مشقت

قواعد فقهیه – جلسه سی و پنجم – چگونگی نفی حرج _ ۳. آیا لاحرج اثبات حکم هم می‌کند؟ _ تنقیح موضوع بحث _ دلیل منکرین _ دلیل مثبتین _ بررسی آیات

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  چگونگی نفی حرج _ ۳. آیا لاحرج اثبات حکم هم می‌کند؟ _ تنقیح موضوع بحث _ دلیل منکرین _ دلیل مثبتین _ بررسی آیات   ۱۴۰۰/۱۲/۰۱ ۳. آیا لاحرج اثبات حکم هم می‌کند؟ در بحث چگونگی نفی حرج، مطلب سوم درباره این است که آیا قاعده لاحرج فقط نفی حکم می‌کند یا صلاحیت اثبات حکم را هم دارد. تنقیح موضوع بحث این موضوع، یکی موضوع مهمی است که چه بسا آثار و ثمراتی هم داشته باشد. وقتی می‌گوییم نفی حرج صلاحیت اثبات حکم دارد، یعنی اینکه ما از لاحرج و ملاکی که در آن وجود دارد نتیجه بگیریم که نه تنها حکم حرجی نفی می‌شود، بلکه یک حکم بدون حرج یا حکم بدون

قواعد فقهیه – جلسه سی و چهارم – چگونگی نفی حرج _ ۲. نفی حرج، نفی حکم یا نفی حکم به لسان نفی موضوع _ حق در مسئله _ ثمره  

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم چگونگی نفی حرج _ ۲. نفی حرج، نفی حکم یا نفی حکم به لسان نفی موضوع _ حق در مسئله _ ثمره ۱۴۰۰/۱۱/۳۰ مروری بر مباحث گذشته و آینده بحث ما درباره قاعده لاحرج از ابتدا تا الان درباره برخی مطالب مقدماتی این قاعده بود و سپس به ادله قاعده و مستندات و مدارک آن پرداختیم که نسبتا بحث طولانی بود و پس از آن به چند شبهه که به موضوع مشروعیت قاعده مربوط می‌شد پرداختیم و به آن پاسخ دادیم. یعنی بخش اصلی بحث تا به حال پیرامون مشروعیت قاعده و برخی شبهاتی بود که به نوعی متوجه مشروعیت قاعده و ادله آن می‌شد. بعد از آن بحث از این به

قواعد فقهیه – جلسه سی و سوم – نفی حرج، عزیمت یا رخصت؟ ادله قول به عزیمت _  بررسی دلیل سوم _ پاسخ اشکال دوم _ دلیل چهارم و بررسی آن _ نتیجه   

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  نفی حرج، عزیمت یا رخصت؟ ادله قول به عزیمت _ بررسی دلیل سوم _ پاسخ اشکال دوم _ دلیل چهارم و بررسی آن _ نتیجه ۱۴۰۰/۱۱/۲۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قول به عزیمت بود. دلیل سوم بیان شد و عرض کردیم اشکالی هم نسبت به این دلیل مطرح شده است. محصل دلیل سوم این بود که عمومات و اطلاقات اولیه هم شامل موارد حرجی و ضرری می‌شوند و هم شامل غیر آن‌ها. اما قاعده لاحرج و لاضرر، آن عمومات و اطلاقات را تخصیص و تقیید می‌زنند و لذا موارد حرجی و ضرری از آن عمومات و اطلاقات خارج می‌شوند و چون آن عمومات و اطلاقات شامل این موارد نمی‌شود، کأن

قواعد فقهیه – جلسه سی و دوم – نفی حرج، رخصت یا عزیمت؟ _ ادله قول به عزیمت _  دلیل دوم و بررسی آن _ دلیل سوم   

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  نفی حرج، رخصت یا عزیمت؟ _ ادله قول به عزیمت _ دلیل دوم و بررسی آن _ دلیل سوم ۱۴۰۰/۱۱/۲۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا ادله نفی حرج بر نفی حرج به نحو رخصت دلالت دارند یا به نحو عزیمت؟ ما ادله قول به رخصت را بیان کردیم، تقریبا چند دلیلی که قائلین به این قول ارائه کرده بودند مورد بررسی قرار گرفت و اشکالات آن‌ها بیان شد. اما قائلین به عزیمت هم چند دلیل بر مدعای خود اقامه کرده اند. دلیل اول که مسئله اتفاق بود، جلسه گذشته بیان شد و معلوم شد که این دلیل نمی‌تواند قول به عزیمت را ثابت کند. دلیل دوم دلیل دوم

قواعد فقهیه – جلسه سی و یکم – نفی حرج _ رخصت یا عزیمت _ ادله قول به رخصت _  دلیل سوم و بررسی آن _  ادله قول به عزیمت _ دلیل اول و بررسی آن  

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم نفی حرج _ رخصت یا عزیمت _ ادله قول به رخصت _ دلیل سوم و بررسی آن _ ادله قول به عزیمت _ دلیل اول و بررسی آن ۱۴۰۰/۱۱/۱۷ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در دلیل سوم از ادله قول به رخصت بود. عرض کردیم بحث است که آیا ادله لاحرج نفی حرج می‌کنند به نحو رخصت یا به نحو عزیمت. این موضوع را شرح دادیم و ثمره این نزاع هم بیان شد. دو دلیل از ادله قول به رخصت را مورد بررسی قرار دادیم. دلیل سوم اجمالا بیان شد اما چون تتمه ای دارد و مستدل در ضمن پاسخ به برخی اشکالات تلاش کرده به دفاع از این دلیل و نظریه

قواعد فقهیه – جلسه سی ام – نفی حرج، رخصت یا عزیمت؟

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام  نفی حرج، رخصت یا عزیمت؟ ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ نفی حرج، رخصت یا عزیمت؟ درباره مشروعیت و اعتبار قاعده سرانجام به این نتیجه رسیدیم که این قاعده هم به لحاظ مقتضی مشکلی ندارد و ادله متعدد می‌تواند حجیت آن را اثبات کند و هم به لحاظ عدم مانع در برابر آن مشکلی نیست و لذا دلیل اعتبار و حجیت قاعده تمام است. تبیین نزاع در ادامه این پرسش مطرح می‌شود که نفی حرج و عسر که در شریعت ثابت شده، به چه کیفیتی ثابت شده؟ آیا از قبیل عزیمت است یا رخصت؟ چون هر دو در آن محتمل است. ممکن است نفی حرج از قبیل عزیمت باشد و ممکن است از قبیل رخصت. احتمال اول اینکه

قواعد فقهیه – جلسه بیست و نهم – ادله قاعده _ بررسی مانع مشروعیت قاعده _ بررسی راه حل ششم _ راه حل برگزیده  

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم ادله قاعده _ بررسی مانع مشروعیت قاعده _ بررسی راه حل ششم _ راه حل برگزیده ۱۴۰۰/۱۱/۰۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل هایی بود که برای مشکل مشروعیت قاعده و رفع مانع اعتبار قاعده لاحرج ارائه شده. پنج راه حل مورد بررسی قرار گرفت و اشکالاتی که در آن راه حل ها وجود داشت را متعرض شدیم. راه حل ششم که جلسه گذشته به آن پرداختیم، از طریق تقسیم تکالیف به چهار قسم می‌خوست این مانع و مشکل را رفع کند. ایشان که ادعا فرموده با این راه ماده اشکال قطع خواهد شد، تکالیف حرجیه را به چهار قسم تقسیم کرده اند و در مورد هر یک از این اقسام

قواعد فقهیه – جلسه بیست و هشتم – ادله قاعده _ بررسی مانع مشروعیت قاعده _  راه حل پنجم (محقق بجنوردی) و بررسی آن _ راه حل ششم

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم ادله قاعده _ بررسی مانع مشروعیت قاعده _ راه حل پنجم (محقق بجنوردی) و بررسی آن _ راه حل ششم ۱۴۰۰/۱۱/۰۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل هایی بود که برای مشکل مشروعیت و حجیت و اعتبار قاعده لاحرج ارائه شده است. تا اینجا چهار راه حل مورد بررسی قرار گرفت و صرف نظر از اینکه محذور بعضی از این‌ها کمتر از برخی دیگر بود، اما عمدتا مواجه با مشکل بودند. راه حل پنجم (محقق بجنوردی) راه حل پنجم در قواعد فقهیه مرحوم آقای بجنوردی ارائه شده که مناسب است این راه حل هم مورد بررسی قرار گیرد. ایشان میفرماید ما باید دو مقام ثبوت و اثبات را از هم تفکیک

قواعد فقهیه – جلسه بیست و هفتم – ادله قاعده – بررسی مانع مشروعیت قاعده – راه حل چهارم و بررسی آن

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم  ادله قاعده – بررسی مانع مشروعیت قاعده – راه حل چهارم و بررسی آن ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ راه‌حل چهارم (محقق نراقی) تا اینجا سه راه‌حل برای مانعی که در مقابل مشروعیت و اعتبار قاعده لاحرج ذکر شده، بیان گردید؛ بعضاً اشکالاتی که متوجه این سه راه‌حل شده مورد بررسی قرار گرفت. راه‌حل چهارم راهی است که مرحوم نراقی در عوائد الایام ذکر کرده‌ است. مجموعه مطالبی که به تفصیل در این رابطه در عوائد بیان شده، شاید مشتمل بر پنج یا شش مطلب باشد. مرحوم نراقی در عوائد طیّ چند صحنه این مطالب را بیان کرده است. ما به طور خلاصه سخنان ایشان را که در حقیقت به عنوان مکمل یکدیگر و در مجموع

قواعد فقهیه – جلسه بیست و ششم – ادله قاعده _ بررسی مانع مشروعیت قاعده _  راه حل سوم و بررسی آن

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم  ادله قاعده _ بررسی مانع مشروعیت قاعده _ راه حل سوم و بررسی آن ۱۴۰۰/۱۰/۲۵ راه حل سوم بحث در مهمترین مانع مشروعیت و اعتبار قاعده لاحرج بود. عرض کردیم راه هایی برای حل این مشکل ارائه شده. تا اینجا دو راه حل ذکر شد و مورد اشکال قرار گرفت. راه سوم راهی است که مرحوم نراقی در عوائد آن را ذکر کرده و البته مورد اشکال قرار داده و بعضی از اشکالات ایشان نسبت به این راه هم توسط دیگران مورد اشکال قرار گرفته. اصل راه سوم را ما بیان می‌کنیم تا بعد ببینیم که آیا این راه قابل قبول است یا خیر. بر اساس این راه حل عسر و حرج