جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم معنای عدالت – مسلک دوم (حسن ظاهر) ۱۳۹۱/۰۹/۰۸              خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بعضی حقیقت عدالت را همان حسن ظاهر می­دانند؛ همان طور که اشاره شد مرحوم صاحب جواهر این رأی را به اکثر قدماء نسبت داده است و بنا بر یک احتمال هم ظاهر کلام شیخ مفید به همین معنی اشاره دارد. بر این مدعا هم به روایاتی استناد شده اما قبل از ذکر ادله این مسلک لازم است فرق این نظریه و نظریه اول بیان شود که آیا حسن ظاهر و عدم ظهور فسق با هم متفاوتند یا هر دو به یک معنی می­باشند؟ تفاوت حسن ظاهر با عدم ظهور فسق بعضی ادعا می­کنند

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم معنای عدالت- بررسی مسلک اول ۱۳۹۱/۰۶/۱۵              خلاصه جلسه گذشته بحث در مسالک چهارگانه مربوط به معنای عدالت بود؛ دلیل مسلک اول را ذکر کردیم که دو روایت بود و به استناد آن گفته شد عدالت عبارت است از عدم ظهور الفسق. ما پاسخ استدلال به این دو روایت را بیان کردیم لذا دلیل اینکه معنای عدالت عبارت است از عدم ظهور الفسق، تمام نیست. اشکالات مسلک اول ضمن اینکه ما دلیل این مسلک را ناتمام می¬دانیم اشکالاتی هم به این مسلک داریم اگر بخواهیم مجموعه¬ی مطالبی را که در این رابطه ممکن است ذکر شود، دسته بندی کنیم سه ایراد و اشکال به این مسلک وارد

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم معنای عدالت- مسالک چهارگانه- بررسی مسلک اول ۱۴/۰۹/۱۳۹۱              خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مجموع عبارات فقهاء درباره معنای عدالت در قالب چهار مسلک اصلی قابل دسته بندی می¬باشد؛ مسلک اول اینکه عدالت عبارت است از عدم ظهور فسق و مسلک دوم اینکه عدالت عبارت از حسن ظاهر است و مسلک سوم اینکه عدالت عبارت است از استقامت عملی و فعلی و مسلک چهارم اینکه عدالت عبارت است از ملکه و کیفیت نفسانیه¬ای که باعث بر ملازمت تقوا و مروئة است. دو احتمال در مسلک سوم در مسلک سوم یعنی استقامت عملی و فعلی دو احتمال وجود دارد یک احتمال اینکه استقامت فعلی که ناشی از ملکه

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم معنای عدالت ۱۳۹۱/۰۹/۱۳              خلاصه جلسه گذشته عرض شد مسئله بیست و هفت متضمن دو مطلب از مطالب مربوط به موضوع عدالت است؛ یکی بحث در اصل اعتبار عدالت بود که مفتی و مجتهد باید عادل باشد و دیگری طرق ثبوت عدالت که ما هفت طریق را مورد بررسی قرار دادیم؛ بحث اخیر ما در طریق هفتم یعنی حسن ظاهر بود که در مورد خود حسن ظاهر در چهار مقام بحث کردیم. پس تا به حال از مطالب چهارگانه¬ی مربوط به عدالت ما در مورد دو مطلب بحث کرده¬ایم دو مطلب دیگر باقی مانده است؛ مطلب سوم که درباره معنای عدالت است و در مسئله بیست و

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم طرق ثبوت عدالت ۱۳۹۱/۰۹/۱۲              عرض کردیم در بحث از طریقیت حسن ظاهر نسبت به عدالت در چهار مقام باید بحث کرد که سه مقام از مقامات چهارگانه مورد بررسی قرار گرفت. مقام چهارم: کاشفیت حسن ظاهر از عدالت واقعی است یا تعبدی؟ مقام چهارم در این مورد است که آیا کاشفیت حسن ظاهر از عدالت، تعبدی است یا حقیقی و واقعی؛ اگر بگوییم کاشفیت حسن ظاهر از عدالت واقعی یا حقیقی است به این معناست که چنانچه حسن ظاهر مفید علم یا اطمینان به عدالت باشد در این صورت حسن ظاهر کشف از عدالت می¬کند ولی اگر حسن ظاهر به گونه¬ای نباشد که انسان علم یا

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم طرق ثبوت عدالت ۱۳۹۱/۰۹/۱۱              خلاصه جلسه گذشته بحث در طریق هفتم از طرق ثبوت عدالت یعنی حسن ظاهر بود؛ در این رابطه گفته شد که ما در چهار مقام بحث می¬کنیم: مقام اول درباره معنای حسن ظاهر بود که معنای حسن ظاهر این شد که شخص به عنوان کسی که اوامر و نواهی و واجبات و محرمات شرعی را رعایت می¬کند شناخته شود. مقام دوم درباره طریقیت حسن ظاهر و کاشفیت آن از عدالت بود که آیا حسن ظاهر کاشف از عدالت هست یا خیر که سه دلیل در این رابطه اقامه شد یکی تسالم اصحاب بود که مورد قبول واقع نشد. دلیل دوم یک قیاس

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم طرق ثبوت عدالت ۱۳۹۱/۰۸/۱۷              بحث در دلیل سوم بر کاشفیت حسن ظاهر از عدالت است؛ دلیل سوم چند روایت است که تا اینجا ما سه روایت را بیان کردیم چهار روایت دیگر را هم بیان می¬کنیم و بعد نتیجه گیری خواهیم کرد. روایت چهارم: موثقه ابی بصیر «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ ع قَالَ: لَا بَأْسَ بِشَهَادَةِ الضَّيْفِ إِذَا كَانَ عَفِيفاً صَائِناً الْحَدِيثَ». تقریب استدلال به روایت چهارم: در روایت آمده است که «لابأس بشهادة الضیف» اگر مهمان شخص عفیف و اهل مراقبت و تقوی باشد، هیچ اشکالی در شهادت او نیست. اطلاع از حال و شخصیت ضیف چگونه است؟ همین

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی طرق ثبوت عدالت ۱۳۹۱/۰۸/۱۶              در مورد طریق هفتم از طرق ثبوت عدالت عرض کردیم در چهار مقام بحث می¬کنیم؛ مقام اول درباره معنای حسن ظاهر بود که بحث آن گذشت. مقام دوم: اصل کاشفیت و طریقیت حسن ظاهر مقام دوم درباره اصل کاشفیت و طریقیت حسن ظاهر است فی الجملة البته حدود کاشفیت یا به عبارت دیگر تعبدی بودن یا غیر تعبدی بودن آن باید در مقامات بعدی پیگیری شود آنچه اینجا در این مقام مورد بحث قرار می¬گیرد اصل کاشفیت حسن ظاهر از عدالت است. به طور کلی همانطور که سابقاً اشاره شد بحث از طریقیت حسن ظاهر در فرضی مطرح است که عدالت را غیر از

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم طرق ثبوت عدالت ۱۳۹۱/۰۸/۱۸              خلاصه جلسه گذشته بحث در طریق ششم از طرق ثبوت عدالت یعنی معاشرت مفید علم یا اطمینان، بود؛ عرض کردیم در مورد معاشرت دو مرحله بحث وجود دارد که در مرحله اولی بحث این است که آیا معاشرت مستقلاً و با قطع نظر از کاشفیت از حسن ظاهر طریق ثبوت عدالت است یا آنکه مستقلاً طریق ثبوت عدالت محسوب می¬شود به عبارت دیگر آیا معاشرت در عرض حسن ظاهر است و هر دو مستقلاً طریق ثبوت عدالت می¬باشند یا آنکه معاشرت در طول حسن ظاهر است یعنی به سبب معاشرت حسن ظاهر کشف می¬شود و حسن ظاهر کاشف از عدالت است. در

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم طرق ثبوت عدالت ۱۳۹۱/۰۸/۱۴              خلاصه جلسه گذشته بحث در طریق پنجم از طرق ثبوت عدالت بود؛ عرض کردیم طریق پنجم شیاع مفید علم یا اطمینان است. این طریق به یک معنی طریق مستقلی محسوب نمی¬شود چون خود شیاع فی نفسه حجیت و اعتبار ندارد و قید مفید علم و یا اطمینان در کنار آن ذکر شده پس ملاک حصول علم یا اطمینان است. در واقع شیاع یک سببی از اسباب حصول علم یا اطمینان است مثل سایر اسباب لذا شیاع خصوصیتی ندارد. اگر ما گفتیم شیاع مفید علم یا اطمینان طریق ثبوت عدالت است این بدان معناست که این طریق یک طریق تعبدی نیست و طریقی