جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم روایات در مورد افتتاح هر کاری با بسم الله ۱۳۹۵/۰۸/۲۳ خلاصه جلسه گذشته عرض شد که هنگام شروع هر کاری [چه کوچک و چه بزرگ]، امر به این شده که با «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع شود و در آن سرّی وجود دارد که در واقع تطابق بین نظام الهی و ربانی این عالم و شروع هر قول و فعلی است. یعنی برای اینکه قول و فعل انسان، با نظام الهی و ربانی تطابق پیدا کند و نتیجه بخش باشد، باید کارها را با این آیه شروع کرد. روایات در مورد شروع با «بسم الله الرحمن الرحیم» مهم این است که شروع قرآن و شروع سوره حمد با «بسم الله الرحمن الرحیم» است. در

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم چند نکته در مورد رحمن و رحیم ۱۳۹۵/۰۸/۲۲ نکته اول: نظر امام (ره) در مورد ذاتی یا فعلی بودن رحمن و رحیم در بحث از اینکه رحمن و رحیم صفت ذات هستند یا صفت فعل مطالبی را عرض کردیم، امام(ره) نظری در این رابطه دارند که ذکر آن خالی از لطف نیست. امام می‌فرماید در یک صورت رحمن و رحیم از صفات ذاتیه هستند و در یک صورت از صفات فعل، یعنی اگر مراد از اسم، اسم ذاتی و تجلی به مقام جمعی باشد، رحمانیت و رحیمیت از صفات ذاتیه است، که در تجلیات به مقام واحدیت برای حضرت اسم الله ثابت است و رحمت رحمانیه و رحمت رحیمیه فعلیه از مظاهر آن است

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم رحمن و رحیم، صفت ذات یا فعل؟ ۱۳۹۵/۰۸/۱۸  رحمن و رحیم، صفت ذات یا فعل؟ در مورد رحمن و رحیم و وجوه فرق بین این دو مطالبی عرض شد، اجمالاً رحمن و رحیم، هر دو در واقع از صفات خداوند هستند، منتهی سوالی که مطرح است این است که: آیا اینها از صفات ذات هستند یا صفات فعل؟ چون صفات خداوند برخی ذاتی و برخی فعلی هستند، در مورد معیار صفات ذات و صفات فعال نظرات مختلفی ابراز شده است، مرحوم کلینی در کافی یک معیاری ارائه داده و ظاهراً همین معیار هم بعداً شهرت پیدا کرده است. صفت ذات: اجمالاً صفات ذاتی، صفاتی هستند که عین ذات بوده و نامحدود هستند و در

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم بررسی یک اشکال در مورد نظر مختار درباره رحمت- بررسی روایات ۱۳۹۵/۰۸/۱۶ خلاصه جلسه گذشته در مورد فرق رحمن و رحیم عرض کردیم حق در مسئله این است که رحمن عبارت است از افاضه¬ی وجود به عالم وجود یعنی همان تنظیم نظام تکوین که شامل همه موجودات، اعم از انسان و حیوان و جمادات و نباتات و حتی عالم مجردات و عقول می‌باشد، این عمومیت دارد، و منظور از رحیم تنظیم نظام تشریع و نیز قرار دادن فطرت در نهاد انسانها و عقل که این دو باهم و به ضمیمه انزال کتب و ارسال رسل برای رساندن و هدایت بشر به سعادت است.  اشکال یک اشکالی مطرح شده بود، و آن اینکه: اگر گفتیم

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم فرق رحمن و رحیم- حق در مسئله ۱۳۹۵/۰۸/۱۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در فرق رحمن و رحیم بود که در آیه بسم الله ذکر شده است، عرض کردیم وجوه مختلفی برای این فرق بیان شده است. وجه اول که تقریباً وجه قابل قبولی است، این بود که رحمن صیغه مبالغه است و به معنای کثرت و بسیاری رحمت و رحیم بر وزن فعیل صفت مشبهه است و به معنای ثبات و بقاء و دوام نعمت، پس «الله الرحمن» یعنی خدای کثیر الرحمة، «الله الرحیم» یعنی خدای دائم الرحمة، این وجه به نوعی می‌تواند اشاره به آن وجوه دیگر که برخی ذکر کرده¬اند هم باشد، یعنی این وجه متضمن آن وجوه هم فی الجمله می‌باشد.

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم ریشه«الرحمن» و «الرحیم»- فرق بین این دو ۱۳۹۵/۰۸/۱۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد آیه اول یعنی «بسم الله الرحمن الرحیم» به دو کلمه«الرحمن» و «الرحیم» رسید، عرض کردیم علت ذکر این دو اسم از أسماء خداوند بعد از الله و در ابتدای قرآن و سوره حمد این است که این دو اسم از عام¬ترین اسماء الهی بوده و سایر اوصاف به نوعی به این دو اسم منتهی می‌شود حتی وصفی مثل غضب و انتقام که به حسب ظاهر مقابل این دو اسم و وصف هستند رجوع به این¬ها می¬کنند. ریشه اشتقاق رحمن و رحیم اما راجع به خود این دو کلمه آنچه که می‌توانیم عرض کنیم این است که، رحمن و رحیم هر

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم ادامه بررسی لفظ الله(اسم جنس یا علم)، ۵- «الرحمن» و«الرحیم» ۱۳۹۵/۰۸/۱۰ در مورد لفظ جلاله الله یک مطلب مورد بررسی قرار گرفت و آن این بود که این لفظ مشتق است یا بسیط، ما به این نتیجه رسیدیم که مشتق است و دلیل و شاهد آن هم بیان شد. ادامه بررسی لفظ «الله» مسئله دیگر این است که آیا این لفظ اسم جنس است یا اسم خاص و علم برای خدا، در این رابطه هم دو نظر وجود دارد. قول اول: اسم جنس برخی معتقد هستند الله اسم جنس است برای واجب بالذات ولی منحصر به فرد است، مثل شمس، که اسم جنس است ولی یک فرد بیشتر ندارد، الله هم اسم جنس است،

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم ۳- بحث در مورد باء؛ ۴- بحث درباره الله ۱۳۹۵/۰۸/۰۹ ۳- بحث در مورد «باء» در مورد متعلق بسم الله احتمالاتی گفته شد و احتمالات برتر هم بیان شد راجع به کلمه اسم هم مطالبی که لازم بود در این مجال بیان شود گفته شد، فقط یک نکته در مورد «باء» بسم الله باقی مانده که این را هم بگوییم و ان­شاءالله وارد در بحث از کلمه الله یا لفظ جلاله الله شویم. در مورد لفظ «باء» در بسم الله آنچه گفته شد بر این اساس بود که این لفظ به عنوان بک حرف جر باشد، طبیعتاً جار و مجرور نیازمند متعلق هستند، که ما در مورد متعلق و احتمالاتی که در این زمینه

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم ادامه بحث درباره اسم ۱۳۹۵/۰۸/۰۴ خلاصه جلسه گذشته بحث درباره کلمه اسم در بسم الله بود، عرض کردیم در مورد اسم دو احتمال وجود دارد، یکی اینکه این اسم به معنای لفظ دال بر مسمی باشد، در این صورت از مقوله الفاظ است، دوم اینکه به معنای وصفی که معرف ذات است و دلالت بر ذات می‌کند، در این صورت دیگر از مقوله لفظ نیست. ادامه بحث در مورد «اسم» توضیح احتمال دوم در مورد احتمال دوم اینکه اگر ما اسم را به معنای لفظ نگیریم و اسم را در واقع یک حقیقتی و نشانه¬ای بدانیم از نشانه¬های خدا به اعتبار اینکه دال بر ذات خداست، در این صورت دو ویژگی باید در اسم

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم متعلق بسم الله در سوره حمد- بحث درباره اسم ۱۳۹۵/۰۸/۰۳ خلاصه جلسه گذشته در مورد «بسم الله الرحمن الرحیم» دیروز در مورد متعلق بسم الله مطالبی عرض کردیم، محصل مطالب جلسه دیروز این بود که وجوه مختلفی برای متعلق بسم الله ذکر شده است، شاید متجاوز از ده وجه ذکر شده است، ولی در بین این وجوه سه وجه و سه احتمال برجسته¬تر و مهم¬تر بود که ما بیشتر آن سه احتمال را تبیین کردیم. ۱ ) اینکه متعلق جار و مجرور فعل«أسم» باشد، مقدماً.«أسم ببسم الله الرحمن الرحیم سمة من سمات الله» ۲ ) اینکه متعلقش فعل «ظهر» باشد.« ظهر الوجود ببسم الله الرحمن الرحیم». ۳ ) اینکه متعلق آن به حسب سوره¬ها