جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم معنای صراط مستقیم- مقدمه ۱۳۹۵/۱۲/۰۱ خلاصه جلسه گذشته برای اینکه معنای صراط مستقیم معلوم شود مقدمتاً مطالبی را باید عرض کنیم، سه مطلب را دیروز عرض کردیم، مطلب اول اینکه بطور کلی همه موجودات و به ویژه انسان¬ها راهی به سوی پروردگار متعال دارند و این اعم است از مسلمان و کافر، دوم اینکه چه راه¬های اصلی و چه فرعی به سوی پروردگار در یک تقسیم بندی کلی به دو قسم تقسیم می‌شود، یکی راه به سوی خدا و دیگری راه به سوی شیطان، و گفتیم این منافاتی با آن مطلب اول هم ندارد، سوم اینکه راه¬ها ویژگی¬ها و صفات متفاوتی برای آن بیان شده است، گاهی راهی به سوی خدا نزدیک

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم معنای صراط – مقدمه ۱۳۹۵/۱۱/۳۰ معنای صراط در جلسه گذشته عرض کردیم درباره صراط مستقیم، سوالات و پرسش¬هایی مطرح است که باید به آنها پاسخ داده شود، اینکه معنای صراط چیست و وصف استقامت و مستقیم که در آیه ذکر شده است به چه معنا می‌باشد، و سوالاتی از این قبیل که باید به آن¬ها پاسخ دهیم. مقدمه برای اینکه معنای صراط مستقیم روشن شود، یک مقدمه¬ای که متضمن چند مطلب است باید بیان کنیم، آنگاه از این مطالب  می‌توانیم معنای صراط مستقیم را بدست بیاوریم و آنگاه آثاری که بر این معنا مترتب می‌شود را بیان کنیم. این مقدمه متضمن چند مطلب است: مطلب اول به طور کلی همه موجودات این

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم آیه ششم_ معنای هدایت_هدایت کنندگان_ ۱۳۹۵/۱۱/۱۹ هدایت کنندگان مطلبی که در ادامه بحث از هدایت مناسب است مورد اشاره قرار بگیرد مربوط به هدایت¬کنندگان است، تا به اینجا گفته شد درخواست هدایت هم شامل هدایت تشریعی می‌شود و هم شامل هدایت تکوینی. هادی بالذات در این آیه درخواست هدایت از خداوند تبارک و تعالی شده است، اما در آیاتی از قرآن هدایت به غیر از خداوند یعنی به افراد و گروه¬ها و امور دیگر هم نسبت داده شده است، ضمن اینکه در بعضی آیات هدایت از غیر خدا صریحاً نفی شده است، یعنی یک بخشی از آیات هدایت را از غیر خدا نفی می‌کند و صریح در این است که هدایت فقط از ناحیه

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم آیه ششم_ معنای هدایت_ حق در مسئله_ پاسخ به یک شبهه ۱۳۹۵/۱۱/۱۸ خلاصه جلسه گذشته نظر مختار در معنی «اهدنا» در آیه ششم این شد که: ما در این آیه درخواست هدایت و راهنمایی می‌کنیم به أیّ طریقٍ و نحوٍ متناسب با توانایی و ظرفیت خودمان یعنی خداوند تبارک و تعالی ما را هم از حیث ارائه طریق هدایت کند یعنی که تعمیق و توسعه پیدا کند و هم از حیث بصیرت درونی و نور قلبی برای درک حقایق و شهود معارف، آن هم به نحو وسیع¬تر و عمیق¬تر، این معنای کلی است که می‌توان در این مرحله ذکر کرد. پاسخ به یک شبهه آیاتی هم که قبلاً در مقدمه بیان این

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم آیه ششم_ معنای هدایت_ حق در مسئله ۱۳۹۵/۱۱/۱۷ خلاصه جلسه گذشته برای تبیین حق در معنای هدایت در آیه ششم مقدماتی لازم است ذکر شود، سه مطلب را عرض کردیم که به عنوان مقدمه می‌تواند مورد استفاده واقع شود. مقدمه اول: این بود که چون سخن از درخواست هدایت است، درخواست کنندگان طیف وسیعی از انسان¬ها با سطح آگاهی و دانش و معرفت متفاوت را شامل می‌شود. مقدمه دوم: این بود که خود هدایت اعم از هدایت تکوینی و هدایت تشریعی مراتب و مراحل مختلف دارد، و مقصد هم هیچ محدودیتی ندارد، چون مقصد همه خدا است، بنابر این برای هر مرحله از هدایت، یک مرحله و مرتبه بالاتر از آن هم

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم آیه ششم_ معنای هدایت در آیه_ حق در مسئله ۱۳۹۵/۱۱/۱۶ خلاصه جلسه گذشته گفته شد در مورد معنای هدایت دو احتمال و چه بسا دو قول وجود دارد: ۱. اینکه درخواست هدایت در آیه ششم، درخواست هدایت تشریعی به معنای ارائه طریق باشد، اینکه از خدا طلب کند که راه را به او نشان دهد، و این در قالب بیان احکام، معارف و نیز معرفی فضایل و رذایل اخلاقی و اینکه چه اموری به سعادت انسان منتهی می‌شود و چه مسائلی باعث دور شدن انسان از مسیر سعادت بشود، صورت می¬گیرد. ۲. اینکه منظور درخواست هدایت تکوینی باشد، یعنی درخواست ایصال به مطلوب، ایصال به مطلوب به عنایت الهی از طریق حیات

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم آیه ششم _ معنای هدایت حق در مسئله ۱۳۹۵/۱۱/۱۲ خلاصه جلسه گذشته در مورد درخواست هدایت در آیه ششم عرض کردیم دو احتمال و دو نظر وجود دارد: ۱. یک احتمال و یک قول این است که درخواست هدایت تکوینی به معنای خاص باشد. ۲. احتمال دوم اینکه درخواست هدایت تشریعی باشد. پس امر دایر است بین اینکه ما از خداوند طلب ارائه طریق یا نشان دادن راه می‌کنیم یا طلب ایصال الی المطلوب می¬نماییم که قطعاً این مطمئن¬تر و بالاتر از احتمال اول است. ادله این قول را مطرح کردیم و اشکالاتی که نسبت به این ادله مطرح شده بود هم مورد اشاره قرار گرفت. حق در مسئله اینکه ما کدامیک

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم آیه ششم- معنای هدایت_ بررسی ادله هدایت تکوینی ۱۳۹۵/۱۱/۱۱ خلاصه جلسه گذشته در مورد معنای هدایت در آیه ششم اختلاف نظر وجود دارد، دو احتمال در این مقام ذکر شد، یکی اینکه مقصود از هدایت، هدایت تکوینی است، و دیگر اینکه مقصود هدایت تشریعی است، ادله هدایت تکوینی و اینکه قصد از معنای «اهدنا» درخواست هدایت تکوینی است ذکر شد و سه دلیل بیان کردیم، دلیل سوم این بود که هدایت اگر با «إلی» متعدی شود به معنای ارائه طریق است ولی اگر بدون«إلی» به دو مفعول متعدی شود به معنای ایصال إلی المطلوب است. اشکال علامه به دلیل سوم مرحوم علامه بیانی دارد که می¬توان اشکال بر دلیل سوم باشد. ایشان

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم آیه ششم- معنای هدایت ۱۳۹۵/۱۱/۱۹ معنای هدایت درباره مفردات آیه اجمالاً مطالبی را عرض کردیم، اما در مورد جزء اول و کلمه «اهدنا» که در واقع درخواست هدایت است، همان¬طور که اشاره کردیم در اینجا دو احتمال وجود دارد: احتمال اول درخواست هدایت به معنای ارائه طریق که همان هدایت تشریعی است، هدایت تشریعی یعنی نشان دادن راه و تعلیم معارف و احکام دینی که از طریق ارسال رسل و انزال کتب محقق می‌شود، اگر امر و نهی در شریعت وارد شده و اگر واجب و حرام ذکر شده و اگر فضایل و رذایل اخلاقی تبیین شده و توصیه به اتصاف به فضایل و اجتناب از رذایل شده است همه در واقع

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم آیه ششم_ مفردات ۱۳۹۵/۱۱/۰۵  «اهدنا الصراط المستقیم» این آیه بعد از آیاتی که به توصیف خداوند و ذکر اسماء و صفات الهی و نیز اظهار عبودیت و استعانت و حصر آن در خداوند بود، یک درخواست، خواهش و دعا می‌باشد، ترجمه آن این می‌باشد که، خداوندا ما را به طریق و راه و یا به تعبیر بهتر بزرگراه مستقیم هدایت بفرما. اجمالاً در مورد مفردات این آیه توضیحی می‌دهیم و سپس به مباحث مبسوطی که در اینجا مطرح می‌باشد خواهیم پرداخت. مسئله هدایت، مسئله صراط که مسئله بسیار مهمی است، لذا مفسرین، از جمله مرحوم علامه طباطبایی در اینجا به نحو مبسوط وارد بحث شده و مطالبی را گفته¬اند. ۱. «اهدنا» اهدنا