جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  تطبیقات قاعده – ۱. حکومت – قسم اول: رهبری – قسم دوم: مناصب مهم        ۱۴۰۳/۰۲/۰۹   تطبیقات قاعده بحث رسید به مواردی که قاعده نفی سبیل اقتضای یک حکم یا شرط خاصی دارد یا به تعبیر دیگر بحث به تطبیقات و فروع این قاعده رسید. ۱. حکومت یکی از فروع مهم قاعده نفی سبیل در مسأله حکومت پدیدار می‌شود؛ البته این شعبه‌های مختلف دارد، چون تارة سخن از حاکم و مدیریت عالی و رهبری جامعه اسلامی است و أخری سخن در مراتب بعدی اما مهم حکومت است و می‌خواهیم این مسأله را بررسی کنیم؛ ثالثة در مدیریت‌های میانی مسأله اسلام و شرطیت اسلام یا از آن طرف حضور کفار را باید

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام  بررسی شبهات پیرامون قاعده – بررسی شبهه اول: تنافی قاعده نفی سبیل با نفی ظلم – پاسخ دوم و سوم – شبهه دوم: تنافی قاعده نفی سبیل با اصل مساوات ۱۴۰۲/۱۱/۱۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در شبهات و چالش‌هایی است که درباره قاعده نفی سبیل مطرح شده یا امکان طرح آن وجود دارد. شبهه اول این بود که بین قاعده نفی سبیل و قاعده نفی ظلم، تنافی وجود دارد؛ اینکه کفار از برخی حقوق محروم شوند یا یک امتیازات ویژه‌ای برای مسلمین ثابت شود، این ظلم محسوب می‌شود و با عدالتی که این همه شارع بر آن تأکید دارد و یک امر عقلایی و عقلی است، سازگار نیست. در مقام بررسی این شبهه،

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مفاد قاعده – ادله قاعده – دلیل اول: آیه ۱۴۱ سوره نساء – اشکالات شش‌گانه و پاسخ آنها     ۱۴۰۲/۰۷/۱۶                                                                                                                                        اشکالات شش‌گانه عرض شد دو تقریب برای استدلال به آیه «لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا» ذکر شده برای اثبات قاعده و اینکه این آیه

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم بررسی قاعده نفی سبیل در قانون اساسی و قانون مدنی                                                                  ۱۴۰۲/۰۷/۰۹         خلاصه جلسه گذشته در اشاره‌ای کوتاه به گستره قاعده و موارد کاربرد آن در فقه، به این نتیجه رسیدیم که در اکثر ابواب فقهی، یا صراحتاً یا بالکنایة و الاشارة به این قاعده پرداخته شده است؛ لکن اینکه بعضی، همه موارد اشتراط اسلام در برخی از امور را حمل بر قاعده نفی سبیل کرده‌اند یا ممکن است این کار را بکنند، این درست نیست. بله، در برخی موارد می‌توانیم قاطعانه بگوییم سرّ اشتراط اسلام، رعایت مضمون قاعده نفی سبیل است؛ اما همه جا این چنین نیست. بررسی موارد قاعده نفی سبیل در قانون اساسی و قانون مدنی به

جلسه ۱ – PDF جلسه اول گستره قاعده – بررسی اشتراط اسلام با قاعده نفی سبیل ۱۴۰۲/۰۷/۰۸         مداومت در عمل ما در آغاز سال تحصیلی جدید و اولین جلسه درسی امسال، یک روایتی را از امیرالمؤمنین(ع) می‌خوانیم؛ ان‌شاءالله این کلمات چراغ راه ما و مشعل هدایت ما باشد و با استمداد از این کلمات نورانی بتوانیم به سوی مقصد حرکت کنیم. امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید: «الْمُدَاوَمَةَ الْمُدَاوَمَةَ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يَجْعَلْ لِعَمَلِ الْمُؤْمِنِينَ غَايَةً إِلَّا الْمَوْت‏» . مداومت‌، مداومت، پیگیری، پیگیری، استمرار در کار و عمل، فرق نمی‌کند در هر چیزی؛ هر کاری که مؤمن انجام می‌دهد، این عمل اطلاق دارد، هم عبادت را دربرمی‌گیرد و هم تلاش برای معیشت را، هم تحصیل علم و دانش و

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام مسئله ۲۷ – مسأله دوم: نظر به زنان بادیه‌نشین و روستانشین- نظر امام و مرحوم سید – دلیل جواز – چند احتمال در مورد «و هو مشکل» – احتمال اول و بررسی آن – احتمال دوم ۱۴۰۰/۰۸/۲۴ مسأله دوم: نظر به زنان بادیه‌نشین و روستانشین بحث در مسأله اول از دو مسأله‌ای که در مسأله ۲۷ تحریر مطرح شده به پایان رسید. مسأله اول درباره نظر به زنان ذمی بود که مباحث آن به تفصیل بیان شد. مسأله دوم درباره برخی از اصناف زنان است که ملحق شده‌اند به نساء اهل ذمه. امام(ره) می‌فرماید: «و قد تلحق بهنّ نساء أهل البوادي و القرى من الأعراب و غيرهم اللاتي جرت عادتهنّ على عدم التستّر

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – شروط جواز نظر – شرط سوم – محدوده جواز نظر ۱۴۰۰/۰۸/۲۳ ۳. عدم کون النظر مقصودا اصلیا بحث در شروط جواز نظر به زنان ذمی بود. عرض کردیم امام(ره) در متن تحریر دو شرط را ذکر کرده‌اند، یکی عدم التلذذ و دیگری عدم الریبة. شرط سوم که مرحوم آقای حائری(ره) در این مقام ذکر کرده، عدم کون النظر مقصوداً اصلیاً. آیا این شرط مورد قبول است یا نه؟ تعبیر ایشان این است: «و الاحوط أن لایکون النظر مقصوداً اصلیاً»، یعنی علاوه بر اینکه نگاه به زنان ذمی نباید همراه با لذت و ریبه باشد، باید مقصود اصلی هم نباشد؛ یعنی حاجت و

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم  مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – جمع‌بندی روایت پنجم – شروط جواز نظر به زنان ذمی – شرط اول و دوم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ جمع‌بندی روایت پنجم در مسأله اول از دو مسأله‌ای که در مسأله ۲۷ تحریر مطرح شده بود، اکثر مطالب مورد بررسی قرار گرفت. تنها یک نکته را عرض کنم، البته در اصل حکم، و الا شروط و محدوده جواز باقی مانده است. نتیجه کلی این شد که بالاخره نظر به زنان ذمی بلکه مطلق کفار ـ همانطور که در متن تحریر آمده و مرحوم سید در عروه هم فرموده ـ جایز است و علتی که