جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام آیه ۴۹- بخش‌های سه‌گانه آیه – بخش اول: نجات بنی اسرائیل – حقیقت نجات – مقدمه: معنای سوء العذاب – نتیجه        ۱۴۰۱/۱۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته عرض شد در آیه ۴۹ سه بخش وجود دارد؛ بخش اول درباره نجات بنی‌اسرائیل از آل فرعون بود. توضیح دادیم که چرا خداوند متعال خطاب به یهودیان معاصر پیامبر(ص) فرمود ما شما را نجات دادیم، وجه این مسأله بیان شد و منظور از آل فرعون هم بیان گردید. حقیقت نجات لکن باید دید این نجات به چه امری و به چه ترتیبی تحقق پیدا کرده است؟ چون در بخش دوم سخن از سوء العذاب است و اینکه آنها را در شدیدترین و قبیح‌ترین عذاب‌ها قرار

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم  آیه ۴۹- بخش‌های سه‌گانه آیه – بخش اول: نجات بنی اسرائیل   ۱۴۰۱/۱۲/۰۱   بخش‌های سه‌گانه آیه در مورد آیه ۴۹ عرض کردیم این آیه چه ارتباطی با قبل و بعد دارد و چه مفرداتی از این آیه نیازمند توضیح و بیان بیشتر است؛ این مفردات را توضیح دادیم. حالا وارد در تفسیر این آیه می‌شویم. «وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ»؛ این آیه چند بخش دارد؛ بخش اول که در آن سخن از اصل نجات یا تنجیه و انجاء بنی اسرائیل از سوء العذاب و عذابی است که آل فرعون به آنها تحمیل می‌کردند و گرفتار عذاب آنها بودند. بخش

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم  آیه ۴۹- مفردات آیه: ۵. «یسومونکم» – بررسی احتمالات چهارگانه- ۶. «یستحیون» – ۷. «بلاء» ۱۴۰۱/۱۱/۲۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در مفردات آیه ۴۹ سوره بقره بود؛ تا اینجا چند واژه توضیح داده شد، و إذ، نجیناکم، آل، فرعون، یسومونکم. در مورد یسومونکم چهار احتمال ذکر کردیم؛ احتمال اول اینکه یسومونکم از ماده سَوم به معنای قرار دادن چیزی در معرض چیز دیگر است؛ بر این اساس گفتیم معنای آیه این می‌شود که آل فرعون یجعلون بنی اسرائیل فی معرض سوء العذاب یا به تعبیر دقیق‌تر یجعلون سوء العذاب فی معرض بنی‌اسرائیل. احتمال دوم این بود که به معنای تکلیف و تحمیل باشد، یعنی آل فرعون سوء العذاب را بر بنی‌اسرائیل

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم  آیه ۴۹ – مفردات آیه: ۳. «آل» – ۴. «فرعون» – ۵. «یسومونکم»  ۱۴۰۱/۱۱/۱۸   خلاصه جلسه گذشته در آیه ۴۹ بعد از بیان اجمالی معنای آیه و توضیح ارتباط این آیه با آیات قبل و بعد، رسیدیم به شرح مفردات که رسم مألوف ما در تفسیر آیات است. دو سه واژه را شرح دادیم. واژه آل از نظر ریشه لغوی توضیح داده شد و گفتیم برخی از مفسران اهل‌سنت مثل آلوسی و قرطبی خصوصیاتی را برای آل ذکر کرده‌اند ولی قرطبی از آن ویژگی‌ها یک نتیجه‌ای گرفته و آن این است که آل رسول(ص) کسانی هستند که تابع آن حضرت باشند، چه معاصر باشند و چه نباشند، چه قرابت نسبی داشته

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم آیه ۴۹- توضیح اجمالی آیه- ارتباط آیه با آیات قبل و بعد- مفردات آیه:۱. «واذ»-۲. «نجیناکم». ۳.«آل»  ۱۴۰۱/۱۱/۱۱   آیه ۴۹: «وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ». طبق معمول توضیح اجمالیِ کلی از این آیه ارائه می‌دهیم و سپس به ارتباط این آیه با آیات قبل و بعد اشاره می‌کنیم، آنگاه مفردات این آیه چنانچه نیازمند توضیح باشد را بیان خواهیم کرد و بعد از آن به سراغ تفسیر بخش‌های مختلف آیه خواهیم رفت. توضیح اجمالی آیه می‌فرماید: و زمانی را به یاد آورید که خداوند تبارک و تعالی شما را از آل فرعون رهایی بخشید؛ آنها که شما را

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم  آیه ۴۸- بخش پنجم: «و لا هم ینصرون» – آیات دال بر عدم فریاد رس – نفی مطلق سه امر    ۱۴۰۱/۱۱/۱۰       بخش پنجم: «و لا هم ینصرون» بخش پنجم و آخرین بخش از آیه ۴۸ سوره بقره، این عبارت و این جمله است: «وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ»؛ چهارمین مطلبی که به عنوان ویژگی‌ها و خصائص روز قیامت برمی‌شمارد این است که هیچ ناصر و کمک‌کار و مساعدی در آن روز وجود ندارد؛ آنها یاری نمی‌شوند. آیه این بود: «وَاتَّقُوا يَوْمًا لَا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئًا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلَا يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ». البته از حیث تقدیم و تأخیر در بین این موارد چهارگانه بعضاً

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم  آیه ۴۸ – بخش چهارم – آیات دال بر عدم اخذ فداء در قیامت   ۱۴۰۱/۱۱/۰۴     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بخش چهارم آیه ۴۸، یعنی «وَ لا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ‏» بر این مطلب دلالت می‌کند که در روز قیامت برخلاف مناسبات جاری در دنیا که در آن عقاب و مجازات و کیفر با فداء جابجا می‌شود، با عوض و جریمه مالی و امثال آن از بین می‌رود یا تخفیف پیدا می‌کند، آنجا چنین اتفاقی نمی‌افتد و عدل و عوض و معادلی برای عقاب و عذاب و مجازات پذیرفته نمی‌شود. جلسه گذشته به فرق بین عدل و شفاعت اشاره کردیم؛ گفتیم شفاعت باعث می‌شود عذاب به صورت مجانی ساقط شود، اما

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم آیه ۴۸- بخش سوم –  بررسی خروج منکر شفاعت از دین و مذهب – بخش چهارم: «و لایؤخذ منها عدل»    ۱۴۰۱/۱۱/۰۳ بررسی خروج منکر شفاعت از دین و مذهب بحثی که از بخش سوم آیه ۴۸ باقی مانده، مربوط به این پرسش است که اگر کسی شفاعت را انکار کند، آیا این باعث خروج از دین یا مذهب می‌شود یا خیر؟ این یک سؤال مهمی است؛ مسأله شفاعت از مسائل بسیار مهم و از معتقدات مسلمانان است. فرض کنید کسی منکر شفاعت شد، آیا انکار شفاعت خدای نکرده موجب ارتداد یا خروج از دین یا خروج از مذهب می‌شود یا خیر؟ ۱. خروج از دین در اینکه اعتقاد و باور به شفاعت

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم  آیه ۴۸- بخش سوم –  روایات دال بر شفاعت پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع)           ۱۴۰۱/۱۰/۲۶   خلاصه جلسه گذشته عرض شد براساس روایات، کسانی که مشمول شفاعت قرار می‌گیرند، اهل کبائر از شیعیان و غیرشیعیان و حتی پیروان توحید ـ ولو از ادیان دیگر ـ هستند. ولی گفتیم اگر بخواهد شفاعت شامل غیرشیعیان شود، شروط و اموری باید وجود داشته باشد. اینکه مثلاً اهل ظلم و به خصوص ظلم بر امیرالمؤمنین(ع) و ذریه پیامبر(ص) نباشند. ظلم از مواردی است که مخصوصاً در اینجا اگر نسبت به ذریه رسول خدا(ص) به معنای عام صورت گرفته باشد، مانع از شمول شفاعت است. البته شروط ایجابی هم بعضاً دخیل است در شمول شفاعت نسبت به

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم  آیه ۴۸- بخش سوم – بررسی شمول شفاعت نسبت به غیر شیعیان روایت اول، دوم، سوم و چهارم    ۱۴۰۱/۱۰/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در روایات بود و عرض کردیم در مورد مطالبی که پیرامون بخش سوم آیه ۴۸ تا اینجا ارائه شد، روایاتی هم به عنوان مؤید قابل ذکر است. در مورد اینکه شفاعت شامل اهل کبائر می‌شود و مشرکین و ظالمین را پوشش نمی‌دهد، روایاتی وارد شده که در جلسه گذشته اشاره‌ کردیم. اینها مربوط به شفاعت شوندگان است. بررسی شمول شفاعت نسبت به غیرشیعیان اما برخی از صنوف دیگر هم در این روایات ذکر شده که اینها هم مشمول شفاعت نیستند؛ یعنی یک عده‌ای مشمول شفاعت هستند، همین اهل کبائر