بنی اسرائیل

تفسیر؛ جلسه دوازدهم؛ آیه ۶۱؛ تفسیر بخش‌ های مختلف آیه؛ بخش پنجم

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم آیه ۶۱ –  تفسیر بخش‌های مختلف آیه – بخش پنجم: «ذلک بانهم کانوا یکفرون…» – مطلب دوم – وجه اول – وجه دوم – وجه سوم – مطلب سوم – مطلب چهارم – مطلب پنجم   ۱۴۰۴/۰۸/۰۶ خلاصه جلسه گذشته درباره بخش پنجم آیه ۶۱ گفتیم چند مطلب باید مورد رسیدگی قرار بگیرد؛ مطلب اول درباره مشار الیه «ذلک» دوم بود. چند احتمال را مطرح کردیم و از میان این احتمالات، یک احتمال را ترجیح دادیم. مطلب دوم از آنجا که قتل انبیا به عنوان کفر تلقی می‌شود، پس این سؤال پیش می‌آید که چرا تکرار شده و بعد از «يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ» فرموده «وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ»؟ بالاخره قتل پیامبر، کفر است؛ آنگاه «یکفرون» که شامل

تفسیر؛ جلسه یازدهم؛ آیه ۶۱؛ تفسیر بخش‌ های مختلف آیه؛ بخش پنجم

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم آیه ۶۱ –  تفسیر بخش‌های مختلف آیه – بخش پنجم: «ذلک بانهم کانوا یکفرون…» – مطلب اول: مشار الیه «ذلک» دوم – احتمالات چهارگانه – نظر برگزیده  ۱۴۰۴/۰۸/۰۵                     بخش پنجم: «ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ…» بحث از بخش پنجم آیه ۶۱ شروع شد؛ ما این قسمت را در جلسه گذشته خواندیم: «ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ». بخش پنجم در واقع جنبه تعلیل برای دو عذاب دنیوی و اخروی است که در فقره قبل ذکر شده است: «وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ»؛ عرض کردیم ضرب ذلت و مسکنت و غضب الهی، اجمالاً اشاره

تفسیر؛ جلسه دهم؛ «و ضربت علیهم الذلة و المسکنة»؛ «و باءوا بغضب من الله»

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم آیه ۶۱ – تفسیر بخش‌های مختلف آیه –  بخش چهارم – ۱. «و ضربت علیهم الذلة و المسکنة» – محصل قسمت اول – ترجیح احتمال سوم و مؤیدآن – ۲. «و باءوا بغضب من الله» – احتمال اول و دوم و بررسی آنها –  بخش پنجم: «ذلک بانهم کانوا یکفرون…»  ۱۴۰۴/۰۷/۲۹ محصل قسمت اول از بخش چهارم در بخش چهارم از آیه ۶۱ عرض کردیم سه احتمال وجود دارد؛ قسمت اول از بخش چهارم که عبارت است از «وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ». این سه احتمال عبارتند از: ۱. احتمال اول اینکه مسئله ذلت و خفت و مسکنت و خواری، مربوط به یهودیان همان زمان و این هم مجازات استبدال طعام بود. ۲. احتمال دوم اینکه

تفسیر؛ جلسه نهم؛«اهبطوا مصراً فإن لکم ما سألتم»؛ «و ضربت علیهم الذلة و المسکنة»

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم آیه ۶۱ – تفسیر بخش‌های مختلف آیه – بخش سوم: «اهبطوا مصراً فإن لکم ما سألتم» – بخش چهارم – ۱. «و ضربت علیهم الذلة و المسکنة» – احتمال اول و بررسی آن – احتمال دوم و بررسی آن – احتمال سوم و بررسی آن – مؤید احتمال سوم  ۱۴۰۴/۰۷/۲۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بخش دیگری از آیه ۶۱ «اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَكُمْ مَا سَأَلْتُمْ» است؛ دستور به هبوط در مصر صادر شد؛ محتملاتی که در مورد این دو کلمه بود بیان گردید و نظر مختار هم در مورد آن بیان شد. این بخش یک ذیلی دارد که من این را بیان کنم و سراغ بخش بعدی برویم. «فَإِنَّ لَكُمْ مَا سَأَلْتُمْ» «فَإِنَّ

تفسیر – جلسه دوم – آیه ۵۱ و ۵۲ – مفردات آیه – ۳. «موسی» – ۴. «اربعین» – ۵. «اتخذتم»

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم آیه ۵۱ و ۵۲ – مفردات آیه – ۳. «موسی» – ۴. «اربعین» – ۵. «اتخذتم» ۱۴۰۲/۰۷/۱۸                                                                           خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۵۱ و ۵۲ سوره بقره بود؛ بعد از بیان مفاد اجمالی آیه، در مورد مفردات آیه مطالبی را عرض کردیم. دو کلمه «إذ» و «واعدنا» در جلسه گذشته اجمالاً توضیح داده شد. ۳. «موسی» در مورد خود این واژه هم چند وجه ذکر کرده‌اند که ریشه موسی چیست و به چه معناست. وجه اول:

تفسیر – جلسه اول – آیه ۵۱ و ۵۲ – مفاد اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل – مفردات آیه – ۱. «إذ» – ۲. «واعدنا»

جلسه ۱ – PDF جلسه اول  آیه ۵۱ و ۵۲ – مفاد اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل – مفردات آیه – ۱. «إذ» – ۲. «واعدنا» ۱۴۰۲/۰۷/۱۷   آیه ۵۱ و ۵۲ «وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ * ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ». مفاد اجمالی آیه معنا و مفاد اجمالی این آیه آن است که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: و به یاد بیاورید زمانی را که ما با موسی وعده کردیم برای چهل شب، لکن بعد از آنکه غیبت موسی از موعد مقرر سی روزه تجاوز کرد، شما به بت‌پرستی و شرک روی آوردید و به خودتان ظلم کردید و ما بعد از آن، باز از

تفسیر – جلسه چهلم – آیه ۵۰ –  چند نکته در آیه    

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم آیه ۵۰ –  چند نکته در آیه    ۱۴۰۲/۰۳/۰۲   چند نکته در آیه از آیه ۵۰ چند نکته باقی مانده که اینها را عرض کنیم و از این آیه عبور کنیم. نکته اول نکته اول این است که در آیه شریفه این چنین آمده: «وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ»، ظاهر «ب» در «بکم» این است که «ب» سببیت است؛ یعنی ما دریا را به سبب شما شکافتیم. از طرف دیگر، در برخی از آیات مثل آیه ۶۳ سوره شعرا که در جلسه گذشته هم تلاوت شد، می‌فرماید: «أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْبَحْرَ»، به عصای خودت به دریا بزن؛ این ظهور در آن دارد که سبب شکافته شدن بحر، عصای موسی بوده است. سؤال این است

تفسیر – جلسه سی و نهم – آیه ۵۰ –  تفسیر «و اذ فرقنا بکم البحر» – سه احتمال در معنای شکافتن دریا و بررسی آنها         

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم آیه ۵۰ –  تفسیر «و اذ فرقنا بکم البحر» – سه احتمال در معنای شکافتن دریا و بررسی آنها        ۱۴۰۲/۰۳/۰۱     خلاصه جلسه گذشته ما بخشی از آنچه که مربوط به تفسیر آیه ۵۰ بود را عرض کردیم؛ یک مطلب کلی درباره این بود که نعمت نجات بنی‌اسرائیل و غرق کردن آل فرعون، چرا نعمت بزرگ و عظیمی است و اختصاص به ذکر داده شده و نیز ابعاد مختلفی که این نعمت در مورد بنی‌اسرائیل و در مورد خود حضرت موسی و در مورد پیامبر(ص) و امت پیامبر(ص)، چه در بُعد دینی و چه در جهت دنیایی آن دارد. تفسیر «و اذ فرقنا بکم البحر» نکته‌ای که اینجا

تفسیر – جلسه سی و هفتم – آیه ۵۰ – مفردات آیه: ۶. «تنظرون» – سه احتمال در معنای این واژه – حق در مسأله بزرگترین نعمت بنی اسرائیل   

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  آیه ۵۰ – مفردات آیه: ۶. «تنظرون» – سه احتمال در معنای این واژه – حق در مسأله بزرگترین نعمت بنی اسرائیل    ۱۴۰۲/۰۲/۱۸   ۶. «تنظرون» آیه ۵۰ این بود: «وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ». ما در مورد مفردات این آیه به حدی که لازم بود توضیح داده شود، مطالبی را بیان کردیم. سه احتمال در معنای «تنظرون» قبل از اینکه به تفسیر آیه بپردازیم، آخرین واژه‌ای که لازم است توضیحی درباره آن بدهیم، کلمه «تنظرون» است. علت اینکه تنظرون به عنوان یکی از مفردات این آیه انتخاب شده برای شرح، این است که در مورد معنای تنظرون اختلاف شده است. ۱. معنای ظاهریِ روشن آن دیدن،

تفسیر – جلسه سی و ششم – آیه ۵۰ – مفردات آیه: ۴. «أنجیناکم» – ۵. «آل فرعون»  

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  آیه ۵۰ – مفردات آیه: ۴. «أنجیناکم» – ۵. «آل فرعون»   ۱۴۰۲/۰۲/۱۲ ۴. «أنجیناکم» بحث در مفردات آیه ۵۰ بود؛ بعضی از این مفردات را شرح دادیم. چند واژه دیگر باقی مانده و بعد از آن سراغ تفسیر آیه می‌رویم. واژه دیگری که در این آیه ذکر شده، «أنجیناکم» است. معنای «أنجیناکم» روشن است؛ قبلاً درباره این واژه و ریشه و برخی از مشتقات آن سخن گفته‌ایم؛ لکن آنچه که اینجا ممکن است سؤال باشد، این است که چرا در آیه قبل وقتی سخن از نجات بنی‌اسرائیل از دست آل فرعون مطرح شده، با صیغه تفعیل این مطلب را بیان کرده است: «وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ»؛ اما اینجا

تفسیر – جلسه سی و پنجم – آیه ۵۰ – ارتباط آیه با آیات قبل – مفردات آیه: ۱. «فرقنا» – ۲. «بکم» – ۳. «بحر»  

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  آیه ۵۰ – ارتباط آیه با آیات قبل – مفردات آیه: ۱. «فرقنا» – ۲. «بکم» – ۳. «بحر»   ۱۴۰۲/۰۲/۱۱ آیه ۵۰ آیه ۵۰ این است: «اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ؛ وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ». خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: و نیز به یاد بیاورید آن زمانی را که دریا را برای شما شکافتیم و سپس شما را نجات دادیم، و آل فرعون را در منظر شما غرق کردیم. ارتباط آیه با آیات قبل ارتباط این آیه با آیات قبل، روشن است؛ چون در آیات قبل بحث از نعمت نجات دادن بنی‌اسرائیل از آل فرعون بود: «وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ

تفسیر – جلسه سی و دوم – آیه ۴۹- بخش دوم: «یذبحون ابنائکم و یستحیون نسائکم» – مطلب پنجم- مطلب ششم 

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  آیه ۴۹- بخش دوم: «یذبحون ابنائکم و یستحیون نسائکم» – مطلب پنجم- مطلب ششم   ۱۴۰۱/۱۲/۱۵   خلاصه جلسه گذشته عرض شد در آیه ۴۹ سه بخش وجود دارد؛ بخش اول مورد بحث واقع شد.در بخش دوم تا به حال پیرامون چهار مطلب سخن گفتیم که این مطالب هم درباره اصل عذابی که به بنی‌اسرائیل وارد می‌شد،بود و هم درباره عالی‌ترین مصادیق و برترین عذاب‌هایی که در آن زمان انجام می‌شد.«يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ». در مورد «یذبحون ابناءکم» عرض کردیم احتمالاتی وجود دارد؛ چند احتمال نقل شد. مطلب پنجم مطلب پنجم این است که ذبح ابناء که به عنوان عذاب در اینجا نقل شده، آیا مربوط به قبل از تولد

تفسیر – جلسه سی و یکم – آیه ۴۹ – بخش دوم: «یذبحون ابنائکم و یستحیون نسائکم» – مطلب اول، دوم، سوم و چهارم 

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم  آیه ۴۹ – بخش دوم: «یذبحون ابنائکم و یستحیون نسائکم» – مطلب اول، دوم، سوم و چهارم  ۱۴۰۱/۱۲/۰۹ بخش دوم آیه عرض کردیم آیه ۴۹ سه بخش دارد؛ بخش اول «وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ» بود. درباره این بخش و چند نکته را به عرض رساندیم. بخش دوم آیه این است: «يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ». درباره این قسمت از آیه چند مطلب می‌بایست بررسی شود. مطلب اول نظیر همین فقره از آیه در سوره ابراهیم هم ذکر شده، لکن آنجا با «و» آمده و اینجا بدون «و». در این آیه می‌فرماید «يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ»، لکن در سوره ابراهیم «یذبحون أبناءکم» با حرف عاطفه «و» ذکر شده، جهت

تفسیر – جلسه سی ام – آیه ۴۹- بخش‌های سه‌گانه آیه – بخش اول: نجات بنی اسرائیل – حقیقت نجات – مقدمه: معنای سوء العذاب – نتیجه   

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام آیه ۴۹- بخش‌های سه‌گانه آیه – بخش اول: نجات بنی اسرائیل – حقیقت نجات – مقدمه: معنای سوء العذاب – نتیجه        ۱۴۰۱/۱۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته عرض شد در آیه ۴۹ سه بخش وجود دارد؛ بخش اول درباره نجات بنی‌اسرائیل از آل فرعون بود. توضیح دادیم که چرا خداوند متعال خطاب به یهودیان معاصر پیامبر(ص) فرمود ما شما را نجات دادیم، وجه این مسأله بیان شد و منظور از آل فرعون هم بیان گردید. حقیقت نجات لکن باید دید این نجات به چه امری و به چه ترتیبی تحقق پیدا کرده است؟ چون در بخش دوم سخن از سوء العذاب است و اینکه آنها را در شدیدترین و قبیح‌ترین عذاب‌ها قرار

تفسیر – جلسه بیست و نهم – آیه ۴۹- بخش‌های سه‌گانه آیه – بخش اول: نجات بنی اسرائیل 

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم  آیه ۴۹- بخش‌های سه‌گانه آیه – بخش اول: نجات بنی اسرائیل   ۱۴۰۱/۱۲/۰۱   بخش‌های سه‌گانه آیه در مورد آیه ۴۹ عرض کردیم این آیه چه ارتباطی با قبل و بعد دارد و چه مفرداتی از این آیه نیازمند توضیح و بیان بیشتر است؛ این مفردات را توضیح دادیم. حالا وارد در تفسیر این آیه می‌شویم. «وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ»؛ این آیه چند بخش دارد؛ بخش اول که در آن سخن از اصل نجات یا تنجیه و انجاء بنی اسرائیل از سوء العذاب و عذابی است که آل فرعون به آنها تحمیل می‌کردند و گرفتار عذاب آنها بودند. بخش

تفسیر – جلسه سیزدهم – آیه ۴۸- بخش سوم – شبهات شفاعت – ادله عدم اختصاص شفاعت به مؤمنین برای ازدیاد ثواب – (شمول نسبت به اهل گناهان کبیره) – دلیل اول، دوم و سوم

جلسه ۱۳- PDF جلسه سیزدهم  آیه ۴۸- بخش سوم – شبهات شفاعت – ادله عدم اختصاص شفاعت به مؤمنین برای ازدیاد ثواب – (شمول نسبت به اهل گناهان کبیره) – دلیل اول، دوم و سوم ۱۴۰۱/۰۹/۰۸ ادله عدم اختصاص شفاعت به مؤمنان عرض شد چندین دلیل برای عدم اختصاص شفاعت به مؤمنان به منظور ازدیاد ثواب و اینکه شفاعت شامل اهل کبائر از معاصی هم می‌شود اقامه شده است. یازده دلیل در تفسیر فخر رازی ذکر شده که به بعضی از اینها اشاره می‌کنیم؛ البته بعضی از این ادله قابل مناقشه است، اما برخی از ادله قابل اخذ است. دلیل اول آیه: «إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ». این آیه از حضرت عیسی(ع) حکایت می‌کند

تفسیر – جلسه هشتم – آیه ۴۸- بخش سوم – شبهات شفاعت – شبهه اول، دوم، سوم و بررسی آنها

جلسه ۸- PDF جلسه هشتم  آیه ۴۸- بخش سوم – شبهات شفاعت – شبهه اول، دوم، سوم و بررسی آنها ۱۴۰۱/۰۸/۱۷ شبهات شفاعت عرض شد به جز آیاتی که درباره شفاعت وجود دارد و از سوی منکران شفاعت به عنوان آیات متشابه قلمداد شده و به جز روایات که حمل بر معانی خاصی شده یا تأویل شده، برخی شبهات هم توسط منکران شفاعت مطرح گردیده و به واسطه این شبهات خواسته‌اند شفاعت را انکار کنند. ما به چند شبهه در این رابطه اشاره می‌کنیم. شبهه اول شفاعت در واقع به معنای دفع عذاب و عقاب است، نه رفع عقاب و عذاب. دفع عقاب یعنی اینکه کاری انجام شود که پیشگیری شود از امری که آن امر سبب عقاب شود. عقاب

تفسیر – جلسه هفتم – آیه ۴۸- بخش سوم – حقیقت شفاعت – شفاعت در قرآن نظر منکران درباره آیات شفاعت 

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  آیه ۴۸- بخش سوم – حقیقت شفاعت – شفاعت در قرآن نظر منکران درباره آیات شفاعت  ۱۴۰۱/۰۸/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال بعضی از منکران شفاعت به آیات قرآن بود. بعد از آنکه حقیقت شفاعت را بیان کردیم، عرض کردیم در قرآن سه دسته آیات یا به تعبیر دیگر دو دسته آیات پیرامون شفاعت وجود دارد؛ یک دسته شفاعت را نفی کرده مطلقا، یک دسته هم فی‌الجمله اثبات می‌کند. البته دسته‌ای از آیات هم شفاعت را نسبت به گناهکاران و مجرمان نفی کرده است. یک گروه از منکران شفاعت گفتند دو دسته از این سه دسته نفی شفاعت کرده، یا نفی مطلق شفاعت یا نفی سودمندی شفاعت برای مجرمان. آن دسته‌ای که فی‌الجمله

تفسیر – جلسه پنجم – آیه ۴۸- بخش‌های پنج‌گانه آیه

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  آیه ۴۸- بخش‌های پنج‌گانه آیه ۱۴۰۱/۰۸/۰۹ خلاصه جلسه گذشته در مورد آیه ۴۸ نکات مقدماتی و ابتدایی را عرض کردیم و یک توضیح کلی و اجمالی درباره بخش‌های مختلف این آیه دادیم و زمینه بیان این مطلب و نیز هدف از آن را ذکر کردیم. حالا اگر بخواهیم به طور تفصیلی درباره قسمت‌های پنج‌گانه آیه توضیح دهیم، باید یکایک این قسمت‌ها را تا حدی که مقتضی موجود است، درباره آن بحث کنیم. بخش‌های پنج‌گانه آیه این آیه به یک معنا پنج قسمت دارد؛ در قسمت اول امر به اتقاء یوم شده است. سپس برای یوم چهار ویژگی ذکر شده که هر یک از این ویژگی‌ها قابلیت تبدیل به یک قسمت به نحو مجزا برای

تفسیر – جلسه چهارم – آیه ۴۸- ارتباط آیه با آیه قبل – توضیح اجمالی آیه – زمینه این انذار – هدف از انذار

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم  آیه ۴۸- ارتباط آیه با آیه قبل – توضیح اجمالی آیه – زمینه این انذار – هدف از انذار ۱۴۰۱/۰۸/۰۳ آیه ۴۸ آیه ۴۸ این است: «وَاتَّقُوا يَوْمًا لَا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئًا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلَا يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ». می‌فرماید بپرهیزید از روزی که هیچ کسی از دیگری جزا داده نمی‌شود ـ یعنی عقاب فقط متوجه خود عامل و فاعل است ـ و هیچ شفیعی برای کسی و از کسی پذیرفته نمی‌شود و فدیه و مالی به جای عقاب و عذاب پذیرفته نمی‌شود و هیچ ناصر و پشتیبانی هم وجود ندارد. ارتباط آیه با آیه قبل ارتباط این آیه با آیه قبل روشن است؛ همانطور که قبلاً گفته