روایات

این جلسه به بررسی ادله شرط بودن «عدم مفسده» برای نفوذ عقد نکاح ولایی می‌پردازد. دو دلیل اصلیِ «اجماع» و «روایات» بررسی شده‌اند: ادعای اجماع به دلیل منقول بودن و وجود مخالفانی مانند شیخ طوسی مردود شناخته شده، و استدلال به دو روایت ابی‌حمزه ثمالی و فضل بن عبدالملک نیز با اشکالاتی مانند اجنبی بودن موضوع روایت اول به باب نکاح و عدم دلالت صریح روایت دوم مواجه شده است. در نتیجه، هیچ‌یک از این ادله به تنهایی نمی‌تواند اشتراط عدم مفسده را به طور قطعی اثبات کند.

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – روایات معارض – بررسی طوایف شش‌گانه اخیر – نتیجه پاسخ کلی – پاسخ‌های جزئی به طوایف شش‌گانه ۱۴۰۴/۰۳/۰۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم شش طایفه اخیر از روایات که معارض با روایات دال بر کرامت ذاتی است، یک پاسخ مشترک و عمومی دارد که با ملاحظه نکات هفت‌گانه‌ای قابل ارائه است. ما اگر با ملاحظه این نکات، روایات مذکور را مورد بررسی قرار بدهیم، بسیاری از روایاتی که ممکن است در نظر بدوی معارض با روایات دال بر کرامت ذاتی باشد، از دایره تعارض خارج می‌شوند. نتیجه پاسخ کلی بر طبق پاسخ کلی، طیف وسیعی از غیرمسلمانان با توجه به نکات یاد شده،

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – روایات معارض – بررسی طوایف شش‌گانه اخیر – شش نکته – پاسخ کلی ۱۴۰۴/۰۳/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله کرامت ذاتی بود؛ در دلیل دوم یعنی روایات، بعد از نقل روایات دال بر کرامت ذاتی، عرض کردیم این روایات مبتلا به معارض است؛ روایاتی برخلاف این روایات بر عدم کرامت ذاتی انسان دلالت می‌کند. ده طایفه از روایات ذکر شد که ادعا شده این روایات نافی کرامت ذاتی انسان است. حالا می‌خواهیم ببینیم آیا راهی برای جمع بین این دو طایفه از روایات وجود دارد یا خیر. بررسی طوایف شش‌گانه اخیر به نظر ما می‌توان بین این روایات جمع کرد؛ برای

جلسه ۱۲۱ – PDF جلسه صد و بیست و یکم ۵. حجیت خبر واحد – قلمرو حجیت خبر واحد – جهت سوم – ادله عدم شمول ادله حجیت خبر واحد نسبت به امور مهمه – بررسی دلیل دوم – بررسی دلیل سوم – بررسی دلیل چهارم – نتیجه – مویدات: موید اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۴/۰۳/۰۴   جهت سوم بحث در جهت سوم از جهات مربوط به قلمرو حجیت خبر واحد بود. ما در جهت سوم در این باره بحث می‌کنیم که آیا حجیت خبر واحد صرفاً مربوط به امور غیرمهمه است یا شامل امور مهمه هم می‌شود. دیروز ما چهار دلیل برای عدم شمول ادله حجیت خبر، نسبت به اخباری که به امور مهمه مربوط می‌شوند ذکر کردیم.

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – روایات معارض – طایفه اول – روایت اول، دوم و سوم – بررسی طایفه اول ۱۴۰۴/۰۲/۲۷ خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره ادله کرامت ذاتی بود؛ عرض کردیم به طوایفی از روایات استناد شده برای کرامت ذاتی انسان فی‌الجمله، صرف نظر از اینکه دامنه و قلمرو این کرامت کجاست و چه حقوقی به واسطه این کرامت ثابت می‌شود، این مطلبی است که بعداً باید به آن بپردازیم. ده طایفه از روایات ذکر شد. طایفه آخر که گفتیم روایات بسیاری است که در کتاب العشرة در وسائل و کافی آمده، این باب واسعی است که می‌توانیم با ذکر استقلالی برخی از این روایات، به

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه هشتم – روایت اول – روایت دوم – طایفه نهم – گروه اول – گروه دوم – گروه سوم – طایفه دهم ۱۴۰۴/۰۲/۲۱ طایفه هشتم طایفه هشتم از روایاتی که می‌تواند به نوعی دلالت بر کرامت ذاتی داشته باشد و اینکه انسان بما هو انسان از حداقل‌هایی از احترام و شرافت و کرامت برخوردار است و به استناد آن، حقوقی هم برای او ثابت است، روایاتی است که به طور کلی هرگونه شکنجه، ترساندن، کشتن غافلگیرانه را ممنوع کرده است. در مورد اقرار، روایاتی وارد شده مبنی بر اینکه اگر اقرار کسی تحت فشار و شکنجه و حبس یا تهدید و تخویف

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهل  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه پنجم – روایت اول و دوم – طایفه ششم – روایت اول – یک اشکال و پاسخ آن – روایت دوم – طایفه هفتم – روایت اول و دوم ۱۴۰۴/۰۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله کرامت ذاتی بود و اینکه خداوند متعال، نعمت‌های خاصی را به انسان عطا کرده و امتیاز و شرافت و تکریم خاصی را برای انسان قائل شده است؛ قلمرو این تکریم مطلبی است که بعداً درباره آن سخن خواهیم گفت. گفتیم طوایف مختلفی از روایات بر این معنا دلالت دارد؛ چهار طایفه را در جلسات گذشته ذکر کردیم؛ طوایف دیگری وجود دارد. ما اینها را به عنوان نمونه

جلسه ۶۶ – PDF جلسه شصت و ششم  مسئله ۳ – مطلب دوم: فروع مسئله – فرع دوم – صورت اول – ادله – دلیل اول، دوم، سوم – صورت دوم – ادله – دلیل اول و دوم – صورت سوم ۱۴۰۴/۰۲/۲۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مسئله سوم بعد از بررسی اشتراط ولایت جد به حیات یا موت پدر یا عدم اشتراط، دو فرع اصلی ذکر شده است؛ فرع اول که در جلسه گذشته بررسی شد، این بود که اگر جد یا پدر هر کدام اعمال ولایت کند و در این مسئله بر دیگری سبقت بگیرد، قهراً آن عقد نافذ است و لم یبق محل للآخر. فرع دوم مشتمل بر چهار صورت است که صورت چهارم آن هم

جلسه ۱۰۹ – PDF جلسه صد و نهم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –اشکالات مشترک به ادله خبر واحد – اشکال دوم – تقریر اول – بررسی تقریر اول اشکال اول و دوم و سوم ۱۴۰۴/۰۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته اشکال اول از اشکالات مشترک بر ادله حجیت خبر واحد ذکر شد و مورد بررسی قرار گرفت. هفت پاسخ به این اشکال از طرف اعاظم داده شده است که بعضی از این پاسخ‌ها مورد خدشه قرار گرفته‌اند، اما بعضی از این پاسخ‌ها پاسخی است که می‌تواند اشکال اول را مرتفع کند. اشکال دوم اشکال دوم بر ادله حجیت خبر واحد اجمالاً این است که این ادله شامل دسته‌ای از اخبار می‌شود که بدون واسطه از امام

جلسه ۶۵ – PDF جلسه شصت و پنجم  مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله اشتراط – دلیل دوم و بررسی آن – بررسی قول به اشتراط ولایت جد به موت پدر – فروع مسئله – فرع اول – فرع دوم – صور فرع دوم ۱۴۰۴/۰۲/۱۵   دلیل دوم: مقتضای جمع بین دو دسته روایات بحث در ادله اشتراط ولایت جد به حیات پدر بود؛ دلیل اول که روایت خاصه بود، در جلسه گذشته مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه این شد که این دلیل وافی به مقصود نیست. دلیل دوم، مقتضای جمع بین دو دسته از روایات است. ما دو دسته روایت داریم که ملاحظه اینها با یکدیگر نتیجه می‌دهد شرطیت حیات

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه سوم – روایت اول، دوم و سوم – طایفه چهارم – روایت اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۴/۰۲/۱۴   طایفه سوم عرض کردیم طوایفی از روایات قابل استناد برای اثبات کرامت ذاتی هستند؛ دو طایفه از این روایات را در جلسه گذشته نقل کردیم. طایفه سوم، روایاتی است که به طور کلی نهی از ظلم به همگان کرده است. براساس روایات متعدد، ظلم و ستم و بی‌عدالتی در حق همه انسان‌ها فارغ از عقیده و مذهب و نژاد و قوم، ممنوع شده و جایز نیست؛ مخصوصاً در مسئله ظلم، این عمومیت و شمول نسبت به همه انسان‌ها حتی کفار، کاملاً روشن و

جلسه ۶۳ – PDF جلسه شصت و سوم  مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله عدم اشتراط – دلیل اول: روایات- طایفه سوم و بررسی آن – دلیل دوم: اولویت و بررسی آن – دلیل سوم: استصحاب و بررسی آن – اشکال اول – اشکال دوم ۱۴۰۴/۰۲/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر بود؛ عرض کردیم طوایفی از روایات مورد استناد قرار گرفته برای اثبات عدم اشتراط. دو طایفه از این روایات را مورد بررسی قرار دادیم. طایفه سوم طایفه سوم روایاتی است که مربوط به تعارض تزویج پدر و تزویج جد در زمان واحد است؛ طبق این روایات (که متعدد است) عقد جد بر عقد

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل پنجم – تقریر چهارم – اشکال شیخ انصاری – پاسخ محقق خراسانی – اشکال محقق خراسانی به تقریر چهارم – اشکال اول – اشکال دوم – نتیجه بحث در ادله پنج گانه ۱۴۰۴/۰۲/۰۹ تقریر چهارم تقریر چهارم از دلیل عقلی توسط صاحب هدایة المسترشدین که برادر صاحب فصول است ذکر شده است. ایشان هم به این که با کمک عقل می‌توان حجیت خبر واحد را اثبات کرد، ملتزم شده است. طبیعتاً حکم عقل بعد از ملاحظه اموری و انضمام آ‌ها با یکدیگر حاصل می‌شود. ببینیم حالا به نظر ایشان انضمام چه اموری عقل را به این درک می‌رساند که

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله عدم اشتراط – دلیل اول: روایات- طایفه دوم – روایت اول، دوم و بررسی آنها ۱۴۰۴/۰۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر بود؛ دلیل اول، روایات است. عرض کردیم چند طایفه از روایات در این مقام می‌تواند مورد استدلال قرار بگیرد. طایفه اول را در جلسه گذشته نقل کردیم؛ سه روایت از این طایفه نقل شد. تقریب استدلال به این روایات به همراه اشکالاتی که نسبت این سه روایت مطرح شده یا ممکن است مطرح شود، مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این شد که طایفه اول فی‌الجمله بر مدعا دلالت

جلسه ۶۱ – PDF جلسه شصت و یکم  مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله عدم اشتراط – دلیل اول: روایات- طایفه اول – روایت اول، دوم، سوم و بررسی آنها ۱۴۰۴/۰۲/۰۷ مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر ادله عدم اشتراط عرض کردیم قائلین به عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر، به چند دلیل تمسک کرده‌اند؛ صرف نظر از اینکه مشهور به کدام رأی و نظر تمایل دارند (که این را در جلسه گذشته بررسی کردیم)، دلایل قائلین به عدم اشتراط چند دلیل است که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم. دلیل اول: روایات دلیل اول، روایات است؛ چند طایفه از روایات مورد استناد قرار گرفته برای اثبات عدم

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصت مسئله ۳ – توضیح اجمالی مسئله – مطالب مسئله ۳ – کلام صاحب عروه – شهرت بین متقدمین و متأخرین ۱۴۰۴/۰۲/۰۶ مسئله ۳ توضیح اجمالی مسئله مسئله ۳: «ولاية الجد ليست منوطة بحياة الأب و لا موته، فعند وجودهما استقل كل منهما بالولاية، و إذا مات أحدهما اختصت بالآخر»؛ ولایت جد منوط به حیات پدر نیست، منوط به موت پدر هم نیست؛ یعنی نه مشروط به زنده بودن پدر است و نه مشروط به موت پدر؛ در مقابلِ قول به اشتراط بحیاء الأب و اشتراط به موت الأب، که در ادامه اشاره خواهیم کرد. یعنی جد در زمان حیات پدر هم ولایت دارد؛ بعد از حیات پدر هم ولایت دارد. اگر هر دو در

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم چگونگی اثر گذاری زمان و مکان – تأثیر زمان و مکان در فهم خطابات – مقدمه: ۱. قرآن – چند نکته – ۲. روایات – چند نمونه – جمع بندی ۱۴۰۳/۱۲/۲۷ تاثیر زمان و مکان در فهم خطابات بحثی که از مقوله تاثیر زمان و مکان در استنباط و اجتهاد باقی مانده، بحث از تاثیر زمان و مکان در فهم خطابات شرعی است. البته مباحث دیگری هم امکان طرح دارند اما چون فرصت نیست ما ناچاریم از آنها بگذریم، مثلا برخی تطبیقات به صورت گسترده‌تر، شبهات و اشکالاتی که نسبت به لوازم تاثیر زمان و مکان در استنباط و اجتهاد ممکن است به نظر برخی پیش بیاید، اینها بحث‌هایی است که چندان مهم نیست،

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم پیش فرضها ومبانی تأثیر زمان و مکان در استنباط – ۱. جامعیت دین،۲. جهانی بودن دین، ۳. جاودانگی دین، ۴. خاتمیت دین ۱۴۰۳/۱۲/۱۹ پیش فرضها ومبانی تأثیر زمان و مکان در استنباط بحث امروز که احتمالاً به فردا هم کشیده می‎شود درباره پیش فرض‎ها و مبانی تأثیر زمان و مکان در استنباط و اجتهاد است. منظور از پیش فرض‎ها یعنی آن عقاید یا شرایطی که قبل از شروع یک بحث یا تحلیل مورد پذیرش قرار می‎گیرد و در ضمن بحث مورد لحاظ و توجه واقع می‎شود به عبارت دیگر وقتی ما می‎گوییم پیش فرض‎های تأثیر زمان و مکان در استنباط، به این معناست که یک سری قضایا و اصولی که ما مطالب خود را

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – بررسی راه پنجم – بررسی کلام محقق خویی – اشکال اول – اشکال دوم – مقتضای تحقیق در مسئله ۱۴۰۳/۱۲/۰۶   نکته قبل از اینکه به بررسی راه چهارم و پنجم جمع بین روایات بپردازم و اشکالات مرحوم آقای خویی را بررسی کنم، فقط یک نکته‌ای را یادآوری می‌کنم که در جلسه گذشته مورد پرسش واقع شد و آن اینکه دلیلی که در کلام مرحوم آقای خویی برای تفصیل ذکر شد، تمسکاً باطلاقات ادلة النکاح المنقطع بعد فرض انصراف ما دلّ علی اعتبار رضی الأب الی العقد الدائم مورد اشکال قرار گرفت که این