در حوادثي مانند سيل، وظايف دولت‌ها، فراتر از ضمان است   اگر بخواهيم از ديد منابع فقهي، مسئله را بررسی کنيم، در گذشته مفهوم دولت به معنای امروزی مطرح نبوده است. هم از حيث مسئوليتهای مختلفی که دولت دارد و هم از حيث اختيارات و هم از حيث خدمات و کارهايی که بايد انجام بدهد. آنچه ما در منابع دينی داريم (به غير از اطلاقات و عمومات ادله ضمان که شامل اشخاص حقوقی مثل دولت هم مي‎شود)، عمدتاً در بحث قضا، در مورد خطای حاکم قاضي، برخی روايات مطرح‌شده است که اگر قاضی در تشخيص موضوع يا در حکم يا در تطبيق، خطا کند و از ناحيه خطای او خسارت و ضرری متوجه يکی از متخاصمين شود، اين خطا و

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مروری بر مطالب گذشته – انسان موجودی نیازمند و در جستجوی کمال مطلق – خلاصه بحث ۱۳۹۸/۰۵/۰۴ مروری بر مطالب گذشته حق الله الاکبر بر انسان این است که انسان او را عبادت کند. امام سجاد فرمودند: «… اَمّا حَقُّ اللّه الاکْبَرُ فَاِنَّكَ تَعْبُدُهُ …» در بحث از به این حق بزرگ خداوند یعنی عبادت، بعد از بیان حقیقت عبادت، نوبت به بیان فلسفه عبادت رسید. مقدمه‎ای را توضیح دادیم. گفتیم کمال هر موجودی در فعلیت یافتن همه استعدادهای اوست. بر این اساس کمال انسان در فعلیت یافتن استعدادهای مختلف اوست و گفتیم: چون انسان دو بعد دارد هم بعد نظری و هم بعد عملی، کمال او در تعالی این دو جهت است. انسان

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم خلاصه جلسه گذشته – فلسفه عبادت – ادامه مقدمه ۱۳۹۸/۰۱/۲۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در بزرگترین حق خداوند بر انسان بود، یعنی عبادت و پرستش خداوند. البته اینکه این پرستش چه ویژگی‌ای باید داشته باشد، را بعداً خواهیم گفت. نکاتی در مورد عبادت بیان کردیم که اساساً حقیقت عبادت چیست. عبادت تکوینی که انسان همانند سایر موجودات دارد که عبارت است از اینکه انسان تکویناً تحت اراده و فرمان الهی در نظام علّی و معلولی زندگی می‌کند، این خودش یک نوع سر سپردگی و خضوع تکوینی است. عبادتی که اینجا منظور است، عبادت تشریعی است. عبادتی که با اختیار و اراده انجام می‌دهد. این را هم توضیح دادیم که حقیقت آن عبادتی که انسان

امام باقر ع می فرمایند : إذا قام قائمنا وضع يده على رؤس العباد فجمع به عقولهم وأكمل به أخلاقهم [۱] وقتی که قائم خاندان ما ظهور می‎کند دستی به سر بندگان خدا می‎کشد و عقل آن‎ها را جمع می‎کند و اخلاقشان را به کمال می‎رساند. این اشاره به یک مسئله بسیار مهم در دوران ظهور و جامعه مهدوی دارد. اینکه حضرت ولی عصر ارواحنا له الفداه وقتی ظهور می‎کنند با ظالمان و مستکبران، آنهایی که حقوق مردم را پایمال کردند، آن‎هایی که نخوت و تکبر در این دنیا به خرج دادند، مبارزه ‏می‎کنند و به یاری مظلومان و محرومان و کسانی که حقوقشان پایمال شده، می‎شتابند، یکی از برجسته ترین وجوه جامعه مهدوی است. امام زمان(ع) متصدی چنین مسئولیت مهمی هستند. اما یکی از ویژگی‎های

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم فلسفه عبادت – مقدمه ۱۳۹۸/۰۱/۲۲ در مورد جمله اول امام سجاد(ع) در رسالة الحقوق مطالبی را عرض کردیم. چون مدتی فاصله افتاده این جمله را بار دیگر می‌خوانم: «فَأَمَّا حَقُّ اللَّهِ الْأَكْبَرُ فَإِنَّكَ‏ تَعْبُدُهُ‏ لَا تُشْرِكُ‏ بِهِ شَيْئاً فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ بِإِخْلَاصٍ جَعَلَ لَكَ عَلَى نَفْسِهِ أَنْ يَكْفِيَكَ أَمْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ يَحْفَظَ لَكَ مَا تُحِبُّ مِنْهَا»؛ اما حق بزرگ خداوند بر تو آن است که او را عبادت کنی و بپرستی. البته این عبادت و پرستش باید خصوصیتی داشته باشد و آن اینکه شرک در آن راه نداشته باشد. بحث ما در مورد عبادت بود؛ عرض کردیم عبادت به معنای سرسپردگی و خضوع و تسلیم بودن در برابر خداوند تکویناً در ذات

ديروز سوم شعبان مصادف با ولادت با سعادت امام حسين(ع) بود. امروز روز چهارم شعبان سالروز ولادت قمر بني‎هاشم ابوالفضل العباس و فردا پنجم شعبان روز ولادت امام زين العابدين(ع) است. ايام ولادت سه شخصيت اصلی حادثه کربلا در يک تقارن زيبا کنار هم قرار گرفته است. مسئله‎ای که به نظر مي‎رسد در مورد اين سه شخصيت بزرگ و الگو و اسوه برای همه مسلمين بلکه همه انسان‎ها در طول تاريخ مي‎توان مورد توجه قرار داد اين است که اين شخصيت‎ها يعنی امام حسين(ع) و امام سجاد(ع) که معصوم بودند و حضرت قمر بنی هاشم که کالمعصوم بوده است از نظر فضائل انسانی در اوج بودند و به همين دليل مي‎توانند الگو و اسوه برای همه انسان‎ها باشند. امروز قصد