این جلسه با تأکید بر اهمیت استفاده از فرصت و کسب «علم نافع» آغاز شده و سپس به معرفی مبحث «اصول عملیه» به عنوان قواعدی برای عمل در موارد شک و جهل به حکم شرعی میپردازد. در ادامه، با ذکر چهار مقدمه، پیشینه تاریخی این اصطلاح و نسبت آن با ادله دیگر مانند «امارات» مورد بررسی قرار میگیرد.
جلسه ۱۲۱ – PDF جلسه صد و بیست و یکم ۵. حجیت خبر واحد – قلمرو حجیت خبر واحد – جهت سوم – ادله عدم شمول ادله حجیت خبر واحد نسبت به امور مهمه – بررسی دلیل دوم – بررسی دلیل سوم – بررسی دلیل چهارم – نتیجه – مویدات: موید اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۴/۰۳/۰۴ جهت سوم بحث در جهت سوم از جهات مربوط به قلمرو حجیت خبر واحد بود. ما در جهت سوم در این باره بحث میکنیم که آیا حجیت خبر واحد صرفاً مربوط به امور غیرمهمه است یا شامل امور مهمه هم میشود. دیروز ما چهار دلیل برای عدم شمول ادله حجیت خبر، نسبت به اخباری که به امور مهمه مربوط میشوند ذکر کردیم.
جلسه ۱۲۰ – PDF جلسه صد و بیستم ۵. حجیت خبر واحد – قلمرو حجیت خبر واحد – جهت سوم – ادله عدم شمول ادله حجیت خبر واحد نسبت به امور مهمه – دلیل اول – دلیل دوم – دلیل سوم – دلیل چهارم – بررسی ادله عدم شمول ادله حجیت خبر واحد نسبت به امور مهمه- بررسی دلیل اول ۱۴۰۴/۰۳/۰۳ جهت سوم جهت سوم از جهات مربوط به قلمرو حجیت خبر واحد این است که آیا ادله حجیت خبر، شامل مواردی که مخبربه دارای اهمیت است هم میشود یا نه؟ جهت سوم از حیث اهمیت مخبربه و عدم اهمیت مخبربه، ادله حجیت را مورد بررسی قرار میدهد. به عبارت دیگر بحث در این است که آیا خبر واحد تنها
جلسه ۷۱ – PDF جلسه هفتاد و یکم مسئله ۳ – مطلب دوم: فروع مسئله – فرع دوم – صورت چهارم – فرض دوم – بررسی دلیل قول اول – اشکال دوم و بررسی آن – قول دوم (تقدیم عقد جد) – دلیل قول دوم و بررسی آن – حکم فرض تشاح پدر و جد ۱۴۰۴/۰۲/۲۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورتی بود که تاریخ عقد پدر معلوم است و تاریخ عقد جد معلوم نیست؛ اینجا امام(ره) فرمودهاند عقد پدر بر عقد جد مقدم میشود و البته «لاینبغی ترک الاحتیاط فیه». لکن مرحوم سید ابتدا هر دو احتمال را ذکر کرده ولی بعد فرموده «لکن الاظهر تقدیم عقد الجد». ما دلیل قول اول را ذکر کردیم که استصحاب عدم
جلسه ۷۰ – PDF جلسه هفتاد مسئله ۳ – مطلب دوم: فروع مسئله – فرع دوم – صورت چهارم – فرض دوم – اقوال – دلیل قول اول – بررسی دلیل قول اول – اشکال اول و پاسخ آن – اشکال دوم ۱۴۰۴/۰۲/۲۸ فرض دوم فرض دوم از صورت چهارم که امام(ره) به آن اشاره کردهاند، این است: «و إن كان عقد الأب قدم على عقد الجد، لكن لا ينبغي ترك الاحتياط في هذه الصورة»؛ میفرماید اگر معلوم التاریخ عقد پدر باشد، بر عقد جد مقدم میشود؛ لکن ترک احتیاط در این صورت شایسته نیست؛ یعنی بهتر آن است که احتیاط کند. حالا اینکه احتیاط چگونه است، قبلاً گفتهایم و بعداً هم اشاره خواهیم کرد. علی أیحال صورت چهارم
جلسه ۶۸ – PDF جلسه شصت و هشتم مسئله ۳ – مطلب دوم: فروع مسئله – فرع دوم – صورت سوم – قول دوم (قرعه) – دلیل قول دوم و بررسی آن – قول سوم (اجرای حکم علم اجمالی) – دلیل قول سوم و بررسی آن ۱۴۰۴/۰۲/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت سوم از صور چهارگانه فرع دوم از مسئله سوم بود؛ صورت سوم این بود که عقد جد و عقد پدر هر دو از نظر تاریخ وقوع مجهول باشند و معلوم نباشد که آیا مقارناً واقع شدهاند یا یکی مقدم و دیگری مؤخر بوده است. عرض کردیم در مورد این صورت، سه قول وجود دارد؛ قول اول که مرحوم سید و کثیری از فقها به آن ملتزم
جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل پنجم – تقریر چهارم – اشکال شیخ انصاری – پاسخ محقق خراسانی – اشکال محقق خراسانی به تقریر چهارم – اشکال اول – اشکال دوم – نتیجه بحث در ادله پنج گانه ۱۴۰۴/۰۲/۰۹ تقریر چهارم تقریر چهارم از دلیل عقلی توسط صاحب هدایة المسترشدین که برادر صاحب فصول است ذکر شده است. ایشان هم به این که با کمک عقل میتوان حجیت خبر واحد را اثبات کرد، ملتزم شده است. طبیعتاً حکم عقل بعد از ملاحظه اموری و انضمام آها با یکدیگر حاصل میشود. ببینیم حالا به نظر ایشان انضمام چه اموری عقل را به این درک میرساند که
جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راههای جمع بین روایات – بررسی راه پنجم – بررسی کلام محقق خویی – اشکال اول – اشکال دوم – مقتضای تحقیق در مسئله ۱۴۰۳/۱۲/۰۶ نکته قبل از اینکه به بررسی راه چهارم و پنجم جمع بین روایات بپردازم و اشکالات مرحوم آقای خویی را بررسی کنم، فقط یک نکتهای را یادآوری میکنم که در جلسه گذشته مورد پرسش واقع شد و آن اینکه دلیلی که در کلام مرحوم آقای خویی برای تفصیل ذکر شد، تمسکاً باطلاقات ادلة النکاح المنقطع بعد فرض انصراف ما دلّ علی اعتبار رضی الأب الی العقد الدائم مورد اشکال قرار گرفت که این
جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نفر – بررسی کلام محقق اصفهانی – اشکال اول و پاسخ آن – اشکال دوم و پاسخ آن – اشکال سوم و پاسخ آن ۱۴۰۳/۱۰/۱۷ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم با توجه به اینکه وجوه پنج گانه استدلال به آیه نفر برای حجیت خبر واحد مورد اشکال قرار گرفته، یک طریق و راهی را محقق اصفهانی برای استدلال طی کرده که در واقع وجه ششم است. محصل این طریق این است که ما بدون ملاحظه وجوب حذر که مورد اشکال است، از راه وجوب انذار و اثبات حجیت برای انذار به ضمیمه اطلاق در ناحیه حذر میتوانیم حجیت
جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – کلام مرحوم سید – نظر محقق عراقی – اقوال – الف. فقهای شیعه – ب. فقهای عامه ۱۴۰۳/۰۸/۰۷ خلاصه جلسه گذشته موضوع سوم در مسئله ۲ استقلال دختر باکره بالغه رشیده در امر ازدواج است. عبارت تحریر را خواندیم و عرض کردیم امام(ره) به پنج قول در این رابطه اشاره کرده و خود ایشان احتیاط کرده و نهایتاً دو مورد را از لزوم استیذان استثنا کردهاند. کلام مرحوم سید تقریباً همین مطلب در عبارت عروه هم آمده است؛ یعنی همین پنج قول ذکر شده و خود مرحوم سید هم احتیاط کردهاند. من عبارت عروه را میخوانم. «و اختلفوا في ثبوتها على
جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – بررسی پاسخ بعضی از بزرگان به ادله عدم استقلال – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره ۱۴۰۳/۰۸/۰۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مقابل اکثریت قریب به اتفاق فقها، برخی قائل شدهاند ثیبه در امر ازدواج مستقل نیست و کماکان تحت ولایت پدر است. ادلهای که ممکن است مورد استناد اینها قرار بگیرد، سه روایت است که در جلسه گذشته خواندیم. عرض کردیم بعضی از بزرگان به این سه روایت اشکال کردهاند؛ هم از حیث سند که گفتهاند سند این روایات ضعیف است و هم از این جهت که در مقابل آن
جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم احکام عقد – مسأله ۲۲ – بررسی لزوم فحص در فرض متهمه بودن زن – پاسخ اشکال صاحب حدائق به وجه جمع دوم – وجه جمع چهارم ۱۴۰۲/۱۱/۰۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در وجوه جمع بین روایاتی بود که دلالت بر لزوم فحص در مورد زن متهمه دارند و روایاتی که دلالت بر عدم لزوم فحص دارند. عرض کردیم کسانی که قائل به احتیاط وجوبی شدهاند مثل مرحوم سید و بعضی دیگر از بزرگان، یک راه جمعی را اختیار کردهاند، آنها روایات مجوزه را حمل بر فرض عدم اتهام کردهاند و روایات مانعه یا به تعبیر دیگر روایاتی که دال بر لزوم فحص است را حمل بر موردی کردهاند که زن
جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم احکام عقد – مسأله ۲۲ – بررسی لزوم فحص در فرض متهمه بودن زن دلیل قول دوم (احتیاط استحبابی) – وجه جمع سوم (صاحب ریاض) و بررسی آن – اشکال صاحب حدائق به وجه جمع دوم ۱۴۰۲/۱۱/۰۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در لزوم یا عدم لزوم فحص در مورد زنی بود که متهم است در ادعایش مبنی بر اینکه شوهر ندارد. عرض کردیم برخی قائل شدهاند احتیاط وجوبی در فحص است؛ دو دلیل قائلین به احتیاط وجوبی را هم ذکر کردیم. برخی هم مثل امام(ره) قائل به احتیاط استحبابی شده و فرمودهاند احوط اولی آن است که در مورد ادعای چنین زنی فحص و جستجو شود؛ مرحوم آقای خویی هم کذلک.
جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم مقام اول: اثبات تکلیف – احتمالات چهارگانه در مقام – احتمال اول و بررسی آن ۱۴۰۲/۰۸/۲۹ علم اجمالی آخرین بحثی که در مبحث قطع مطرح میشود بحث علم اجمالی یا قطع اجمالی است. علم اجمالی در چند موضع از علم اصول مورد بررسی قرار میگیرد: ۱. اوایل بحث قطع که آیا مخالفت قطعیه با علم اجمالی و قطع اجمالی جایز است یا خیر؟ ۲. بحثی که اینجا مطرح میشود از دو زاویه است: یکی اینکه آیا علم اجمالی مانند علم تفصیلی منجز است یا خیر؟ و دیگری اینکه آیا اگر کسی به تبع علم اجمالی امتثال اجمالی داشته باشد، کفایت از امتثال تفصیلی می کند یا خیر؟ ۳. بحث
