جلسه ۱ – PDF جلسه اول گستره قاعده – بررسی اشتراط اسلام با قاعده نفی سبیل ۱۴۰۲/۰۷/۰۸         مداومت در عمل ما در آغاز سال تحصیلی جدید و اولین جلسه درسی امسال، یک روایتی را از امیرالمؤمنین(ع) می‌خوانیم؛ ان‌شاءالله این کلمات چراغ راه ما و مشعل هدایت ما باشد و با استمداد از این کلمات نورانی بتوانیم به سوی مقصد حرکت کنیم. امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید: «الْمُدَاوَمَةَ الْمُدَاوَمَةَ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يَجْعَلْ لِعَمَلِ الْمُؤْمِنِينَ غَايَةً إِلَّا الْمَوْت‏» . مداومت‌، مداومت، پیگیری، پیگیری، استمرار در کار و عمل، فرق نمی‌کند در هر چیزی؛ هر کاری که مؤمن انجام می‌دهد، این عمل اطلاق دارد، هم عبادت را دربرمی‌گیرد و هم تلاش برای معیشت را، هم تحصیل علم و دانش و

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – روایت دوم – تقریب استدلال – بررسی استدلال به روایت اول و دوم – اشکال اول – بررسی اشکال اول       ۱۴۰۱/۱۲/۱۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در ولایت حاکم شرع و فقیه جامع الشرایط بود و اینکه این ولایت با چه دلیلی قابل اثبات است. بعد از ذکر برخی آیات، به نقل برخی روایات پرداختیم؛ روایت اول، مقبوله عمر بن حنظله بود که تقریب استدلال به آن و نیز بررسی سندی آن انجام شد. مدعا این است که فقها از طرف ائمه معصومین(ع) نصب شده‌اند برای حاکمیت و حکمرانی؛ یعنی

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل اول: آیات – جمع‌بندی دلیل اول – دلیل دوم: روایات – روایت اول: مقبوله عمر بن حنظله – بحث سندی – تقریب استدلال     ۱۴۰۱/۱۲/۰۶ جمع‌بندی دلیل اول دلالت آیات را یا بدون مساعدت روایات یا مع المساعدة، بر ولایت فقیه و حاکم شرعی فی‌الجمله پذیرفتیم؛ در اینکه آیه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» اجمالاً می‌تواند اثبات کند این امر را، شاید قوی‌تر از آن دو آیه باشد. این آیه شاید بدون نیاز به روایات این امر را ثابت می‌کند. در مورد کلمه اولی‌الامر، مرحوم شیخ انصاری در مکاسب می‌فرماید: «الظاهر من هذا

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل اول: آیات – آیه اول، دوم و سوم    ۱۴۰۱/۱۱/۲۵     خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله ولایت حاکم شرع یا فقیه بود. عرض کردیم دو نظریه اینجا وجود دارد که براساس هر دو نظریه می‌توان این مطلب را دنبال نمود؛ یکی نظریه نصب و دیگری نظریه انتخاب. علی کلا المبنیین ادله‌ای برای ولایت حاکم شرع و فقیه اقامه شده است؛ بنابر نظریه نصب ثبوتاً پنج احتمال ذکر شد و البته این پنج احتمال مورد مناقشه قرار گرفت از ناحیه بعض الاعاظم؛ ما اگر بخواهیم وارد این مناقشات و بررسی آنها شویم، از مقصد

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – مقدمه: نظریات مختلف درباره کیفیت تعیین حاکم – احتمالات پنج‌گانه در نظریه نصب و بررسی آنها    ۱۴۰۱/۱۱/۰۹   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد کیفیت تعیین ولیّ و حاکم شرع یعنی فقیه، دو نظریه وجود دارد؛ یکی نظریه نصب و دیگری نظریه انتخاب، و البته نظریه سومی هم وجود دارد که به نظر اول برمی‌گردد؛ یعنی انتخاب در طول نصب. ریشه نظریات مختلف درباره کیفیت تعیین حاکم ریشه این دو نظریه در حقیقت برمی‌گردد به مبدأ حکومت و اینکه ریشه و اساس حاکمیت از کجا ناشی می‌شود؛ چون دو نظر و دو دیدگاه در

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۲. ولایت ائمه(ع) – دلیل دوم: روایات طایفه سوم: روایت اول، دوم، سوم و چهارم – طایفه چهارم: روایت اول، دوم و سوم – ۳. ولایت حاکم شرعی (فقیه) ۱۴۰۱/۱۰/۱۷ خلاصه جلسه گذشته فاصله‌ای بین جلسات افتاد و بحث کمی به درازا کشیده، ان‌شاءالله سریع‌تر از این بحث‌ها عبور کنیم. عرض کردیم برای اثبات ولایت در مورد ائمه معصومین(ع) به طوایفی از روایات تمسک شده است؛ دو طایفه را ذکر کردیم. طایفه اول روایاتی بود که دلالت بر تفویض امر ولایت به ائمه معصومین(ع) یا نصب آنها به این منصب داشت. طایفه دوم روایاتی بود که دلالت بر رکن بودن ولایت در دین و اینکه این یک نقش

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۱. ولایت انبیاء – دلیل اول: آیات – مراتب ولایت – دلیل دوم: روایات – ۲. ولایت ائمه(ع) – دلیل اول: آیات       ۱۴۰۱/۰۹/۱۳     مراتب ولایت بعد از بیان این مطلب که ادله اعم از آیات و روایات عمدتاً در مقام اثبات ولایت تشریعی برای انبیاء و نبی مکرم اسلام(ص) است، دانستن این نکته مهم است که ولایت دارای دو مرتبه است. البته شاید لازم بود اینها قبل از ادله به عنوان تنقیح محل بحث و نزاع مطرح شود، اما حالا این جهت خیلی مهم نیست. مرتبه اول یک مرتبه از ولایت منصب و جایگاهی است که برای شخص جعل و اعتبار شده است. مثل

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم ولایات مجعول از طرف خداوند – ۱. ولایت انبیاء – دلیل اول: آیات – ولایت تکوینی و تشریعی انبیاء  ۱۴۰۱/۰۹/۱۲     ولایت تکوینی و تشریعی انبیاء در مورد انبیاء و به خصوص نبی مکرم اسلام(ص) گفتیم دلایل متقنی بر ثبوت و جعل ولایت از طرف خداوند برای او یا آنها هستیم. قبل از اینکه این ولایت در مورد ائمه معصومین(ع) ثابت و بیان شود، توجه به این مطلب لازم است که ولایتی که برای نبی مکرم اسلام(ص) خصوصاً و سایر انبیاء عموماً ثابت است، هم ولایت تکوینی است و هم ولایت تشریعی. البته مقصود از بحث در اینجا ولایت تشریعی است. ۱. ولایت تکوینی از آنجا که بنابر اجمال و خلاصه‌گویی است، فقط

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم ادله عدم ولایت بر غیر – دلیل هشتم: آیات – اصل یا اماره بودن قاعده – ثمره اصل یا اماره بودن قاعده – نسبت سایر ولایات با عدم ولایت بر غیر ۱۴۰۱/۰۸/۱۵ دلیل هشتم: آیات دلیل هشتم بر قاعده عدم ولایت بر غیر، برخی از آیات قرآن است. به این چند آیه برای اثبات انحصار حکم در خداوند تبارک و تعالی و عدم آن برای غیر خدا، استدلال شده است. آیه اول: «إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ» ؛ انحصار حکم را در خداوند تبارک و تعالی می‌رساند. البته باید برای حکم یک معنای عام و جامعی تصویر کنیم یا حداقل آن را به معنای قدرت، سیطره و تصرف بدانیم. اگر

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم عدم ولایت بر غیر، اصل یا اماره – نظر فقها – ادله عدم ولایت بر غیر – دلیل اول: فطرت ۱۴۰۱/۰۷/۳۰ نظر اکثر فقها در مورد اصل بودن یا اماره بودن قاعده بحث در این بود که آیا قاعده عدم ولایت بر غیر اصل است یا اماره؛ عباراتی از کتب فقهی در اینجا مورد ملاحظه قرار گرفت و معلوم شد که برخی از عبارات فقهی چندان ظهور در این ندارد که منظور اصل عملی است یا اماره؛ اما از برخی نتایجی که بر این اصل مترتب شده، می‌توانیم استفاده کنیم که اغلب گمان می‌کنند که این یک اصل عملی است؛ در مواردی که به این اصل تمسک شده ،عمدتاً جاهایی است که نسبت به