آیت الله سید مجتبی نورمفیدی در مصاحبه با خبرگزاری جماران: فیلترینگ معاش مردم را دچار خدشه کرده است

در گفت و گو با جماران؛

آیت‌الله سید مجتبی نورمفیدی: فیلترینگ معاش مردم را دچار خدشه کرده/ در حوزه فیلترینگ و مسدودسازی کارها ناقص است/ باید نسبت به اطلاعاتی که در پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی می‌دهیم اعتمادسازی کنیم

مدرس و محقق حوزه علمیه قم با بیان اینکه فیلترینگ معاش مردم را دچار خدشه کرده است، گفت: این بحث هست که تجمعات در جاهایی آزاد باشد و این فرصت داده شود، با تأمین امنیت تظاهرات کنندگان، این اتفاق بیفتد؛ آن مسأله سر جای خود، ولی اینترنت فضایی برای بیان نظرات، اشکالات، انتقادات و اعتراضات مردم است و می تواند برای اصلاح امور، رفع نواقص و از بین بردن کاستی ها به دولت و حاکمیت ها کمک کند. اگر این فضا را فراهم کنیم خیلی از هزینه های مادی و معنوی را کم می کند.
آیت الله سید مجتبی نورمفیدی در گفت و گو با خبرنگار جماران، در خصوص تبعات منفی فیلترینگ شبکه های اجتماعی، اظهار داشت: اینترنت فضایی برای رد و بدل کردن اطلاعات و واقعیتی است که الآن دنیا را احاطه کرده و فیلترینگ هم پدیده ای است که برای اعمال مقررات و محدودیت هایی برای این رد و بدل کردن اطلاعات، تقریبا اصل آن پذیرفته شده است. برای اینکه بخواهیم تلقی درستی از فیلترینگ داشته باشیم، باید بدانیم که در این فضای بسیار وسیع رد و بدل کردن اطلاعات، تقریبا همه قبول دارند که اعمال محدودیت و مقررات خاصی برای استاندارد سازی رد و بدل کردن اطلاعات لازم است.
این مدرس و محقق حوزه علمیه قم تأکید کرد: ما باید این مسأله را به درستی تبیین کنیم که بالأخره این فضا نمی تواند بدون یک سری مقررات باشد. اما طبیعتا هدف از فیلترینگ در بین کشورها متفاوت است و دامنه آن از حیث فنی فرق می کند. معیار اصلی در فیلترینگ، عمدتا حول چند محور است. یعنی یا برای حفظ هنجارهای اعتقادی، اخلاقی و باورهای مردم و یا برای حفظ امنیت ملی است و هدف اصلی هم این است که امنیت کاربران تأمین شود.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه افراط و تفریط در این مقوله مشکلاتی ایجاد کرده است، تصریح کرد: شاید بسیاری افراد گمان می کنند که این مسأله فقط در ایران دارد اعمال می شود؛ اصلش در بسیاری از کشورها هست و حتی بعضی از کشورها فیلترینگ خیلی وسیعی دارند. مثلا مسدود کردن دسترسی کودکان به بعضی از اطلاعات و داده هایی که با تربیت کودکان سازگاری ندارد چیزی است که تقریبا همه به آن معتقد هستند. ما باید مراقب باشیم به بهانه های مختلف این دامنه را توسعه ندهیم و گسترده نکنیم.
آیت الله نورمفیدی یادآور شد: الآن واقعیت این است که محدودیت رد و بدل کردن اطلاعات در فضای اینترنت هم در حیطه مسائل اقتصادی و هم در مسائل سیاسی و اجتماعی مشکلات جدی ایجاد می کند. من در رابطه با مسائل اقتصادی آماری به شما بدهم. بین سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ تقریبا ۲۱ درصد از رشد تولید ناخالص ملی کشورهای پیشرفته دنیا در همین فضای مجازی و اینترنت اتفاق افتاده و شاید حدود ۷۵ درصد از شرکت های بزرگ دنیا برای تبلیغات از این پلتفرم ها استفاده می کنند.
وی تأکید کرد: اگر این فضا باز باشد منافع و فواید زیادی دارد؛ می تواند فضایی برای انتقال نظرات مردم و بیان اعتراضات، به قصد اصلاح، باشد. فرض بفرمایید این بحث هست که تجمعات در جاهایی آزاد باشد و این فرصت داده شود، با تأمین امنیت تظاهرات کنندگان، این اتفاق بیفتد؛ آن مسأله سر جای خود، ولی اینترنت فضایی برای بیان نظرات، اشکالات، انتقادات و اعتراضات مردم است و می تواند برای اصلاح امور، رفع نواقص و از بین بردن کاستی ها به دولت و حاکمیت ها کمک کند. اگر این فضا را فراهم کنیم خیلی از هزینه های مادی و معنوی را کم می کند.
این مدرس و محقق حوزه علمیه قم ادامه داد: اگر این فضا در خدمت اقتصاد باشد، چه برای کسب و کارهای کوچک و چه کسب و کارهای بزرگ، خیلی می تواند نقش مؤثری داشته باشد. در کنار اینها فواید علمی و رشد علمی که رد و بدل شدن اطللاعات و داده ها برای مردم دارد هم قابل انکار نیست. اما ضمن اینکه اصل اعمال این محدودیت ها در یک شرایطی ممکن است لازم باشد ولی دامنه و زمانش خیلی مهم است. اینکه ما به طور کلی این دسترسی را ببندیم، آسیب های فراوان اقتصادی، اجتماعی و مشکلات روحی و روانی ایجاد می کند؛ به علاوه اینکه مسیر را برای قانون شکنی فراهم می کند.
وی اظهار داشت: وقتی فضایی را مسدود می کنید، این مسدود کردن یک قانون است. به این معنا که خیلی ها نباید وارد این فضا شوند تا اطلاعات را به دست بیاورند یا اطلاعات را رد و بدل کنند. مثلا اگر راه های دور زدن این فیلترها به وسیله VPN فراهم شود یعنی توسط طیف وسیعی از مردم این قانون زیر پا گذاشته شده یا نادیده گرفته شده، و این خودش یک آسیب خیلی جدی است. من فکر می کنم در حوزه فیلترینگ و مسدودسازی کارها ناقص است. به این معنا که اگر ما می خواهیم فضاهای خاصی را محدود کنیم در کنارش باید فضاهایی را فراهم کنیم که این نقص را جبران کند. دوم اینکه مسأله مسدودسازی واقعا به یک بحث کارشناسی گذاشته شود و دامنه ها و مواردی که باید این اتفاق بیفتد به یک اشتراک نظر جمهی برسیم.
آیت الله نورمفیدی اظهار داشت: من معتقدم اصل محدودسازی یک چیزی است که در همه کشورها هم دارد اعمال می شود. اما اینکه ما این را سلیقه ای کنیم و تابع برخی تفسیرهای تنگ نظرانه قرار بدهیم و گمان کنیم با این کارها جلوی این اتفاق را می گیریم، اتفاقا این طور نیست. ما باید نسبت به اطلاعاتی که در پیامرسان ها و شبکه های اجتماعی داخلی می دهیم اعتمادسازی کنیم. در عین حال من پیشنهادی دارم و معتقدم همه گروه ها، سلیقه ها و کسانی که به نظام و انقلاب معتقدند با هم بنشینند و یک بحث کارشناسی جدی داشته باشند؛ روی مواردی که باید مسدودسازی شود به توافق برسند و این امر قابل وصول است.
وی تصریح کرد: در برابر آنچه که به امنیت ملی، به معنای واقعی کلمه، مربوط می شود و آنچه که مربوط به تروریسم است، شبکه های خرابکاری و تروریسم که به هر حال اقداماتی در داخل انجام می دهند و آنچه که هنجارهای اعتقادی و اخلاقی مردم را زیر سؤال می برد و تخریب می کند، من گمان می کنم این موضوع قابل انجام است. باید به یک اجماع ملی برای دامنه مسدودسازی برسیم. اصل فیلترینگ قابل انکار نیست و یک واقعیتی در دنیا است. اما مهم است این که در داخل ایران با اشتراک نظر همه سلیقه هایی که به حفظ هویت و وحدت ملی معتقد هستند، به انقلاب معتقدند، درباره این مسأله بحث و کارشناسی انجام شود و یک حیطه و گستره ای را برای این مسأله اعمال کنند و این تبدیل به قانون شود.
این مدرس و محقق حوزه علمیه در پایان گفت: بالأخره این طور نباشد که سلیقه های مختلف بتوانند این محدوده را کم و زیاد کنند که طبیعتا مشکلاتی ایجاد می کند. حتی من می خواهم بگویم حتی طبق آن نگاه حداکثری که در مورد فیلترینگ و مسدودسازی وجود دارد، الآن دیگر زمینه این امر از بین رفته و باید هرچه زودتر در این باره فکری شود. چون واقعا کسب و کارهای خردی که بسیار زیاد هم هستند، از این مسأله آسیب دیده اند و امر معاش بسیاری از مردم که وابسته به این فضا بوده دچار خدشه شده است.
وی در پایان گفت: به هر حال باید ان شاء الله تصمیمی گرفته شود ضمن اینکه برنامه درازمدتی در این رابطه ریخته شود و واقعا بستری برای بیان انتقادها و اعتراض ها به صورت سالم و همراه با پیشنهادهای اصلاحی فراهم شود. کم کم به اینجا خواهیم رسید که قاطبه مردم از مواردی که می تواند به امنیت ملی و اعتقادات مذهبی مردم ما آسیب بزند و خطرات امنیتی داشته باشد، رویگردان خواهند شد.