حضرت زهرا(س) مُطاع مطیع
در مورد صديقه طاهره زهرای اطهر(س) دو دسته روايات وارد شده است:
دستهای از روايات اطاعت امر او را واجب دانسته و او را مفروضة الطاعه معرفی کرده است، عجيب است اينکه فاطمه زهرا(س) مفروضة الطاعه است علی جميع من خلق الله تعالي. از امام باقر(ع) اين روايت نقل شده است: «لَقَدْ كَانَتَ عليها السلام مَفْرُوضَة الطَّاعَة عَلَى جَمِيعِ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْس وَ الطَّيْرِ وَ الالواح وَ اَلاَنبياء وَ الْمَلَائِكَةُ» فاطمه زهرا(س) مفروضة الطاعه است، اطاعتش واجب است علی جميع من خلق الله، بر همه خلايق خدا اطاعتش واجب است، من الجن و الانس و الطير و الواح. اين، هم اشاره به هدايت تکوينی دارد و هم هدايت تشريعي؛ و الانبياء و الملائکه، اينکه برای انبياء و ملائکه نيز مفروضة الطاعه است خيلی عجيب است، فاطمه زهرا(س) که امام نيست، اما مفروضة الطاعه دانسته شده است.
در روايت ديگری پيامبر گرامی اسلام(ص) خطاب به اميرالمؤمنين(ع) ميفرمايد: «يَا عَلِيُ انْفُذْ لِمَا أَمَرَتْكَ بِهِ فَاطِمَةُ فَقَدْ أَمَرْتُهَا بِأَشْيَاءَ أَمَرَ بِهَا جَبْرَئِيلُ(ع)» پيامبر گرامی اسلام خطاب به حضرت علي(ع) ميفرمايد: ای علي، هر آنچه که فاطمه تو را به آن امر کرد انجام بده، چون من چيزهايی را به او امر کردم که جبرائيل به آنها امر کرده است. به حضرت علي(ع) ميفرمايد: آنچه که فاطمه به تو امر ميکند را انجام بده، چون من به او چيزهايی را امر کردم که جبرائيل به من امر کرده است. رواياتی که اين مضمون در آن است کم نيستند.
در يکی از نامه های وجود مقدس امام زمان(ع) اين جمله آمده است که: «فِی ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ لِی أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ». در دختر رسول خدا(ص) برای من يک اسوه نيکو و الگوی نيکويی است. امام زمان عليه السلام مادرشان فاطمه زهرا(س) را به عنوان اسوه و الگوی خودشان معرفی ميکنند.
اين يک دسته از روايات است که به هر حال برای فاطمه زهرا(س) مقام اطاعت شدن، مقام امر کردن و دستور دادن آن هم به جميع الخلق من الانبياء و الملائکه بيان شده است، کسی که الگوی برای امام عصر(عج) است، چنين شخصيتی قطعا الگوی برای ساير خلايق است، برای آنهايی که در دايره تکليف زندگی ميکنند الگو است، هدايت تشريعی نسبت به آنها دارد و نسبت به آنها هر امری کند در حقيقت برای هدايت آنها لازم الاجرا است، نسبت به ساير خلايق من الجن و الالواح و الطير. در هدايت تکوينياش بحثی نيست، اطاعت ملائکه نيز از ايشان واجب است، يعنی ملائکه نيز در عالم تکوين از فيض وجودی فاطمه زهرا(س) وجود پيدا کردند، از آنجا که حقيقت انسان کامل و انوار مقدسه نبی مکرم اسلام و اهل بيت(عليهم السلام) قبل از خلق همه چيز در اين عالم موجود بودند و خداوند انوار مقدسه ايشان را خلق کرد، طبيعتا در مصدر امر هستند، چه در عالم تکوين و چه در عالم تشريع. در عالم تکوين واسطه فيض الهی هستند و در عالم تشريع نيز امر و دستور آنها عين امر و دستور خدا است که بر بشر اطاعتش لازم است. حتی نسبت به انبياء (منظور از انبياء غير از نبی مکرم اسلام(ص) است، زيرا او اشرف الخلائق است، اکمل و اشرف از او در عالم وجود نيست) چون شخصيت فاطمه زهرا(س) از نور وجود پيامبر(ص) و قطعهای از وجود ايشان است. پيامبر(ص) ميفرمايد بوی بهشت را از تو استشمام ميکنم. با توجه به اين روايات و تصريح پيامبر(ص) که آنچه فاطمه به تو امر ميکند آن را انفاذ و اجرا کن، زيرا چيزهايی است که جبرائيل(ع) به من گفته و من به او امر کردم، برای اين است که وجود مقدس حضرت زهرا(س) وجودی است که چيزی از غير خواست و دستور خدا نيست.
اما در مقابل روايتی داريم که حضرت علي(ع) ميگويد: «فَوَ اللَّهِ مَا أَغْضَبْتُهَا وَ لَا أَكْرَهْتُهَا عَلَى أَمْرٍ حَتَّى قَبَضَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا أَغْضَبَتْنِي وَ لَا عَصَتْ لِی أَمْراً وَ لَقَدْ كُنْتُ أَنْظُرُ إِلَيْهَا فَتَنْكَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان»
والله قسم هيچ گاه من را به خشم نياورد و هيچگاه از هيچ دستور من سرپيچی نکرد و به گونهای بود که هرگاه من به او نگاه ميکردم غم و غصه و حزن از دل من زدوده ميشد.
هم حضرت علي(ع) امر ميکند به حضرت زهرا(س) و هم حضرت زهرا(س) طبق آن روايت، امری که به حضرت علي(ع) ميکند لازم الاجراء و مفروضة الطاعه است. چطور ميشود که هم حضرت علي(ع) مفروضة الطاعه باشد، هم فاطمه زهرا(س) اينجا فاطمه زهرا(س) را به عنوان يک مطيع محض حضرت علي(ع) معرفی ميکند، آنجا به عنوان يک آمر مطلق در مورد ساير موجودات. فاطمه زهرا(س) هم آمر مطلق است و هم مطيع محض است، آنجايی که حضرت علي(ع) چه در خانه و چه در بيرون هم به عنوان شوهر، هم به عنوان ولی خدا است، مطيع محض او است، آنجايی که او را به عنوان آمر معرفی ميکند مفروضة الطاعه معرفی ميکند. اين اشاره به آن سعه وجودی مطلق فاطمه زهرا(س) دارد، بله حضرت زهرا(س) نسبت به مراتب مادون وجود خودش هم در عالم تکوين و هم در عالم تشريع اين سيطره را دارد، اگر امام زمان(ع) ميفرمايد: فاطمه(س) الگوی من است، برای اين است که فاطمه زهرا(س) ام الائمه است و قطعا درجه وجودی او از همه ائمه معصومين و بالطبع از همه انبياء بالاتر است. در عالم وجود جايگاه او اينچنين است، وقتی در اين جايگاه قرار دارد مقربتر است، وقتی در اين جايگاه قرار دارد طبيعتا هم در عالم تکوين و هم در عالم تشريع در يک مقام بالاتری قرار دارد، اما همين فاطمه زهرا(س) نسبت به حضرت علي(ع) مطيع محض است، زيرا حضرت علي(ع) شخص دوم عالم وجود است بعد از پيامبر، ميشود يک زن، دختر پيامبر(ص) اينچنين باشد، هم مفروضة الطاعه باشد هم مطيع محض.
نظرات