جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم ارکان مشتق اصولی ۱۳۹۳/۰۷/۰۵   خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون توضیح عنوان مشتق بود. اینکه آیا مشتق در خصوص «متلبس بالمبداء فی الحال» حقیقت است یا در اعم از «متلبس بالمبداء فی الحال و ما انقضا عنه التلبس» است نزاع محل،لذا ابتدا باید معلوم شود که منظور از این مشتق چیست؟ عرض شد مشتقی که در این بحث مورد نظر است با مشتق اصطلاحی (مشتق نحوی) فرق دارد. مشتق نحوی به چیزی می گویند که از یک مبدئی مشتق شده باشد، و لذا علاوه بر اسم فاعل، اسم مفعول، اسم زمان و اسم مکان، شامل افعال و مصادر هم می شود. ارکان مشتق  رکن اول اولین رکن مشتق اصولی که محل بحث ما می

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم تعریف مشتق ۱۳۹۳/۰۷/۰۲   تعریف«مشتق» معلوم شد نزاع در باب مشتق، نزاع لغوی است و حق در این نزاع با مشهور است. حال باید درباره خود عنوان مشتق بحث کنیم چون محور و موضوع بحث ما، مشتق است. ابتدا باید دید که اساساً منظور از مشتق چیست؟ مشتقات به دو قسم مشتق نحوی و مشتق اصولی تقسیم می شوند. حال بحث در این است که آیا مشتق نحوی منظور ما در نزاع است یا اصطلاح خاصی در اینجا مورد نظر است؟ پس لازم است که تقسیم بندی را به صورت کامل انجام دهیم تا در ابتداء دقیقا معلوم شود که منظور از مشتق در اینجا چیست و سپس در برخی از مواردی که در

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم تحریر محل نزاع(ادله نظر مشهور و بررسی اشکالات آن)-ثمره نزاع ۱۳۹۳/۰۷/۰۱   خلاصه جلسه گذشته در جلسه قبل عرض شد که یکی از موانع پذیرش نظریه‏ی مشهور مبنی بر لغوی بودن نزاع در بحث مشتق، این است که چنانچه ما نزاع در باب مشتقات را لغوی بدانیم، باید به نوعی به تصویر جامع ملتزم شویم،چون اگر بحث واضع و وضع به میان آید، قهراً واضع در مقام وضع، نیازمند تصویر معنا  قبل از وضع است که در این صورت اگر واضع مشتق را برای معنای عام وضع کرده باشد، باید در هر صورت جامعی را بین فاقد و واجد در نظر گرفته باشد که مشتق را به گونه ای وضع کند که شامل «متلبس

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم تحریر محل نزاع(ادله نظر مشهور و بررسی اشکالات آن) ۱۳۹۳/۰۶/۳۱   خلاصه جلسه گذشته عرض شد که در بحث مشتق، نزاع بین اصولیین به چند صورت تقریر شده است. در بین انحاء چهارگانه ای که برای محل نزاع تقریر شده نتیجه این شد که نظر مشهور نسبت به سایر انظار عاری از اشکالاتی است که متوجه آن انظار بود اما در عین حال ما می توانیم دو دلیل و شاهد هم بر نظر مشهور اقامه کنیم. نظر مشهور این بود که نزاع در باب مشتق، در واقع در این است که آیا واضع لفظ مشتق را برای معنای عام وضع کرده (یعنی برای متلبس بالمبداء اعم از اینکه تلبس فعلی باشد یا تلبس در

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم تحریر محل نزاع (بررسی نظر محقق نائینی و بروجردی) ۱۳۹۳/۰۶/۳۰   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره نظرات مختلف پیرامون محل نزاع در باب مشتق بود؛ نظر مشهور و همچنین نظر مرحوم تهرانی صاحب محجة العلماء و نظر محقق نائینی بیان شد. بررسی کلام محقق نائینی باقی ماند که إن شاء الله متعرض خواهیم شد و سپس نظر محقق بروجردی را بیان خواهیم کرد. محصل نظر محقق نائینی این شد که نزاع در باب مشتق یک نزاع عقلی است یعنی مسئله مورد بحث یک مسئله لغوی نیست که ما ببینیم واضع لفظ مشتق را برای خصوص ذات متلبس بالمبدأ فی الحال وضع کرده یا برای اعم از آن یعنی هم ذات متلبس بالمبدأ فی الحال

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم تحریر محل نزاع ۱۳۹۳/۰۶/۲۹   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم اولین مطلبی که در مباحث مشتق مورد رسیدگی قرار می‏گیرد تحریر محل نزاع است و اینکه این نزاع چه مصبی دارد و آیا اصولاً یک نزاع و مسئله لغوی است یا یک نزاع و مسئله عقلی. عرض کردیم نظرات در این رابطه مختلف است: مشهور نظری دارند که این را اجمالاً بیان کردیم و بر اساس آن بیان، نزاع در باب مشتق یک نزاع لغوی است؛ چون بحث در وضع واضع است (اینکه واضع مشتق را برای یک معنای عام وضع کرده یا یک معنای محدود و خاص) ولی در عین حال اشکالاتی بر این نظریه شده که اینها را باید بررسی کنیم. اما

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم تحریر محل نزاع ۱۳۹۳/۰۶/۲۶   خلاصه جلسه گذشته در جلسه گذشته اجمالاً درباره نزاع در بحث مشتق مطالبی را بیان کردیم؛ گفتیم ابتداءً باید نقطه اصلی نزاع معلوم شود و لذا مقدمه‏ای را بیان کردیم تا دقیقاً مشخص بشود که چه اموری مورد توافق است و نقطه‏ی اختلاف کجاست. در مرحله بعد لازم است که تقریرهای مختلفی که از محل نزاع شده است را بیان کنیم. امر اول: انظار مختلف درباره محل نزاع حدود چهار تقریر از محل نزاع در بحث مشتق ایراد شده است که طبق بعضی از این تقاریر، نزاع یک نزاع و بحث لغوی است و طبق بعضی از تقاریر این مسئله و نزاع یک مسئله عقلی است. وقتی بحث می‏کنیم

جلسه ۱ – PDF جلسه اول مقدمه ۱۳۹۳/۰۶/۲۵   برترین افراد در مصاحبت در ابتدای آغاز درس در سال تحصیلی جدید روایتی را تیمناً و تبرکاً بیان می‏کنیم؛ رسول گرامی اسلام (ص) در روایتی می‏فرماید: «لا خَيْرَ لَكَ‏ فِي‏ صُحْبَةِ مَنْ لَا يَرَى لَكَ مِثْلَ الَّذِي يَرَى لِنَفْسِهِ.»؛ در مصاحبت کسی که برای تو مثل آنچه که برای خود می‏بیند و می‏پسندد، آن را برای تو نمی‏پسندد، خیری و نیکی نیست. از این روایت ما چند قاعده و مطلب را می‏توانیم استفاده کنیم؛ چنانچه در جلسه فقه بیان شد یکی از گروه‏ها و افرادی که از مکر و حیله شیطان در امان‏اند، کسانی هستند که برای دیگران آن چیزی را می‏پسندند که برای خود می‏پسندند «مَنْ رَضِيَ لِأَخِيهِ الْمُؤْمِنِ بِمَا

جلسه ۱۲۲ – PDF جلسه صد و بیست و دوم الفاظ معاملات (مقام دوم: ثمره نزاع) ۱۳۹۳/۰۲/۳۱   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مقام دوم بحث پیرامون ثمره نزاع بین صحیحی و اعمی در الفاظ معاملات است. در بحث از الفاظ عبادات گفتیم صحیحی‏ها در موارد شک در جزئیت و شرطیت نمی‏توانند به اطلاقات ادله تمسک کنند اما اعمی‏ها چنانچه در شرطیت یا جزئیت چیزی شک کنند می‏توانند به اطلاقات ادله تمسک کنند. وجه این مطلب هم این بود که از آنجا که صحیحی به طور کلی بر فاقد جزء یا شرط عنوان مطلق را صادق نمی‏داند لذا اگر شک در جزئیت یا شرطیت چیزی بکند در واقع شک در اصل عنوان مطلق کرده در حالی که اصالة الاطلاق در

جلسه ۱۲۳ – PDF جلسه صد و بیست و سوم الفاظ معاملات (مقام دوم: ثمره نزاع) ۱۳۹۳/۰۲/۳۱   مطلب دوم: بررسی تمسک به اطلاق در مسبّبات مطلب دوم که در مقام دوم (ثمره نزاع) باید مورد بررسی قرار بگیرد این است که آیا جواز و عدم جواز تمسک به اطلاق در اسباب و مسبّبات متفاوت است، یعنی بر فرض اینکه ثمره عملیه در الفاظ معاملات را پذیرفتیم آیا در جواز و عدم جواز تمسک به اطلاق، بین اسباب و مسبّبات فرق است یا نه؟ یعنی اگر قائل شویم الفاظ معاملات برای مسبّبات وضع شده‏اند آیا باز هم می‏توان به اطلاق «احل الله البیع» تمسک کرد یا نه؟ اگر بگوییم الفاظ معاملات برای اسباب وضع شده‏اند مشکلی در تمسک به اطلاق