روایات

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم  ۴. شهرت – ادله حجیت – نتیجه بحث در مورد مقبوله–  بررسی کلام  شیخ انصاری و محقق خراسانی– جمع بندی در مورد حجیت شهرت فتوایی – ۱. شمول مقبوله نسبت به شهرت  عملی و شهرت فتوایی – ۲. اختصاص مقبوله به شهرت قدمایی       ۱۴۰۳/۰۷/۱۵ خلاصه جلسه گذشته ما تقریب استدلال به دلیل چهارم برای حجیت شهرت فتوایی را ذکر کردیم، اشکالاتی که نسبت به این دلیل بود بیان شد. اشاره ای به کلمات بعضی از اعاظم مثل محقق خراسانی و شیخ انصاری داشتیم زیرا بعضی از این اشکالات نسبت به این مقبوله را آنها مطرح کردند، پس از آن کلام محقق نایینی، امام خمینی، محقق بروجردی نسبت به این مقبوله بیان

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – معنای ثیبه و باکره- کلام محقق خویی – بررسی دلیل اول – مقتضای تحقیق در لغت و عرف و روایات – نتیجه     ۱۴۰۳/۰۷/۱۴                                             خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد معنای ثیب، اختلاف است؛ چند قول میان فقها درباره ثیب ذکر شده است. ما فعلاً درباره معنای این واژه بحث می‌کنیم؛ حالا اینکه ملاک و معیار استقلال زنی که ثیبه است در امر ازدواج کدام است، این بحث دیگری است؛ دقت بفرمایید، چون گاهی در بیان مطالب بین این دو به خوبی تفکیک نمی‌شود. ادعا شده مرحوم آقای خویی

جلسه ۷۱ – PDF جلسه هفتاد و یکم اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل سوم: روایات – دسته دوم – روایت اول، دوم، سوم و بررسی آن – تقریب استدلال – بررسی دسته دوم روایات – اشکال اول، دوم، سوم و بررسی آنها          ۱۴۰۳/۰۲/۲۹                خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله ولایت پدر بر مجنون و مجنونه بود؛ عرض کردیم به چند دلیل بر این مدعا تمسک شده است. دلیل اول، اجماع بود؛ دلیل دوم برخی آیات و دلیل سوم روایات. عرض کردیم روایات هم چند دسته‌اند؛ حداقل سه دسته از روایات مورد

جلسه ۷۰ – PDF جلسه هفتادم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل سوم: روایات – دسته اول – روایت دوم و بررسی آن – روایت سوم و بررسی آن         ۱۴۰۳/۰۲/۲۴               خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد کسانی بود که پدر و جد نسبت به آنها ولایت در امر نکاح دارند؛ دسته دوم، مجانین هستند، یعنی کسانی که گرفتار جنون شده‌اند؛ اعم از اینکه جنون آنها متصل به زمان بلوغ باشد یا منفصل از زمان بلوغ باشد. ادله‌ای بر ولایت پدر و جد نسبت به این گروه ذکر شده است. دلیل اول اجماع بود که

جلسه ۶۸ – PDF جلسه شصت و هشتم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – بررسی ولایت پدر و جد بر سه دسته – ۱. صغیر و صغیره – ادله ولایت – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل اول: اجماع – بررسی دلیل اول           ۱۴۰۳/۰۲/۲۲   مروری بر مباحث گذشته در مسأله اول از فصل مربوط به اولیاء عقد گفتیم پدر و جد از ناحیه پدر، ولایت دارند؛ ادله ولایت پدر و جد بیان شد و اصل ولایت ثابت شد. اما مادر، برادر، عمو، دایی و فرزندان برادر و عمو و دایی، ولایت ندارند؛ ادله این هم بیان شد. پس تا اینجا دسته اول و دوم از کسانی که ولایت برای آنها ثابت شده، تکلیف

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم اولیاء عقد – مسئله ۱ – بررسی ولایت عمو – ادله عدم ولایت عمو – دلیل اول: اجماع – دلیل دوم: اصل – دلیل سوم: روایات و بررسی آنها – بررسی ولایت دایی – ادله عدم ولایت دایی – دلیل مشترک بر عدم ولایت برادر، عمو و دایی – ادله عدم ولایت فرزندان آنها        ۱۴۰۳/۰۲/۱۷                           خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برادر نسبت به خواهر ولایت ندارد؛ ادله‌ای که برای عدم ولایت ذکر شده، سه دلیل است؛ دو دلیل را پذیرفتیم یعنی اجماع و اصل، و دلیل سوم یعنی روایات مورد خدشه قرار گرفت. سپس عرض کردیم روایاتی

جلسه ۶۶ – PDF جلسه شصت و ششم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – بررسی ولایت برادر – ادله عدم ولایت برادر – دلیل اول: اجماع – دلیل دوم: اصل – دلیل سوم: روایات و بررسی آنها – روایات دال بر ولایت برادر و توجیه آنها           ۱۴۰۳/۰۲/۱۶       عدم ولایت برادر، عمو و دایی امام(ره) در تحریر بعد از بیان ولایت أب و جد و نفی ولایت از أم، می‌فرماید: «و لا للأخ و العمّ و الخال و أولادهم»؛ یعنی ولایت برای برادر، عمو و دایی و فرزندان آنها ثابت نیست. ‌ادله عدم ولایت برادر دلیل بر عدم ولایت برادر، چند امر است؛ در برخی از کتب تصریح شده به اینکه برادر ولایت ندارد بر برادرزاده، حالا

جلسه ۶۳ – PDF جلسه شصت و سوم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – بررسی ولایت أم – ادله عدم ولایت أم – دلیل دوم: روایات – دسته دوم، سوم و بررسی آنها – دلیل سوم: استصحاب – تقریر اول و دوم و بررسی آنها – دلیل چهارم: اصل عدم ولایت – نتیجه ۱۴۰۳/۰۲/۰۸                       خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم ولایت أم است. دلیل اول اجماع بود که بیان کردیم؛ دلیل دوم، روایات است. عرض کردیم به چند دسته از روایات برای عدم ولایت أم استدلال شده است. دسته اول روایاتی است که دلالت بر حصر ولایت در پدر می‌کند؛ دلالت این روایات مورد خدشه قرار گرفت و گفتیم

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – بررسی ولایت أم – ادله عدم ولایت أم – دلیل دوم: روایات – دسته اول      ۱۴۰۳/۰۲/۰۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در عدم ولایت مادر بر نکاح دختر یا پسرش بود؛ عرض کردیم به جز ابن‌جنید که قائل به ولایت شده (البته ولایت ام بر صغیره)، تمامی فقهای امامیه و بلکه عامه قائل به عدم ولایت شده‌اند. ادله عدم ولایت أم چند دلیل است؛ دلیل اول اجماع بود که در جلسه گذشته عرض کردیم و گفتیم این دلیل مورد قبول است و مخالفت ابن‌جنید هم لطمه‌ای به آن نمی‌زند. دلیل دوم: روایات دلیل دوم روایاتی است که در این مسأله وارد شده است. روایات

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم ۱. ظواهر – ادله حجیت ظواهر کتاب – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم – شرح رساله حقوق: مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری     ۱۴۰۲/۱۲/۰۲ ادله حجیت ظواهر کتاب ادله اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر کتاب مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد که هیچ یک از این ادله قادر به اثبات مدعای آنها نیست. از آنچه که در پاسخ به ادله بعضی از اخباریین ذکر شد می‏توانیم چند مطلب را به عنوان دلیل بر حجیت ظواهر کتاب استخراج کنیم. این را نیز خیلی خلاصه و فهرست وار بیان می‏کنم که بحث تمام شود از این جهت. چند دلیل بر حجیت ظواهر کتاب قابل ذکر است. دلیل اول دلیل

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم ۱. ظواهر – قول پنجم – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم ۱۴۰۲/۱۱/۳۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در باب حجیت ظواهر پنج قول وجود دارد. تا اینجا چهار قول ذکر شد، به نحو اجمالی ادله این چهار قول نیز مورد بررسی قرار گرفت و تا اینجا معلوم شد حق در مسئله حجیت ظواهر است مطلقا. البته در خصوص برخی از این اقوال و انظار مثل نظر محقق قمی بحث های مفصل تری نیز قابل طرح و ذکر است ولی واقعش این است که خیلی ضرورتی ندارد که بیش از این به آن پرداخته شود. یک قول دیگر باقی مانده است که آن را ذکر می‏کنیم و از این بحث خارج

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم احکام عقد – مسأله ۲۳ – فرض اول – ادامه ادله – اشکال به دلیل دوم (روایات) – اشکال اول، دوم و سوم و بررسی آنها   ۱۴۰۲/۱۱/۱۴   خلاصه جلسه گذشته در مسأله ۲۳ چند فرض مطرح است؛ فرض اول را جلسه گذشته مورد بررسی قرار دادیم و ادله آن بیان شد. صورت مسأله این بود که اگر زنی ادعا کند که همسر ندارد و به دنبال آن مردی با او ازدواج کند، آنگاه بعد از ازدواج یک مرد دیگری ادعای زوجیت این زن را مطرح کند؛ ادعای زوجیت توسط مرد دیگر در واقع متوجه هر دو است، هم زن و هم مرد؛ اینجا چند فرض و حالت متصور است. فرض

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم احکام عقد – مسأله ۲۲ – بررسی لزوم فحص در فرض متهمه بودن زن – کلام مرحوم حکیم – حق در مسأله – فرع – جواز اجرای عقد برای وکیل      ۱۴۰۲/۱۱/۰۸    خلاصه جلسه گذشته درباره لزوم یا عدم لزوم جستجو در مورد ادعای زنی که متهمه است مبنی بر اینکه همسری ندارد، عرض کردیم اقوال مختلف ذکر شده است. امام(ره) لزوم فحص را احتیاط مستحبی می‌دانند؛ ظاهر کلام مرحوم سید این بود که احتیاط واجب است. اینها براساس دو وجه جمع برای روایاتی است که در این باره وارد شده است. وجه سوم و چهارم هم ذکر شد؛ تا اینجا ما چهار وجه جمع برای دو دسته از روایات ذکر کردیم.

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم احکام عقد – مسأله ۲۲ – بررسی لزوم فحص در فرض متهمه بودن زن – پاسخ اشکال صاحب حدائق به وجه جمع دوم – وجه جمع چهارم   ۱۴۰۲/۱۱/۰۲   خلاصه جلسه گذشته بحث در وجوه جمع بین روایاتی بود که دلالت بر لزوم فحص در مورد زن متهمه دارند و روایاتی که دلالت بر عدم لزوم فحص دارند. عرض کردیم کسانی که قائل به احتیاط وجوبی شده‌اند مثل مرحوم سید و بعضی دیگر از بزرگان، یک راه جمعی را اختیار کرده‌اند، آنها روایات مجوزه را حمل بر فرض عدم اتهام کرده‌اند و روایات مانعه یا به تعبیر دیگر روایاتی که دال بر لزوم فحص است را حمل بر موردی کرده‌اند که زن

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم احکام عقد – مسأله ۲۲ – بررسی لزوم فحص در فرض متهمه بودن زن دلیل قول دوم (احتیاط استحبابی) – وجه جمع سوم (صاحب ریاض) و بررسی آن – اشکال صاحب حدائق به وجه جمع دوم          ۱۴۰۲/۱۱/۰۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در لزوم یا عدم لزوم فحص در مورد زنی بود که متهم است در ادعایش مبنی بر اینکه شوهر ندارد. عرض کردیم برخی قائل شده‌اند احتیاط وجوبی در فحص است؛ دو دلیل قائلین به احتیاط وجوبی را هم ذکر کردیم. برخی هم مثل امام(ره) قائل به احتیاط استحبابی شده و فرموده‌اند احوط اولی آن است که در مورد ادعای چنین زنی فحص و جستجو شود؛ مرحوم آقای خویی هم کذلک.

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم احکام عقد – مسأله ۲۲ – ادله عدم لزوم فحص – دلیل سوم: سیره – اشکال صغروی و کبروی وپاسخ آنها – دلیل چهارم: اصل دو تقریب از اصل و بررسی آنها – دو نکته: نکته اول      ۱۴۰۲/۱۰/۲۴    خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم اگر زن ادعا کند که شوهر ندارد و احتمال صدق او باشد، فحص لازم نیست؛ این فرع اولی است که در تحریر در مسأله ۲۲ مطرح شده است. تا اینجا دو دلیل بر عدم لزوم فحص مورد بررسی قرار گرفت؛ دلیل اول اجماع بود که مورد خدشه واقع شد؛ دلیل دوم روایات بود. گفتیم روایات فی‌الجمله دلالت بر عدم لزوم فحص دارند؛ چند روایت را نقل کردیم

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم  مقدمه – مقام اول: بررسی حجیت قطع حاصل از مقدمات عقلی – پاسخ محقق نایینی به شبهه اخباریین و بررسی آن – پاسخ صاحب منتقی الاصول به شبهه اخباریین و بررسی آن ۱۴۰۲/۰۸/۲۰     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم اخباریین با استناد به برخی روایات تلاش کردند اثبات کنند که اگر حکم شرعی از طریقی غیر از نقل و سماع از معصوم به دست ما برسد اعتبار ندارد. به نظر آنها حتی احکامی که عقل استقلالا به آنها حکم دارد و آن را درک می‏کند مثل احسان و صدقه به فقیر، اگر غیر از طریق معصوم و به وسیله عقل درک شود اعتبار و حجیت ندارد؛ همه چیز دائر مدار نقل

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم احکام عقد – مسأله ۱۸ –مقام اول: بررسی شرط خیار عقد – ادله عدم جواز – دلیل هفتم، هشتم، نهم و بررسی آنها ۱۴۰۲/۰۸/۰۸       خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم جواز شرط خیار در عقد نکاح بود؛ تا اینجا شش دلیل بر عدم جواز ذکر کردیم و معلوم شد هیچ یک از این شش دلیل نمی‌تواند بطلان این شرط را ثابت کند. دلیل هفتم دلیل هفتم این است که اساساً نیازی به ذکر این شرط نیست؛ چون این شرط به نظر عرف و به حسب قاعده برای آن است که اگر مثلاً کاری بدون مطالعه انجام شده باشد، بتواند خود را از مخمصه نجات بدهد. اگر زنی ازدواج کرده و

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری ادامه بررسی دلیل هفتم – بررسی روایات – روایات معارض     ۱۴۰۲/۰۲/۳۰     خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله حرمت شرعی تجری یعنی مسئله دوم بود که آیا از نظر فقهی تجری حرام است یا خیر؟ آیا می‎توانیم بگوییم کاری که انسان انجام می‎دهد به قصد مخالفت با شارع و با قطع به حرمت، ولی در واقع موضوع حرمت تحقق ندارد، شرعا حرام است یا خیر؟ چند دلیل ذکر شد؛ آخرین دلیلی که برخی ذکر کرده‏اند آیات و روایاتی است که به نظر آنان دلالت بر حرمت شرعی دارد؛ یعنی بعد از بیان ادله عقلی