جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۹/۰۸ تنبیه دوم: تقسیم انشاء به حسب قصد بحث ما در تنبیهات مساله انشاء بود و عرض کردیم که در اینجا چند تنبیه باید ذکر شود تا به بعضی از ابهامات یا نکاتی که مخفی مانده است پاسخ داده و حل شود، تنبیه اول در فرق بین اعتبار و انشاء بود و محصل این تنبیه همان طوری که گفتیم این بود که اعتبار یک بناگذاری در محیط عقلاء است و چیزی است که به دست شخص معتبر که اعتبارش نافذ است در یک محیط عقلائی اعم از اینک این محیط عقلائی عام باشد یا یک محیط خاص باشد تحقق پیدا می­کند و وجود اعتباری که در اثر

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم امر سوم : حقیقت انشاء – تنبیهات ۱۳۸۸/۰۹/۲۲ تنبیهات تنبیه اول: نسبت بین اعتبار و انشاء بعد از بیان قول حق در حقیقت انشاء نوبت به ذکر تنبیهاتی می­رسد که این تنبیهات به فهم بهتر موضوع انشاء و درک روشن­تری از انشاء و اعتبار کمک می­کند، اما تنبیه اول درباره فرق بین انشاء و اعتبار است. اعتبار در واقع یک بناگذاری در محیط عقلاء است یعنی چیزی است که به دست شخص معتبر که اعتبارش نافذ است ایجاد می­شود و محیطش هم محیط عقلائی است اعم از اینکه یک محیط عام باشد یا یک محیط خاص، منظور از محیط عام یعنی مجموعه عقلاء، یعنی اعتباری که در محیط عقلاء به معنای عام

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۹/۰۱ دفع اشکالات وارده بر مشهور در جلسه گذشته عرض شد که قول حق در باب حقیقت انشاء ، قول مشهور است لکن تعریف مختار اختلاف و تفاوتی در باب جملات خبریه و فرق جملات خبریه با جمله انشائیه با تعریف مشهور دارد که به این اختلاف در جلسه گذشته اشاره کردیم، اما مسئله اساسی این است که آن اشکالاتی که سابقا به مشهور وارد کرده بودیم باید در اینجا به آن اشکالات پاسخ داده شود تا تعریف مختار تثبیت شود. دفع اشکال اول اشکال اولی که به مشهور وارد شد این بود که طبق نظر مشهور بعضی از انشائیات از دایره تعریف خارج بودند اموری مانند

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۸/۳۰ نظر مختار و قول حق در حقیقت انشاء بعد از بررسی آراء و اقوال مختلفی که در باب حقیقت انشاء ذکر شده بود، نوبت به بیان قول حق در مساله و نظر مختار می­رسد. در مجموع به نظر می­رسد در بین اقوال اربعه ذکر شده، قول مشهور به حق نزدیک­تر باشد لکن نظر مختار تفاوتهایی در بعضی از قسمت­ها با نظر مشهور دارد، مشهور انشاء را اینگونه معنا کردند:« ایجاد المعنا باللفظ فی الوعاء المناسب له یا فی عالم الاعتبار» البته که این تعریفی که ذکر شده تعریفی است که برای جمل انشائی است یعنی جمله انشائیه عبارت است از« ایجاد المعنا باللفظ فی العالم المناسب

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۸/۲۶ قول چهارم: مرحوم آیت الله خویی اما قول چهارم در مساله حقیقت انشاء نظر مرحوم آیت الله خویی است، باید بگوییم که مرحوم خویی ابتدا یک اشکالی به مشهور می­کنند و بعد از بیان این اشکال نظر خودشان را در رابطه با حقیقت انشاء بیان می­کنند، ایشان خطاب به مشهور می­فرماید: اینکه شما می­گوید انشاء عبارت است از ایجاد معنا به لفظ در واقع، منظور چیست؟ دو احتمال در مراد و مقصد مشهور وجود دارد: احتمال اول یک احتمال این است که مراد از اینکه معنا به وسیله لفظ ایجاد می­شود این است: که معنا به ایجاد تکوینی به وسیله لفظ ایجاد می­شود، این یک احتمال

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۸/۲۵ بررسی کلام مرحوم محقق اصفهانی کلام محقق اصفهانی در باب حقیقت انشاء بیان و تفسیری که ایشان از کلام مرحوم آخوند داشتند عرض شد و همچنین وجه این که چرا این توجیه را برای کلام محقق خراسانی کرده­اند، ذکر شد اما نوبت به بررسی کلام محقق اصفهانی می­رسد که مجموعا پنچ اشکال در رابطه با کلام ایشان مطرح و وارد است: اشکال اول اشکال اول این است که ایشان در مورد ثبوت المعنا باللفظ دو احتمال دادند؛ یکی اینکه مراد ثبوت المعنا عین ثبوت لفظ باشد به گونه­ای که ثبوت به لفظ نسبت داده شود بالذات و به معنا نسبت داده شود بالعرض، یعنی گفتند لفظ

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۸/۲۴ قول سوم: مرحوم محقق اصفهانی در جلسه گذشته اشكال سوم و چهارم به نظر مرحوم آخوند ذکر شد و بعد از بیان این اشكالات نوبت می­رسد به قول سوم در مساله حقیقت انشاء، که قول مرحوم محقق اصفهانی است. این قول در واقع همان سخن مرحوم آخوند است لکن با توجیهی که ایشان از کلام مرحوم آخوند دارند یعنی نظر محقق اصفهانی تفسیر وتوجیه خاصی است از فرمایش محقق خراسانی؛ ایشان می­فرماید: اینکه مرحوم آخوند فرموده­اند انشاء عبارت است «ایجاد المعنی باللفظ فی نفس الامر» معنایش این است که به سبب لفظ معنا یک ثبوتی پیدا می­کند، ایشان در ادامه می­فرمایند منظور از ثبوت معنا به

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم امر سوم : حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۸/۲۳ خلاصه اشکال اول و دوم به کلام محقق خراسانی بحث در بررسی کلام مرحوم آخوند در باب حقیقت انشاء بود که دو اشکال به نظر ایشان ذکر شد. اشکال اول مساله تفکیک وجود انشائی از اعتبار عقلائی بود که به نظر صحیح نمی­آید. اشکال دوم به اصل وجود انشائی است که اساسا خود وجود انشائی محل اشکال است. در جلسه گذشته وجودات اربعه را توضیح دادیم و گفتیم که اگر بخواهیم یک وجود دیگری غیر از آنها احداث کنیم بدون اینکه دلیلی و برهانی بر این مساله داشته باشیم محل اشکال است، یعنی وجودات منحصر در چهار قسم­اند و اگر بخواهیم قسم پنجمی به وجودات عالم

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی امر سوم: حقیقت انشاء ۱۳۸۸/۰۸/۲۰ بررسی نظر مرحوم آخوند کلام مرحوم محقق خراسانی در باب انشاء بیان شد همچنین تفاوتهایی که این کلام با کلام مشهور داشت عرض شد اما امروز به بررسی کلام مرحوم آخوند و اینکه آیا کلامی صحیح است یا نه می­پردازیم؟ چند اشکال به نظر مرحوم آقای آخوند وارد است: اشکال اول اشکال اول این است که مرحوم آخوند وجود انشائی را از اعتبار عقلائی تفکیک کرده­اند، که این به نظر صحیح نمی­آید چون لازمه فرمایش ایشان همانطور که بیان شد این است که با انشاء یک وجود انشائی حاصل می­شود که این وجود انشائی در تمام انشائات تحقق پیدا می­کند منتهی در بعضی موارد اعتبار عقلائی حاصل می­شود مثل

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم امر سوم: حقیقت انشاء/اقوال ۱۳۸۸/۰۸/۱۹ قول دوم: مرحوم آخوند کلام در امر سوم از امور مقدماتی مربوط به حقیقت حکم شرعی بود، در امر سوم در باب حقیقت انشاء بحث می­کنیم و در این رابطه اقوال مختلفی وجود دارد، قول اول قول مشهور بود که دیروز مطرح و اشکالات آن بیان شد. قول دوم، قول مرحوم آخوند است، که ابتدا نظر محقق خراسانی را شرح می­دهیم و سپس تفاوتهای بین نظر مشهور و نظر مرحوم آخوند را بیان می­کنیم. محقق خراسانی انشاء را اینگونه معنا کرده­اند:« ایجادُ المعنی باللفظ فی نفس الامر» منظور از ایجاد المعنی در مقابل حکایت المعنی است چون در خبر حکایت از ثبوت یک معنی در موطن خودش