قدرت خرید

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم  موضوع‌شناسی: ۲. تورم – آثار تورم – اثر دوم: کاهش ارزش پول- اثر سوم: افزایش هزینه‌های زندگی – اثر چهارم: کاهش سطح رفاه – اثر پنجم: عدم پیش‌بینی وضعیت اقتصادی – اثر ششم: افزایش هزینه‌های جاری دولت ۱۴۰۳/۰۹/۰۶   خلاصه جلسه گذشته تقریباً مطالب مربوط به بخش موضوع‌شناسی مسئله مورد گفتگو به اواخر خودش نزدیک می‌شود؛ در مورد تورم اشاره کردیم که حقیقت تورم چیست و چه اسباب و عواملی در تحقق آن دخالت دارد. همچنین سخن از اقسام و انواع تورم به میان آمد و سرانجام بحث به آثار و عوارض تورم رسید. این بحث را ان‌شاءالله اگر به سرانجام برسانیم، یک اشاره کوتاهی به نحوه محاسبه تورم خواهیم داشت و جمع‌بندی می‌کنیم.

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم موضوع‌شناسی: ۲. تورم –تفاوت تورم و گرانی – ابعاد تفاوت – تورم در صدر اسلام – روایات: دسته اول و دسته دوم  ۱۴۰۳/۰۸/۱۵ خلاصه جلسه گذشته در مبحث موضوع‌شناسی، دومین موضوعی که به عنوان مقدمه بحث اصلی باید درباره آن مطالبی را به عرض برسانیم، مسئله تورم است. ابتداءً علت بحث از تورم را بیان کردیم که چرا ما درباره تورم سخن می‌گوییم؛ برای اینکه تورم از یک منظر روی دیگر کاهش ارزش پول است. اینکه می‌گوییم از یک منظر، منظور همان جهتی است که در جلسه گذشته به آن اشاره کردیم که طبق همه تعاریفی که برای تورم ارائه شده، به هرحال بر این مسئله گویا اتفاق نظر هست مخصوصاً وقتی می‌خواهند تورم

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم  موضوع‌شناسی: ۲. تورم – تعریف تورم – تفاوت تورم و گرانی ۱۴۰۳/۰۸/۰۹   ۲. تورم موضوع دومی که در بحث از موضوع‌شناسی لازم است در حد مختصر به آن پرداخته شود، تورم است. همانطور که در جلسه گذشته عرض کردم، در ابتدای این بحث اشاراتی به این موضوع داشتیم اما آنچه در آغاز درباره تورم گفتیم، عمدتاً از این جهت بود که مسئله تورم یا کاهش ارزش پول یا کاهش قدرت خرید یک مسئله جدید محسوب می‌شود یا یک مسئله قدیمی است. به مناسبت بحث از نوپدید بودن یا قدیمی بودن این مسئله، اشاره‌ای به تورم و تفاوت آن با گرانی و برخی از علل و اسباب تورم کردیم؛ اما این فقط از آن

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – دیدگاه پنجم و بررسی آن – مروری بر مباحث گذشته                            ۱۴۰۳/۰۸/۰۸ دیدگاه پنجم در مورد مثلی یا قیمی بودن پول، تا اینجا چهار دیدگاه را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. دیدگاه پنجم، تفصیل بین دو فرض کاهش فاحش ارزش پول و کاهش ناچیز ارزش پول است؛ یعنی گفته‌اند اگر پول گرفتار کاهش فاحش شود، آنگاه در مثلیت این پول قدرت خرید دخالت دارد. یعنی پول مثلی است و مثلیت آن هم با ملاحظه قدرت خرید در نظر گرفته می‌شود. اما اگر این کاهش فاحش نباشد و

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم ۵. حجیت خبر واحد – بررسی ادله عدم حجیت خبر واحد – بررسی دلیل دوم – اشکال محقق خویی به دلیل دوم  – ۱. اشکال به طایفه اول روایات      ۱۴۰۳/۰۸/۰۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به دلیل دوم قائلین به عدم حجیت خبر واحد اشکالاتی مطرح شده است. دلیل دوم طوائفی از روایات بود. محقق خراسانی دو اشکال به روایات کردند؛ خلاصه اشکال محقق خراسانی این بود که این روایات با حجیت خبر واحد منافات ندارد، زیرا مستدل به دنبال اثبات عدم حجیت به صورت کلی است اما ما می خواهیم حجیت خبر واحد را به نحو موجبه جزئیه اثبات کنیم؛ تفصیل اشکال محقق خراسانی به دلیل دوم گذشت.

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – بررسی دیدگاه چهارم – بررسی اشکال پنجم – پاسخ اشکال و بررسی آن    ۱۴۰۳/۰۸/۰۲   خلاصه جلسه گذشته محصل دیدگاه چهارم درباره مثلی یا قیمی بودن پول اعتباری این است که پول اعتباری مثلی است، لکن قدرت خرید مقوم مثلیت آن محسوب می‌شود؛ لذا اگر قدرت خرید کاهش پیدا کند، دیگر آن پول ولو ارزش اسمی یکسان با پول دیگر داشته باشد، مثل آن محسوب نمی‌شود. اشکالاتی نسبت به این دیدگاه مطرح شده است؛ مهم‌ترین اشکال، اشکالی است که یکی از شاگردان شهید صدر به ایشان ایراد کرده‌اند. این اشکال را در جلسه گذشته توضیح دادیم؛ محصل این اشکال که

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم  موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – بررسی دیدگاه چهارم – اشکال پنجم ۱۴۰۳/۰۸/۰۱   خلاصه جلسه گذشته ما درباره دیدگاه‌های مختلف پیرامون مثلی بودن یا قیمی بودن پول‌های اعتباری سخن می‌گفتیم؛ نوبت به دیدگاه چهارم رسید. دیدگاه چهارم این بود که پول‌های اعتباری مثلی هستند لکن قدرت خرید مقوم مثلیت آن است؛ برخلاف دیدگاه سوم که پول‌های اعتباری را مثلی می‌داند لکن قوام مثلیت طبق این دیدگاه به ارزش اسمی آن است. این دیدگاه توسط شهید صدر مطرح شده و البته مدافعان دیگری هم دارد. چهار اشکال نسبت به این دیدگاه مطرح شد و به هر چهار اشکال پاسخ داده شد. اشکال پنجم مهم‌ترین اشکالی که به

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – بررسی دیدگاه چهارم – اشکال سوم و بررسی آن – اشکال چهارم و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۷/۲۵                       خلاصه جلسه گذشته بحث درباره دیدگاه چهارم از دیدگاه‌های مربوط به مثلی بودن یا قیمی بودن پول‌های اعتباری بود. محصل دیدگاه چهارم که شهید صدر و برخی دیگر به آن ملتزم شده‌اند، این است که مثلیت پول‌های اعتباری و اسکناس‌های کاغذی که به نوعی پول اعتباری محسوب می‌شوند، به قدرت خرید است. به عبارت دیگر، قدرت خرید مقوم مثلیت این پول‌هاست؛ لذا صرف همانندی ظاهری اسکناس‌ها یا همانندی اعداد و ارقام در فضای الکترونیک، موجب

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – دیدگاه چهارم – بررسی دیدگاه چهارم – اشکال اول و بررسی آن – اشکال دوم و بررسی آن        ۱۴۰۳/۰۷/۲۴                    خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مثلی بودن یا قیمی بودن پول‌های اعتباری چند دیدگاه وجود دارد؛ سه دیدگاه را تا اینجا مورد بررسی قرار دادیم. یکی اینکه پول‌های اعتباری هم مثلی باشند هم قیمی؛ دوم اینکه پول‌های اعتباری نه مثلی هستند نه قیمی. دیدگاه سوم اینکه پول‌های اعتباری مثلی هستند اما مثلیت آنها به ارزش اسمی آنهاست؛ همان عدد و رقمی که بر روی پول‌های کاغذی می‌نویسند یا

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم  موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – دیدگاه‌های سه‌گانه در قائلین به مثلیت پول – دیدگاه سوم – بررسی ادله دیدگاه سوم ۱۴۰۳/۰۷/۱۸                          خلاصه جلسه گذشته بحث درباره دیدگاه مثلی و قیمی بودن پول‌های اعتباری بود؛ عرض کردیم مشهور فقها مخصوصاً در دوره‌های اخیر، معتقدند پول‌های اعتباری و اسکناس که نوعی پول اعتباری است، مثلی محسوب می‌شوند و مثلیت آن به ارزش اسمی است و قدرت خرید هیچ نقشی در مثلیت ندارد. امام(ره)، مرحوم آقای حکیم، مرحوم سید و بسیاری دیگر این عقیده را دارند؛ مجموعاً چند دلیل بر این مدعا اقامه شده است. عرض کردیم

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – یادآوری یک نکته – دیدگاه‌های سه‌گانه در قائلین به مثلیت پول – تفاوت دسته اول و دوم – دیدگاه سوم – ادله دیدگاه سوم – دلیل اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۳/۰۷/۱۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمات مربوط به کاهش ارزش پول و اثر آن در احکام شرعی در ابواب مختلف فقهی بود. یکی از مهم‌ترین مباحث مقدماتی، موضوع‌شناسی است. در رابطه با پول به عنوان مهم‌ترین موضوع این بحث، جهاتی مختلفی می‌بایست مورد بررسی قرار بگیرد. یعنی پول از ابعاد مختلف باید شناخته شود. تا اینجا ما به چند بُعد پرداختیم؛ سیر تطور پول، تعریف پول، تحلیل ماهیت

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  موضوع شناسی: ۱. پول – مثلی یا قیمی بودن پول – اهمیت بحث – دیدگاه‌های پنج‌گانه               ۱۴۰۲/۰۱/۲۸         مروری بر جلسات گذشته در بحث‌های مقدماتی گذشته درباره پول از جهاتی سخن گفتیم؛ اینکه حقیقت پول به خصوص پول امروزی اعم از اسکناس و پول‌های الکترونیکی چیست و آیا مالیت دارند یا خیر؛ اینکه مال حقیقی محسوب می‌شوند یا مال اعتباری؛ برخی از این مباحث را در جلسات گذشته مطرح کردیم. مثلی یا قیمی بودن پول یکی دیگر از بحث‌هایی که درباره پول اعم از اسکناس و پول‌های اعتباری مطرح است و باید به آن پرداخته شود، این است که آیا پول یک مال مثلی است یا قیمی؛ یا اساساً

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام موضوع شناسی: ۱. پول – ادامه مال بودن پول – دلیل چهارم و پنجم و بررسی آنها – قول سوم: جمع بین سند و مال       ۱۴۰۲/۱۲/۰۲     خلاصه جلسه گذشته در مورد وجه ایجابی مال بودن پول عرض کردیم ادله و شواهدی اقامه شده است؛ تا اینجا سه دلیل و شاهد را بیان کردیم، که دو دلیل مورد پذیرش قرار گرفت، اما یک دلیل و شاهد فی‌الجمله قابل خدشه بود؛ آن را هم عرض کردیم نهایت این است که اثبات می‌کند که پول سند نیست، اما اینکه مال بودن را اثبات کند، از آن شاهد و دلیل استفاده نمی‌شود. دلیل چهارم دلیل چهارم که برخی به آن تمسک کرده‌اند این است

جلسه ۱ – PDF جلسه اول  عنوان بحث – نسبت بین تورم و کاهش ارزش پول ۱۴۰۲/۰۷/۱۸                                                                           عنوان بحث عنوان بحث روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، کاهش ارزش پول و بررسی آثار فقهی آن است. این عنوان در موارد بسیاری با عنوان تورم یکسان دانسته می‌شود؛ در مواردی به جای هم استعمال می‌شوند. ما فعلاً وارد این بحث که آیا این دو عنوان مساوی و مرادف هم هستند یا نسبت بین آنها غیر از تساوی است، تفصیلاً نمی‌شویم. این بعد از تبیین مسأله تورم

جلسه ۱۸- PDF جلسه هجدهم  ۱. پول – اختلاف نظر بین صاحبان دیدگاه اول – ۱. نظریه قدرت خرید – ۲. نظریه ارزش اسمی        ۱۴۰۱/۰۹/۲۹     خلاصه جلسه گذشته عرض شد دو دیدگاه اصلی در مورد پول وجود دارد؛ یکی اینکه پول مال محسوب می‌شود، دوم اینکه پول سند مال محسوب می‌شود. به برخی از اقوال در هر دو دیدگاه اشاره کردیم؛ هم کسانی که پول را یک نوع مال می‌دانند و هم کسانی که پول را سند مال محسوب می‌کنند. البته مطلبی از قول قرضاوی نقل شد که ظاهرش این بود که این نظر، نظر خود اوست در حالی که قرضاوی نظرات غالب مذاهب اربعه اهل‌سنت را نقل کرده و اینکه آنان پول‌های کاغذی را سند