جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست امر پنجم – معنای ۱۳۹۳/۰۷/۲۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در امر خامس یعنی معنای «فی الحال» بود که در عنوان بحث اخذ شده است. گفته شد نسبت به کلمه حال سه احتمال وجود دارد. احتمال اول: منظور حال نطق باشد یعنی زمانی که متکلم می‏گوید “زید ضاربٌ”. احتمال دوم: مراد حال نسبت باشد یعنی زمانی که ضارب بر زید حمل می‏شود. به عبارت دیگر زمانی که ضرب به زید نسبت داده می‏شود. حال نسبت و نطق گاهی با یکدیگر متحد و گاهی نیز با هم متفاوت و مختلف می‏باشند. به طور مثال اگر گفته شود “زید ضارب امس”، در این مثال حال نطق الان است اما حال نسبت دیروز است. احتمال سوم: مراد

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم امر پنجم – معنای حال ۱۳۹۳/۰۷/۲۳   جمع بندی مباحث پس از بیان امر چهارم از اموری که محقق خراسانی در کفایة الاصول فرمودند، مطلبی از مباحث گذشته باقیمانده که لازم است مورد بررسی قرار گیرد؛ ما تا اینجا به اموری پیرامون مشتق پرداختیم؛ اولاً مشتق را تعریف کردیم و گفتیم مشتق در محل نزاع به چه معناست. اشاره شد که مشتق مورد بحث دو رکن اساسی دارد یکی اینکه قابل حمل بر ذات باشد و دیگر اینکه ذات بعد از انقضاء تلبس باقی بماند بر این اساس بعضی از جوامد در محل بحث ما داخل شدند و بعضی از مشتقات نحوی از محل بحث شدند. اسم فاعل که قدر متیقن از محل نزاع

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم اختلاف مشتقات – قول ششم و هفتم (حق در مسئله) ۱۳۹۳/۰۷/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون اختلاف مشتقات بود. عرض شد که نسبت به اختلاف مشتقات با یکدیگر و عدم تأثیر آن در نزاع مورد بحث در تردیدی نیست. بحث در وجوه اختلاف مشتقات است. تا کنون به پنج وجه اشاره شد. وجه اول نظر مرحوم آخوند بود. ایشان اختلاف مشتقات را به مبادی می دانند. به عبارت دیگر اعتقاد دارند اگر بین تاجر، لابن،خیاط، مجتهد و کاتب اختلافی وجود دارد این اختلاف ناشی از اختلاف در مبداء آنان است. یعنی در بعضی از مبادی معنای فعلیت وجود دارد و در برخی هم معنای ملکه و استعداد است و در بعضی نیز معنای

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم کلام امام خمینی ره در اختلاف مبادی و بررسی آن ۱۳۹۳/۰۷/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در مطلبی بود که مرحوم آقای آخوند در امر چهارم بیان کرده بودند. ایشان فرمودند که مبادی مشتقات با یکدیگر مختلفند و اقسامی را نیز برای مبادی مشتقات ذکر کرد و فرمودند که اختلاف در مبادی مشتقات در نحوه تلبس و انقضاء اثر گذاشته و باعث اختلاف در نحوه‏ی تلبس می شود. این مطلب کاملاً درست و صحیح می باشد و همچنین اینکه اختلاف تاثیری در نزاع مورد بحث مشتقات ندارد نیز درست است. لکن مرحوم آقای آخوند مطلبی را فرمودند که مورد اشکال واقع شد یعنی نقض هایی به بیان ایشان نسبت به اینکه اختلاف مشتقات به

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم امرچهارم: اختلاف مبادی در مشتقات (بررسی کلام محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۰۷/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در امر چهارم یعنی ادعای اختلاف مبادی مشتقات بود. گفته شد که اختلاف مبادی مشتقات و اختلاف انحاء تلبس هیچ تاثیری در نزاع باب مشتقات ندارد. سخن محقق خراسانی در این رابطه ذکر شد. کلام محقق اصفهانی نیز به همراه اشکالی که نسبت به این کلام بود بیان شد. در اینجا باید بررسی کنیم که اصل سخن محقق خراسانی تمام است و یا خیر؟ بررسی کلام محقق خراسانی محقق خراسانی در این امر دو ادعا دارند. ادعای اول: ادعای اول محقق خراسانی که اساساً ایشان این امر را برای آن منعقد کرده اند این است که مبادی مشتقات با

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم امرچهارم: اختلاف مشتقات(قول اول: محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۰۷/۱۵   خلاصه جلسه گذشته عرض شد که در مسئله‏ی مشتق مرحوم محقق خراسانی بعضاً مطالبی را مورد بحث قرار داده که از نظر ما واقعا ضرورتی به ذکر و بحث در مورد آن ها نیست. به طور مثال دلالت افعال بر زمان یعنی بررسی معنای ماضی و مضارع و اشکالی که در این رابطه محقق خراسانی به نحویین و انظار سایر اصولیین مطرح نموده با اینکه بحث مفیدی است اما از دائره‏ی بحث ما خارج است و ما ترجیح می دهیم که به این مسائل نپرداخته، بلکه مباحث اصلی را بررسی نمائیم. امر چهارم: اختلاف مشتقات قول اول: محقق خراسانی یکی از مطالبی که مرحوم آقای آخوند

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع ۱۳۹۳/۰۷/۱۴   خلاصه جلسه گذشته اشکالی در مورد اسم زمان مطرح شد و تا به حال سه پاسخ و راه حل برای مشکل اسم زمان از حیث دخول در نزاع باب مشتق مورد بررسی قرار گرفت. این سه پاسخ و راه حل از ناحیه‏ی محقق خراسانی،محقق نائینی و محقق بروجردی مطرح شده بود که هیچ یک مورد پذیرش واقع نشد. پاسخ چهارم: محقق عراقی پاسخ و راه حل چهارمی برای حل مشکله‏ی اسم زمان مطرح می باشد که این پاسخ هم به نظر می رسد که چندان نتواند مشکل را حل کند. این راه حل مبتنی بر مطلبی است که در فلسفه بیان شده است. آن

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع(بررسی پاسخ بروجردی) ۱۳۹۳/۰۷/۰۹   خلاصه جلسه گذشته در جلسات قبل اشکالی در مورد اسم زمان مطرح شد که براساس آن، اسم زمان از محل نزاع در باب مشتق خارج می شود. پس اگر این اشکال پاسخ داده نشود ناچاریم اسم زمان را از نزاع باب مشتق بیرون نماییم. اشکال این بود که اسم زمان فاقد یک رکن از دو رکن لازم در مشتق است یعنی نزاع در باب مشتق وقتی جاری می شود که اولاً مشتق قابل حمل بر ذات باشد و ثانیاً ذات هم بعد از انقضاء تلبس باقی بماند در حالی که در اسم زمان این چنین نیست زیرا اسم زمان ذاتی دارد که

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع(بررسی پاسخ آخوند) ۱۳۹۳/۰۷/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد اشکال مربوط به اسم زمان بود که ادعا کردند اسم زمان از محل نزاع در باب مشتق خارج است. عرض کردیم اشکال مهمی در اسم زمان که از مشتقات است وجود دارد و آن هم عدم وجود یکی از ارکان مشتق است زیرا بقاء ذات در مشتق مورد نزاع مهم است. یعنی اگر ذات بعد از انقضاء تلبس باقی نماند، دیگر جایی برای نزاع باقی نمی ماند که آیا صدق مشتق بر ما انقضی عنه التلبس حقیقی است یا مجازی؟ این خصوصیت در اسم زمان نیست. یعنی در اسم زمان بخاطر ویژگی که دارد ذات آن

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع(پاسخ آخوند) ۱۳۹۳/۰۷/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در مواردی از مشتقات است که محل اختلاف واقع شده که آیا نزاع در باب مشتق شامل این موارد می شود یا نه؟ کلام صاحب فصول را در جلسه گذشته مورد بررسی قرار دادیم. مدعای صاحب فصول این بود که نزاع فقط در اسم فاعل و صفت مشبهه و مصادری که معنای فاعلی دارند جریان داشته و اسم مفعول، اسم زمان، اسم مکان و اسم آلت از محل نزاع خارجند. این کلام به همراه اشکالاتش بیان شد. اشکال اسم زمان یکی از مواردی که به خصوص در مورد آن بحث شده و به طور جدی مورد اشکال قرار گرفته