پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سید مجتبی نورمفیدی

جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم معانی حرفیه – مسلک سوم- اشکالات محقق خویی به محقق اصفهانی ۱۳۹۱/۱۱/۱۵   خلاصه جلسه گذشته ملخّص نظریه محقق اصفهانی در باب معانی حرفیه این شد که معانی حرفیه همانند وجود رابط است از این جهت که متقوم به طرفین است و وجود مستقلی از وجود طرفین ندارد، شاید بتوان گفت تنها فرق معنای حرفی و وجود رابط در این است که موطن معنای حرفی ذهن است و موطن وجود رابط، خارج است، البته این یک بیان مسامحی است. به نظر دقیق‏تر می‏توان گفت معنای حرفی قسمی از وجود رابط است؛ یعنی وجود رابط در ذهن که قائم به دو مفهوم می‏باشد همان معنای حرفی است که همان نسبت و ربط بین

جلسه ۶۳ – PDF جلسه شصت و سوم معانی حرفیه – مسلک سوم- کلام محقق اصفهانی ۱۳۹۱/۱۱/۱۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در کلام محقق اصفهانی بود، عرض کردیم ایشان قائل به تباین و تغایر ذاتی معنای حرفی و معنای اسمی می‏باشد و ضمن رد نظر مرحوم آخوند مبنی بر اتحاد ماهوی معنای حروف و اسماء تأکید می‏کند: موضوع‏له حروف و اسماء حقیقتاً متفاوتند و حقیقت معنای حرفی و معنای اسمی با هم فرق دارد، وی ضمن بیان مقدمه‏ای فرمود از نظر فلاسفه، وجودات چهار قسم‏اند؛ وجود واجب تعالی، وجود جواهر، وجود اعراض (وجود رابطی) و وجود رابط. آن گاه در ادامه دو دلیل بر وجود رابط ذکر کرده است. ادله وجود رابط سه قسم اول محتاج استدلال نیستند اما

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم معانی حرفیه – مسلک سوم- نظریه محقق اصفهانی ۱۳۹۱/۱۱/۰۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالاتی بود که به محقق نائینی در باب معانی حرفیه وارد است، عرض کردیم ایشان در بیان فرق بین معانی حرفیه و معانی اسمیه می‏گوید معانی حرفیه ایجادی و معانی اسمیه اخطاری است. توضیح این کلام به همراه تشبیهاتی که ایشان داشتند و مؤید روایی ذکر شد. چند اشکال به بیان ایشان وارد است که سه اشکال را در جلسه گذشته عرض کردیم. اشکال چهارم این اشکال در مورد مطلبی است که ایشان در تشبیه معانی حرفیه به باب الفاظ و معانی ایراد کردند. ایشان فرمود همان طور که در نسبت بین الفاظ و معانی با استعمال

جلسه ۶۱ – PDF جلسه شصت و یکم معانی حرفیه – مسلک سوم- بررسی کلام محقق نائینی ۱۳۹۱/۱۱/۰۸   بحث در اشکالاتی بود که بر نظریه محقق نائینی پیرامون معانی حرفیه وارد است، اشکال اول را عرض کردیم و گفتیم ما نمی‏توانیم قائل شویم به اینکه معانی حرفیه ایجادیه و معانی اسمیه اخطاریه می‏باشند. اشکال دوم اگر معنای حرفی ایجادی باشد لازمه‏اش آن است که در جملات خبریه‏ای که یک حرفی استعمال شده همانند معانی انشائیه قابل صدق و کذب نباشد. توضیح مطلب فرق جمله خبریه و جمله انشائیه در قابلیت و عدم قابلیت صدق و کذب است، مشهور این است که خبر چیزی است که قابلیت صدق و کذب دارد یعنی یک واقعیتی در عالم واقع وجود دارد که

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصت معانی حرفیه – مسلک سوم- بررسی کلام محقق نائینی ۱۳۹۱/۱۱/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون مسلک سوم در باب معانی حرفیه بود، در مسلک سوم بر تفاوت و تباین ذاتی ماهوی معانی حرفیه و اسمیه تأکید شده اما در تبیین این اختلاف، آراء و انظار مختلفی ارائه شده است. نظریه صاحب حاشیه نقل و مورد اشکال قرار گرفت. نظریه دوم نظریه محقق نائینی است، محصل فرمایش مرحوم نائینی این شد که ایشان با بیان مقدمه‏ای در مورد انحاء وجودات در خارج و همچنین در عالم مفاهیم فرمود بعضی از مفاهیم مثل اسماء در ذهن به صورت مستقل و بدون نیاز به غیر تقرر پیدا می‏کنند لکن برخی دیگر از مفاهیم مانند حروف برای

جلسه ۵۹ – PDF جلسه پنجاه و نهم معانی حرفیه – مسلک سوم- کلام محقق نائینی ۱۳۹۱/۱۱/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره نظریه دوم از مسلک سوم بود، محقق نائینی فرق بین معانی اسمیه و معانی حرفیه را در ایجادی بودن معانی حرفیه و اخطاری بودن معانی اسمیه دانستند. ایشان ابتدائاً مقدمه‏ای بیان کردند که محصل آن این است که همان گونه که در خارج وجودات بر دو قسم‏اند؛ یک قسم جواهرند که محتاج موضوع و محل نیستند و یک قسم اعراض‏اند که برای تحقق محتاج موضوع و محل می‏باشند، همچنین در عالم مفاهیم هم مفاهیم بر دو دسته‏اند؛ برخی مفاهیم برای تقرر ذهنی به چیز دیگری نیاز ندارند اما برخی دیگر برای تقرر و تحقق محتاج چیز دیگری

جلسه ۵۸ – PDF جلسه پنجاه و هشتم معانی حرفیه – مسلک سوم- کلام صاحب حاشیه ۱۳۹۱/۱۱/۰۳   نتیجه بحث تا اینجا این شد که مسلک اول و مسلک دوم در باب معانی حرفیه باطل است. مسلک اول این بود که حروف برای هیچ معنایی وضع نشده‏اند بلکه حال آنها حال علامات اعراب است. مسلک دوم هم این بود که حروف و اسماء ذاتاً و حقیقتاً یکی هستند و تنها به حسب لحاظ با هم متفاوتند که هر دو مسلک مورد مناقشه قرار گرفت و رد شد. مسلک سوم اینکه معنای حرفی و معنای اسمی متباین بالذات می‏باشند، یعنی هر یک از اسم و حرف برای یک معنی وضع شده‏اند و موضوع‏له در آنها ماهیتاً متفاوت است. کسانی که قائل

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم معانی حرفیه – بررسی مسلک دوم (بقیه اشکالات) ۱۳۹۱/۱۱/۰۲   خلاصه جلسه گذشته بحث در مسلک دوم در باب معانی حرفیه بود، عرض کردیم مرحوم آخوند معتقد است اسماء و حروف ذاتاً و حقیقتاً متحدند و در مراحل سه‏گانه وضع، موضوع‏له و مستعمل‏فیه، هر دو یکسانند لکن فرق آنها به لحاظ آلیت و استقلالیت است. اشکالاتی به این مسلک وارد شده که ما تا اینجا دو اشکال را ذکر کردیم؛ یکی اشکال محقق اصفهانی و دوم اشکال محقق خویی بود که معلوم شد هیچ یک از این دو اشکال به مرحوم آخوند وارد نیست. اشکالات دیگری هم به نظریه مرحوم آخوند وارد است که به نظر می‏رسد قابل جواب نباشد و به

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم معانی حرفیه – بررسی مسلک دوم (اشکال دوم) ۱۳۹۱/۱۰/۳۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در بررسی مسلک دوم؛ یعنی مسلک مرحوم آخوند درباره معانی حرفیه بود، عرض شد مرحوم آخوند کلامشان متضمن دو بخش است، بخش اول، اشکال به مشهور بود که موضوع‏له حروف را خاص می‏دانند و بین معنای حرفی و معنای اسمی تفاوت قائل‏اند، بخش دوم، اصل مدعای ایشان است که می‏فرماید: فرقی بین معنای حرفی و معنای اسمی وجود ندارد نه در مقام وضع، نه در موضوع‏له و نه در مستعمل‏فیه و فقط فرق بین این دو مربوط به لحاظ آلیت و استقلالیت است و این لحاظ هم خارج از دائره موضوع‏له است. عرض کردیم نسبت به هر دو

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم معانی حرفیه – بررسی مسلک دوم (اشکال اول) ۱۳۹۱/۱۰/۰۷   خلاصه جلسه گذشته مسلک دوم؛ یعنی مسلک مرحوم آخوند درباره معنای حرفی ذکر شد. ملخّص این مسلک این است که معنای اسماء و حروف یکی است، یعنی در هر دو موضوع‏له عام یا به تعبیر دیگر کلی طبیعی است و مستعمل‏فیه هم در هر دو عام است لکن یک فرقی بین معنای حرفی و معنای اسمی وجود دارد که آن هم به لحاظ آلیت و استقلالیت مربوط می‏شود که لحاظ در معنای حرفی آلی است ولی در معنای اسمی استقلالی است؛ به عبارت دیگر فرق بین معنای اسمی و معنای حرفی در واقع مانند فرق بین جوهر و عرض است، عرض در