جلسه ۱۵- PDF جلسه پانزدهم  ادله قاعده _ دلیل دوم: روایات _ روایت سوم _ اشکال دوم و سوم و بررسی آنها _ روایت چهارم _ یک اشکال و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۳۰​ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایاتی بود که برای اثبات مشروعیت و اعتبار قاعده لاحرج مورد استناد قرار گرفته. دو روایت مورد بررسی قرار گرفت. روایت سوم، روایت عبدالأعلی آل سام بود. عرض کردیم نسبت به این روایت چند اشکال مطرح شده است. اشکال اول که به سند روایت مربوط می‌شد مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه این شد که این اشکال وارد نیست. اشکال دوم و سوم در حقیقت اشکالاتی هستند که به دلالت روایت مربوط می‌شوند. اشکال دوم در اشکال دوم سخن در

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم  ادله قاعده _ دلیل دوم: روایات _ روایت دوم و بررسی آن _ روایت سوم _ اشکال اول و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۲۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قاعده لاحرج به دلیل دوم یعنی روایات رسید. عرض کردیم روایات متعددی مورد استناد قرار گرفته برای اثبات اعتبار و مشروعیت قاعده. روایت اول را در جلسه گذشته مورد بررسی قرار دادیم و اشکالاتی که نسبت به این روایت طرح شده بود، مورد بررسی قرار گفت. نتیجه این شد که این روایت نه از حیث سند و نه از حیث دلالت مشکلی ندارد و می‌تواند بر مدعا دلالت داشته باشد. روایت دوم روایت دوم موثقه ابی بصیر است: عن محمد بن الحسن عن فضالۀ بن ایوب

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم  ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه دوم ۱۴۰۰/۰۸/۱۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال به آیه دوم از آیاتی بود که برای قاعده لاحرج مورد استناد قرار گرفته است. آیه دوم آیه ۶ سوره مائده است. تقریب استدلال به این آیه را در جلسه گذشته عرض کردیم و نظر کسانی که قائل به عدم صحت استدلال به این آیه شده اند را بیان کردیم. گفتیم تفاوت اصلی بین این گروه با کسانی که استدلال به این آیه را تمام می‌دانند در این جهت است که این‌ها می‌گویند این آیه به طور کلی نفی حرج از احکام و تکالیف الهی می‌کند به این معنا که در احکام و ملاکاتشان هیچ حرجی نیست. اگر

جلسه ۹ – PDF قواعد فقهیه جلسه نهم – ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه دوم: آیه ۶ سوره مائده ۱۴۰۰/۰۸/۱۱ آیه دوم: آیه ۶ سوره مائده بحث در ادله و مستندات قاعده لاحرج بود. تا اینجا درباره دلیل اول یعنی آیات به یک آیه اشاره شد و آنهم آیه ۷۸ سوره حج بود. نتیجه این شد که این آیه قابلیت مستند واقع شدن برای قاعده را دارد. آیه دوم، آیه ۶ سوره مائده است: «ما یُریدُ اللّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَج». میفرماید خداوند تبارک و تعالی قصد ندارد و اراده نمی‌کند که بر شما حرج قرار دهد. این آیه البته بخشی از آیه ۶ سوره مائده است که کاملش از این قرار است. چون باید معنای مجموع

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه اول: آیه ۷۸ سوره حج _ دیدگاه های کلی درباره آیه _ استدلال به آیه با قطع نظر از روایات _ تقریب اول و دوم و فرق آنها   ۱۴۰۰/۰۷/۲۴ ادله قاعده ما تا اینجا درباره برخی از مطالب مقدماتی پیرامون قاعده نکاتی را عرض کردیم. راجع به اهمیت این قاعده، مفردات و مفاد قاعده و پیشینه قاعده اجمالا مطالبی را عرض کردیم. الان بحث درباره مستندات و مدارک قاعده است که این بحثی مهم است و انشاءالله بتوانیم این بحث را به نحو مستوفی مطرح کنیم. به ادله اربعه برای اثبات این قاعده تمسک شده است. هرچند در استدلال به عقل و اجماع برخی اشکال

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مفردات قاعده _ معنای واژه حرج _ وجه تقیید معنای حرج به قید «الذی لا یتحمل عادتاً» و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۷/۱۷ وجه تقیید معنای حرج به قید «الذی لا یتحمّل عادتاً» و بررسی آن قبل از اینکه به بررسی مدارک و ادله قاعده لاحرج بپردازیم، دو مطلب از بحث گذشته باقی مانده که آن را هم عرض می‌کنیم و بعد انشاء الله وارد در بحث از ادله قاعده خواهیم شد. یکی اینکه با توجه به اینکه ما گفتیم هم در لغت، هم در عرف و هم در استعمالات روایی و قرآنی واژه حرج به معنای مطلق ضیق است و اینکه ما ضیق را مقید کنیم به شدت، و بگوییم منظور از حرج، ضیق شدید

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مفردات و مفاد قاعده – واژه شناسی – الفاظ مشابه عسر و حرج بررسی نسبت عسر و حرج و ضیق – کلام محقق نراقی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۷/۰۳ خلاصه جلسه گذشته درباره مفردات قاعده دو واژه اصلی یعنی حرج و عسر مورد بررسی قرار گرفت و معنای آن‌ها از نظر لغت مشخص شد. آنچه در کتاب های لغت درباره این دو معنا ذکر شده، حرج به معنای ضیق و شدت است. عسر هم تقریبا به همین معنا است، هر چند در بعضی از کتاب های لغت در مورد ضیق گفته‌اند که ضیق به معنای أضیق الضیق است. در بعضی از کتاب های لغت این‌ها از حیث گستردگی یا محدودیت معنا متفاوت‌اند، اما اکثر کتاب