جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مسئله ششم- عنبر(معنای عنبر و علت ذکر آن در این باب- اقول در مسئله) ۱۳۹۴/۰۸/۱۲         مسئله ششم «لو اُخرج العنبر بالغوص جری علیه حکمه و إن أُخذ علی وجه الماء أو الساحل فمن ارباح المکاسب، إذا أخذه المشتغل بذلک و مع العثور الإتفاقی دخل فی مطلق الفائدة.» در مسئله ششم امام (ره) درباره حکم عنبر می‎فرماید: اگر عنبر با فرو رفتن در آب و غوص استخراج شود، حکم غوص را پیدا می‎کند یعنی خمس به عنبر از باب غوص متعلق می‎شود و شروط و نصاب غوص در آن جریان پیدا می‎کند ولی اگر عنبر از روی آب یا در کنار دریا و ساحل اخذ شود، دو صورت دارد: تارةً شغل

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مسئله پنجم- مقام دوم: بررسی جریان حکم غوص در مال مستخرج ۱۳۹۴/۰۸/۱۱         خلاصه جلسه گذشته در مسئله پنجم عرض کردیم در دو مقام بحث می‎کنیم؛ مقام اول پیرامون ملکیت آخذ بود، نتیجه این شد که: کسی که مال معرض عنها را از عمق دریا استخراج کند مالک آن می‎شود مطلقا چه مالک اعراض به معنای اصطلاحی کرده باشد و چه اعراض به معنای اصطلاحی نکرده باشد و از روی ناچاری و ناتوانی از دست پیدا کردن به مال آن را رها کرده باشد . ادله آن را هم بیان کردیم. نکته اگر مالک مال غرق شده در صدد تحصیل آن مال باشد و سعی کند برای اینکه این مال را

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مسئله پنجم- مقام اول: ملکیت مستخرج ۱۳۹۴/۰۸/۱۰         مسأله پنجم «لو غرق شي‌ء في البحر و أعرض عنه مالكه فأخرجه الغواص ملكه، و الأحوط إجراء حكم الغوص علیه، ان کان من الجواهر، و اما غیرها فالاقوی عدمه». در مسئله پنجم می‎فرماید: اگر چیزی در دریا غرق شود، مثلا جواهری که در کشتی بوده، بواسطه غرق کشتی آن شئ هم در دریا فرو برود و مالک آن از آن اعراض کند و شخصی آن را از درون آب خارج کند، مالک آن شئ می‎شود و احتیاط واجب آن است که چنانچه آن شئ از جواهر باشد، حکم غوص بر آن جاری می‎شود ولی اگر از غیر جواهر باشد اقوی آن است که

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردم مسئله چهارم- عدم فرق بین بین بحر و نهر ۱۳۹۴/۰۸/۰۹         مسأله چهارم «لا فرق فیما یخرج بالغوص بین البحر و الانهار الکبیرة – کدجلة و الفرات و النیل- اذا فرض تکوّن الجواهر فیها کالبحر». مسأله چهارم پیرامون انهار کبیره است به این معنا که احکام مربوط به غوص در انهار کبیره هم جریان دارد یعنی تعلق خمس و نصابی که برای وجوب خمس در باب غوص معتبر است، شامل جواهری هم می‎شود که از رودخانه‎های بزرگ مثل دجله و فرات و نیل استخراج می‎شود، لذا اگر جواهری از عمق این رودخانه‎ها خارج شود، متعلق خمس است البته به شرط اینکه آن جواهر در عمق نهر «تکوّن» پیدا کرده باشد؛ چون

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مقام سوم: اعتبار نصاب- مسئله سوم ۱۳۹۴/۰۷/۱۵         خلاصه جلسه گذشته در مورد چیزی که در کنار ساحل پیدا شود عرض کردیم چند قول وجود دارد؛ فرض این است که جواهری به نفسها از دریا خارج شده و در اثر جزر و مد یا باد کنار ساحل قرار گرفته است، حال اگر کسی این را اخذ کند آیا خمس آن واجب است یا نه؟ سه قول در مسئله وجود دارد: ۱. قول مرحوم سید که می‌فرماید: خمس واجب است از باب ارباح مکاسب مطلقا. ۲. خمس واجب است از باب غوص. ۳. تفصیل در مسئله؛ به این صورت که اگر شغل آخذ این است، خمس از باب ارباح مکاسب واجب است

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مسئله سوم (فروع سه‎گانه) ۱۳۹۴/۰۷/۱۴         خلاصه جلسه گذشته در مسئله سوم عرض شده که امام (ره) متعرض سه موضوع شده‎اند؛ ایشان سه مسئله و سه فرع را در این مسئله سوم مطرح کرده‎اند: فرع اول خروج جواهر از دریا به سبب آلت و بدون اینکه غوص صورت بگیرد. فرع دوم خروج جواهر بنفسه و قرار گرفتن آن در کنار ساحل. فرع سوم خروج جواهر بنفسه و قرار گرفتن آن بر وجه الماء. موضوع اول را دیروز بحث کردیم و گفتیم طبق مبنای امام (ره)، حکم مسئله متفاوت با مبنایی است که ما اختیار کردیم. طبق مبنای ما خمس در ما اُخرج من البحر بالآلة واجب است فتویً، اما امام (ره)

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مقام سوم: اعتبار نصاب- مقدار نصاب در غوص ۱۳۹۴/۰۷/۱۳         قول چهارم قبل از اینکه فرع سوم را شروع کنیم لازم است به یک مطلبی که بعضی از اعاظم فرمودند و می‎تواند به عنوان قول چهارم در مسئله نصاب مطرح شود، اشاره کنیم؛ ما گفتیم در باب نصاب در ما یَخرج من البحر سه قول وجود دارد: یک قول، قول مشهور است که قائل به اعتبار نصاب بودند و مقدارش را یک دینار می‎دانند. قول دوم قول شیخ مفید است که نصاب غوص را بیست دینار می‎داند و قول سوم هم قول به عدم اعتبار نصاب است. اما مرحوم آقای حائری عبارتی در کتاب خمس دارند که به نوعی می‎تواند به

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده مقام سوم: اعتبار نصاب- مقدار نصاب در غوص ۱۳۹۴/۰۷/۱۲           دلیل قول سوم قول سوم در باب نصاب این بود که اساساً در مسئله غوص نصاب معتبر نیست؛ ما ادله دو قول دیگر را ذکر کردیم و اشکالاتی که متوجه دلیل قول اول و قول دوم بود مورد بررسی قرار گرفت. تقریبا دلیل این قول از لابلای مسائل گذشته روشن می‌شود. محصل دلیل قول سوم این است که بطور کلی روایت بزنطی به واسطه اشکال سندی قابل  اعتماد نیست. آنگاه اگر اجماع بر اعتبار این نصاب در مایخرج من البحر داشته باشیم، قهراً می‌توان حکم به اعتبار نصاب یک دینار کرد و خمس را در فرض بلوغ قیمت «مایخرج من

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مقام سوم: اعتبار نصاب و مقدار آن ۱۳۹۴/۰۷/۱۱         خلاصه جلسه گذشته در مقام ثالث بحث در این بود که آیا در چیزی که از آب استخراج می‎شود، نصاب برای تعلق خمس معتبر است یا نه و اگر نصاب معتبر است مقدار آن چه قدر است؟ عرض شد در این مسئله سه قول وجود دارد. یک قول که مشهور است این است که نصاب معتبر است و مقدار آن یک دینار است. قول دوم این بود که نصاب معتبر است و مقدار آن بیست دینار است. قول سوم هم عدم اعتبار نصاب بود. ادله اقوال و بررسی آن ما ادله این اقوال را باید مورد بررسی قرار دهیم تا معلوم شود

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مقام دوم: موضوع خمس در باب غوص- جهت دوم: جنس مخرج ۱۳۹۴/۰۷/۰۸         یاد‎آوری در مقام دوم که پیرامون موضوع خمس در باب غوص بحث کردیم، گفتیم عمدتاً در دو جهت بحث می‌شود: یکی از جهت کیفیت اخراج به این معنا که آن شيء چگونه از عمق آب باید خارج بشود تا خمس به آن تعلق بگیرد، آنچه تا به حال گفتیم در مورد کیفیت اخراج بود که آیا بالغوص باید باشد یا بالآلة، آیا لزوماً از دریا باید باشد یا شامل رودخانه هم می‌شود، اما نسبت به خروج بنفسه بحث باقی مانده است، اگر چیزی  از عمق آب خارج شود بدون اینکه شخص دخالتی در خارج کردن آن از آب