حقوق معنوی

مالکیت معنوی – جلسه پنجم – مقدمات – مقدمه پنجم: تعریف و مختصات مالکیت معنوی – موانع تعریف – تعریف

این جلسه به تعریف «مالکیت معنوی» اختصاص داشت که با چالش‌های تعریف به دلیل تنوع مصادیق (مانند اختراعات و آثار هنری) و ابعاد مختلف (اقتصادی و اخلاقی) روبرو است. در نهایت، مالکیت معنوی به‌عنوان حقوق و اختیارات شخص نسبت به آفرینش‌های غیرمادی و عمدتاً محصول فکر خود (مانند نرم‌افزار یا یک اثر هنری) تعریف شد که به او امکان بهره‌برداری مادی و معنوی از آن را می‌دهد.

مالکیت معنوی – جلسه سوم – مقدمات – مقدمه دوم: عنوان بحث – ۱. مالکیت فکری – ۲. مالکیت معنوی – ۳. حقوق معنوی – نظر برگزیده: مالکیت معنوی – مقدمه سوم: منشأ مالکیت معنوی – دیدگاه اول – دیدگاه دوم

این متن به بحث درباره «مالکیت معنوی» به عنوان موضوع اصلی می‌پردازد و به بررسی تعابیر جایگزین مانند «مالکیت فکری» و «حقوق معنوی» می‌پردازد. در نهایت، عنوان «مالکیت معنوی» به دلیل عام‌تر بودن و شمول مصادیقی که لزوماً زاییده فکر نیستند (مانند سرقفلی) اما غیرمادی هستند، به عنوان عنوان برگزیده انتخاب می‌شود. همچنین متن به اختلاف نظر درباره منشأ این حقوق اشاره می‌کند که آیا ناشی از «کار» مبتکر است یا «شخصیت» او، و به تبع آن، به اختلاف نظرها در مورد مشروعیت و وجود چنین حقی در میان فقها و حقوقدانان اشاره می‌کند.

تضییع حق در مالکیت معنوی

سوال: با سلام و تحیت می خواستم درباره حکم وضعی و تکلیفی تضییع حق در مالکیت معنوی، نظرتان را جویا شوم. با سپاس فراوان پاسخ: اگرچه در گذشته مسئلة مالکیت معنوی مطرح نبوده و بر همین اساس فقهای پیشین حتی مثل امام خمینی(ره) این حق را به رسمیت نشناخته و حکم تکلیفی حرمت و وضعی ضمان دربارة آن نداشتند ولی از آنجا که امروزه این مسئله یکی از حقوقی است که در عرف به رسمیت شناخته شده و آثاری بر آن مترتب است به نظر می رسد از نظر تکلیفی تجاوز به این حق معنوی حرام است و از نظر وضعی هم می توان گفت فی الجمله شخصی که این حق را نادیده بگیرد ضامن است ولی در اطلاق ضمان