جلسه ۹۰ – PDF جلسه نود مقدمه ۱۳۹۰/۰۲/۰۵ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در جمع بین حکم واقعی و ظاهری بود، عرض کردیم در رابطه با امکان تعبد به ظن محاذیر چهارگانه­ای وجود دارد که توسط بزرگان برای پاسخ به این محاذیر و حل این اشکالات راه حل­هایی ارائه شده که به عنوان جمع بین حکم واقعی و ظاهری شناخته می­شود، پس مبحث جمع بین حکم واقعی و ظاهری در واقع؛ یعنی راه حل­های مربوط به مشکلات مرتبط با تعبد به ظن که بعضی ادعای استحاله آن را کرده­اند. نکته سوم قبل از اینکه به بیان پاسخ­ها بپردازیم به نکته­ای اشاره می­کنیم و آن اینکه ما آن محاذیر را چهار تا دانستیم و از آنها به محاذیر چهارگانه تعبیر کردیم،

جلسه ۸۹ – PDF جلسه هشتاد و نهم مقدمه ۱۳۹۰/۰۲/۰۴ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در جمع بین حکم ظاهری و واقعی بود، تا اینجا مقدمه­ای را عرض کردیم که پیوند و ارتباط این بحث را با شبهه ابن قبه که در رابطه با امکان تعبد به مظنه بود روشن بکنیم، مطالبی راجع به آن بحث و شبهه و اشکالات ایشان و ادله­ای که اقامه کردند و محاذیری که در رابطه با آن مسئله پیش می­آمد را روشن کردیم، بعد از آن مقدمه نکته­ای را تذکر دادیم که برای روشن شدن محل نزاع لازم بود؛ یعنی نکته­ای که در جلسه گذشته عرض کردیم برای این بود که نزاعی که در اینجا وجود دارد کاملاً معلوم شود که ما در صدد

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم مقدمه ۱۳۹۰/۰۲/۰۳ خلاصه جلسه گذشته بحث ما پیرامون جمع بین حکم واقعی و ظاهری با تبیین یک مقدمه­ای شروع شد عرض کردیم که در رابطه با امکان تعبد به ظن دلیلی را ابن قبه ذکر کرده و اگر چه عنوان این دلیل مختص به خبر واحد است ولی در همه امارات ظنیه جریان دارد که اگر شارع ما را متعبد به خبر واحد بکند لازمه این تعبد، تحلیل حرام و تحریم حلال است و نتیجه این تالی فاسد این است که اصل تعبد به مظنه امکان ندارد، عرض کردیم این مشکله لزوم تحلیل حرام و تحریم حلال قابل تطبیق بر محاذیر متعددی است، فرق نمی­کند که تحلیل حرام و تحریم حلال را

جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم مقدمه ۱۳۹۰/۰۱/۲۷ جمع بین حکم ظاهری و حکم واقعی بحثی که شروع می ­ کنیم بحث جمع بین حکم ظاهری و حکم واقعی است البته بحث ­ هایی مربوط به حکم ظاهری هست از جمله اینکه در مبحث اجزاء بحث مهمی است که مأمور به، به امر ظاهری آیا مجزی از امر واقعی می ­ باشد یا نه؟ جمع بین حکم ظاهری و حکم واقعی هم یکی از بحث ­ هایی است که در اول بحث حجیت ظن مطرح می ­ شود، ارتباط این بحث با بحث تقسیم حکم شرعی به حکم ظاهری و حکم واقعی بیشتر از مباحث دیگر می­باشد به همین خاطر ما این بحث را در اینجا مطرح می­کنیم.

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم ادله امام(ره) بر عدم شرطیت قدرت در تکلیف ۱۳۹۰/۰۱/۲۴ ادله امام بر عدم شرطیت قدرت در تکلیف دلیل اول دلیل اول متشکل از سه مقدمه می­باشد که از ضمیمه این سه مقدمه عدم شرطیت قدرت برای تکلیف ثابت می­شود. ادعا این است که قدرت در تکلیف شرطیت ندارد؛ یعنی همه انسان­ها اعم از عاجزین و قادرین مکلف به تکلیف هستند و خطاب و تکلیف شامل همه می­شود؛ مثلاً وقتی خداوند می­فرماید:«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ…» [۱] وجوب روزه شامل همه مردم می­باشد اعم از کسانی که می­توانند روزه بگیرند و کسانی که نمی­توانند روزه بگیرند لکن فرق کسانی که قدرت بر روزه گرفتن دارند با کسانی که عاجزند در این

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم ادله امام(ره) بر عدم شرطیت علم در تکلیف ۱۳۹۰/۰۱/۲۳ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در شرائط تکلیف رسید به بحث از شرطیت علم و قدرت در تکلیف، عرض کردیم مشهور قائلند به شرطیت علم و قدرت در تکلیف و حاکم به شرطیت را هم عقل می­دانند، ملاک و میزان حکم عقل به اینکه تکلیف مشروط به علم و قدرت است و شخص جاهل و عاجز اساساً مکلف نیستند را از دیدگاه مشهور بیان کردیم، اشکالاتی که به این بیان وارد بود عرض شد و معلوم شد که عقل نه تنها حکم به شرطیت علم و قدرت نمی­کند بلکه اگر ملاک و میزانی که گفته شده تحلیل شود از آن عدم شرطیت علم

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم اشکال امام(ره) به مشهور در مورد شرطیت علم و قدرت ۱۳۹۰/۰۱/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث ما رسید به نظر مشهور درباره شرطیت علم و قدرت در تکلیف، گفتیم به نظر مشهور علم و قدرت در اصل تکلیف شرطیت دارند و شرطیت این دو عقلی است؛ یعنی حاکم به شرطیت علم و قدرت عقل می­باشد، ملاک و میزان عقل برای این حکم بیان شد که به نظر عقل عقاب بلا بیان قبیح است و همچنین عقاب مع العجز قبیح است چون عقل این ملاک­ها را دارد می­گوید کسی که بیانی به او نرسیده یا اصلاً تکلیف برای او بیان نشده؛ یعنی علم به تکلیف ندارد، عقاب کردن چنین شخصی قبیح است که معنای

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم بررسی شرطیت قدرت و علم برای تکلیف ۱۳۹۰/۰۱/۲۱ خلاصه جلسه گذشته یک مطلبی از بحث گذشته باقی­ماند که آن را عرض می­کنیم و بعد وارد بحث جدید می­شویم، عرض شد مرحوم نائینی در مورد شرطیت بلوغ فرمودند: تکالیفی را که عقل مستقلاً آن­ها را درک می­کند نمی­تواند مشروط به بلوغ باشد و اساساً اشتراط تکلیف به بلوغ و عدم تحقق تکلیف قبل از بلوغ در این موارد محال است، در ادامه گفتیم اگر ما این مطلب را در مورد بلوغ بپذیریم چه بسا در مورد شرطیت عقل هم بتوانیم این حرف را بزنیم که اگر عقل مستقلاً تکلیفی را درک کرد و شارع در بیان تکلیف دخالتی نداشت(اگر هم شارع چیزی فرموده

جلسه ۸۲ – PDF جلسه هشتاد و دوم شرائط عامه ۱۳۹۰/۰۱/۲۰ شرائط تکلیف بحث دیگری که در جلسه گذشته به آن اشاره کردیم بحث از شرائط تکلیف است به طور کلی برای تکالیف شرعیه شرائطی ذکر شده که از آن­ها به عنوان شرائط عامه تکلیف نام می­برند، بعضی از شرائط در تکالیف شرائط عامه هستند مثل: بلوغ و عقل، بعضی از شرائط خاصه هستند. شرائط خاصه شرائط خاصه شرائطی هستند که در بعضی از تکالیف به صورت قید از طرف شارع ذکر شده­اند: مثل استطاعت نسبت به حج یا دخول وقت در مورد نمازهای یومیه. شرائط عامه شرائط عامه شرائطی هستند که در همه تکالیف شرعیه معتبر هستند مثل: بلوغ و عقل، در این بحث ما از شرائط عامه تکلیف

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و يكم تنبیهات ۱۳۹۰/۰۱/۱۶ خلاصه جلسه گذشته از مجموع مطالبی که در رابطه با چگونگی تشریع احکام ذکر کردیم معلوم شد نظریه خطابات قانونیه نظریه­ای قابل قبول است و اشکالات شانزده­گانه ­ ای که متوجه این نظریه بود را پاسخ دادیم لذا در این بحث ما تب عاً للامام(ره) معتقدیم احکام شرعیه به نحو خطابات قانونیه جعل شده­اند ؛ یعنی مخاطب خطابات شرعیه عامه مردم می­باشند و به یک خطاب همه مردم مخاطب واقع شده­اند و انحلالی درکار نیست و تکالیف متعدد و مستقل به عدد نفوس مکلفین مطرح نیست و از این جهت بین عمومات و مطلقات فرقی نیست؛ یعنی هم در مطلقات و هم در عمومات مکلفین به یک خطاب مخاطب واقع