عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ ع قَالَ: الْخُمُسُ

جلسه صد و نوزدهم – مقام اول: وجوب خمس در غوص

جلسه ۱۱۹ – PDF جلسه صد و نوزدهم مقام اول: وجوب خمس در غوص ۱۳۹۴/۰۳/۰۲         در رابطه با غوص در متن تحریر امام (ره) چند مطلب فرموده که ما این مطالب را در طی چند مقام مورد بررسی قرار خواهیم داد. مقام اول: وجوب خمس در غوص مقام اول درباره اصل وجوب خمس در غوص است. با اینکه اصل وجوب خمس قطعی و مسلّم دانسته شده اما ادله ای که در این رابطه قابل ذکر است را اجمالاً مرور می‏کنیم: دلیل اول آیه خمس است: وَ اعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبَى وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ مَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ

جلسه صد و هجدهم – متن تحریر الوسیلة – تبیین مسائل

جلسه ۱۱۸ – PDF جلسه صد و هجدهم متن تحریر الوسیلة – تبیین مسائل ۱۳۹۴/۰۲/۳۰         ما یوجد فی جوف غیر الدابه و السمکه امام (ره) بعد از ذکر حکم ما یوجد فی جوف الدابة و ما یوجد فی جوف السمکة می‏فرمایند: «بل الاحوط الحاق غیر السمکة و الدابة من الحیوان بهما»؛ احوط آن است که غیر از ماهی و چهار پا هم ملحق به این دو می‏شوند. ظاهر عبارت این است که حیوانات دریایی ملحق به سمکة می‏شوند و حیوانات خشکی ملحق به دابة می‏شوند؛ چون درست است که ایشان فرموده این حیوانات هم به آن دو ملحق می‏شوند ولی از آنجا که حداقل در یک جهت یعنی لزوم تعریف، حکم آن دو متفاوت بود لذا

جلسه صد و هفدهم – مقام پنجم: ما یلحق بالکنز- «ما یوجد فی جوف السمکة»

جلسه ۱۱۷ – PDF جلسه صد و هفدهم مقام پنجم: ما یلحق بالکنز- «ما یوجد فی جوف السمکة» ۱۳۹۴/۰۲/۲۹         خلاصه جلسه گذشته در مورد ما یوجد فی جوف السمکة گفتیم دو قسم وجود دارد. یک قسم ما یتکوّن فی البحر است که در مورد آن سه جهت را مورد بحث قرار دادیم. قسم دوم: ما لا یحتمل تکوّنه فی البحر قسم دوم عبارت است از ما لا یحتمل تکوّنه فی البحر؛ چیزی که احتمال تکوّنش در دریا وجود ندارد، مثل درهم و دینار که توسط ماهی بلعیده شده است. در قسم دوم هم همان جهات سه گانه باید بررسی شود: جهت اول: لزوم تعریف جهت اول اینکه آیا تعریف سکه یا درهم و دیناری که از