تذکرات اخلاقی

 حق علی (ع) بر امت

اميرالمؤمنين (ع) شخصيتی است که به اذعان دوست و دشمن فضائلی دارد که در احدی يافت نمي‏شود. از آغاز ولادت تا شام شهادت، تمام و جزئيات و زوايای زندگی اين حضرت قابل توجه و تأمل و پندآموزی است. در مورد ولادت حضرت که از آن اتفاق همه اطلاع داريد؛ در برخی منابع نقل شده که فاطمه بنت اسد در حالی که در نه ماهگی حمل بود، کنار ديوار کعبه ايستاد و دستها را رو به آسمان بلند کرد و خدا را قسم داد به حق مولودی که در شکم دارد و گفت: خدايا به حق اين مولود، امر وضع حمل را برای من آسان بگردان. کسانی نشسته بودند شاهد ماجرا، نقل مي‏کنند که ديوار کعبه شکافته شد و او وارد

هوشياری امام هادی عليه السلام در مجادلات به ظاهر فکری جامعه 

ايام شهادت امام هادی (ع) است. امام هادی (ع) در شرايطی زندگی مي‏کردند که جامعه اسلامی در معرض انواع و اقسام تهاجمات فکری بود. در آن دوران اتفاقی که رخ داده بود اين بود که از زمان مأمون آثار غير اسلامی و غير عربی يعنی از يونان و هند و تا حدودی از ايران به زبان عربی ترجمه شده بود.آثار انديشمندان و اهل فکر شرق و غرب عالم در محيط اسلامی وارد و باب جديدی برای مسلمين باز شده بود. افکار تازه‏ای به واسطه ترجمه آثار ساير تمدن‏ها در محيط اسلامی منتشر شد. به موازات اين مسئله، مسلمين هم در رفت و آمد با ساير ملل، با فرهنگ‏ها و افکار ديگر آشنا شدند. ضمن اينکه اين مسئله آثار مثبتی داشت

عمومیت صدقه

پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: (إِنَّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ صَدَقَةً قِيلَ مَنْ يُطِيقُ ذَلِكَ قَالَ ص إِمَاطَتُكَ الْأَذَى عَنِ الطَّرِيقِ صَدَقَةٌ وَ إِرْشَادُكَ الرَّجُلَ إِلَى الطَّرِيقِ صَدَقَةٌ وَ عِيَادَتُكَ الْمَرِيضَ صَدَقَةٌ وَ أَمْرُكَ بِالْمَعْرُوفِ صَدَقَةٌ وَ نَهْيُكَ عَنِ الْمُنْكَرِ صَدَقَةٌ وَ رَدُّكَ السَّلَامَ صَدَقَةٌ.)[۱] پیامبر مکرم اسلام می فرماید: بر هر مسلمانی در هر روزی صدقه است یعنی هر مسلمانی باید در هر روز صدقه بدهد (عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ صَدَقَةً) ظهور در این دارد که صدقه بر هر مسلمانی لازم است. به پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) عرض شد که چه کسی می تواند این کار را انجام دهد؟ اگر قرار باشد صدقه در هر روز بر

فضیلت ذاتی حضرت زهرا سلام الله علیها

ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) نزدیک است به همین مناسبت روایتی را از پیامبر اکرم (ص) می‏خوانیم. پیامبر اکرم (ص) به فاطمه زهرا (س) می‏فرمایند: «اعملی بنفسک أنی لا اغنی عنک شیئا»؛ دخترم برای خودت عمل کن. من برای تو فایده‏ای ندارم. این خیلی مهم است. پیامبری که در مورد فاطمه زهرا می‏فرمود: «بضعةٌ منّی»؛ پیامبری که تعظیم و تکریم نسبت به حضرت زهرا داشت، نه در خفا بلکه به طور آشکار نسبت به صدیقه طاهره آن گونه اظهار محبت می‏کرد، پیامبری که رائحه بهشت را از سینه دخترش استشمام می‏کرد اما در عین حال به فاطمه زهرا می‏فرماید: «اعملی بنفسک» گمان نکن من به عنوان پدر و رسول خدا برای تو فایده‏ای دارم. خودت باید عمل کنی. این حاکی

رابطه حسن خلق و تخفیف در حساب

امیر المومنین علی(ع) می فرماید: (حَسِّنْ خُلُقَكَ يُخَفِّفِ اللَّهُ حِسَابَك‏)[۱] علی(ع) می فرماید: اخلاقت را نیکو گردان، که در این صورت خداوند در هنگام محاسبه، تخفیف قائل می شود. در اینکه محاسبه اعمال دقیق و سخت است بحثی وجود ندارد زیرا (فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَه‏)[۲] در این که ما درباره تمام جزئیات اعمال و رفتار خودمان باید پاسخگو باشیم تردیدی نیست. البته نه تنها باید باسخگو باشیم، بلکه اعمال ما تجسم پیدا می کند زیرا مجازات های اخروی مانند مجازات های دنیوی قراردادی نیست به این نحو که کسی جرمی را مرتکب می شود و سپس او را به زندان می برند. در دنیا بین عمل و مجازات تفکیک وجود دارد

 اهمیت درک فرصت ها

برای هر کسی در هر رشته ای، وقت و استفاده صحیح از وقت یک امر حیاتی است. دنیا که امروز در همه زمینه ها به سرعت در حال پیشرفت است، مهمترین رکن موفقت آن استفاده درست از اوقات است یعنی اگر لحظه لحظه زندگی انسان با برنامه و در جهت یک هدف مشخص طی شود، خیلی برای انسان نتایج بهتری دارد تا اینکه انسان بی برنامه باشد. موفق ترین انسانها کسانی هستند که برای جزئیات اوقات زندگی خود هم برنامه دارند. در هر رشته ای هم اینگونه است. این مسئله نه تنها در امور مادی و دنیایی بلکه در امور معنوی هم صادق است، یعنی اگر کسی بخواهد به مراتب بالای معنوی برسد، باید از این فرصت ها درست استفاده

اطاعت عالم و جاهل

امیرالمؤمنین علی (ع) می‏فرمایند: «أَطِعِ‏ الْعَالِمَ‏ تَغْنَمْ. اعْصِ الجاهل تَسْلَم‏»[۱] از عاقل اطاعت کن که سود می‏بری و با جاهل مخالفت کن که در سلامت و امنیت خواهی بود. این خیلی نکته مهمی است. اطاعت و عصیان به حسب اولی مختص خداوند است. انسان باید از خدا اطاعت کند و مراقب باشد که عصیان نکند. در طول خدا، رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) اولی الامرند و اطاعت آنها واجب و عصیان آنها حرام است. چهار چوب اطاعت و عصیان معلوم است یعنی اطاعت در دایره شرع و متولیان دین خدا و رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) است. پس اگر امیرالمؤمنین (ع) سخن از اطاعت عقل و علم و مخالفت جهل به میان می‏آورد نه اینکه عقل

 سبک زندگی حضرت زهرا (س) راه‎گشای مشکلات جامعه

یکی از مسائلی که امروزه یک ضرورت و حتمیت غیر قابل انکار پیدا کرده معرفی شخصیت حضرت زهرا (س) و سبک زندگی آن حضرت است. فضائل حضرت زهرا (س) به تفصیل در جای خودش بیان شده. مقام علمی، اخلاق و حلم و نزول جبرائیل بعد از پیامبر که حتی برای احدی از معصومین هم اتفاق نیفتاد است. جبرائیل در خانه‎ای و بر کسی فرود می‏آید که قابلیت و ظرفیت اتصال با حقیقت آن عالم را داشته باشد. نفس این ارتباط بین جبرائیل و حضرت زهرا (س) حکایت از سعه وجودی امّ ابیها می‎کند. مصحف فاطمه (س) مطالبی بود که در آن ایام بعد از رحلت پیامبر توسط جبرائیل به امّ ابیها گفته شد و امیرالمؤمنین (ع) هم آن را مکتوب

حقیقت ایمان

امام صادق (ع) می‏فرمایند: «لَا يَكُونُ‏ الْعَبْدُ مُؤْمِناً حَتَّى‏ يَكُونَ‏ خَائِفاً رَاجِياً وَ لَا يَكُونُ‏ خَائِفاً رَاجِياً حَتَّى يَكُونَ عَامِلاً لِمَا يَخَافُ وَ يَرْجُو»[۱]؛ عبد مؤمن نمی‏شود و ایمان در قلب او مستقر نمی‏گردد مگر اینکه دو خصوصیت داشته باشد: هم خوف در او باشد و هم رجاء. اگر کسی خائف و راجی بود، این نشانه ایمان است. خوف از چه چیزی؟ و رجاء به چه چیزی؟ این را به استناد یک کلامی از امیرالمؤمنین (ع) عرض خواهم کرد اما ادامه حدیث این است: «وَ لَا يَكُونُ‏ خَائِفاً رَاجِياً»؛ و نمی‏توانیم بگوییم شخص خائف و راجی است مگر اینکه عامل باشد نسبت به چیزی که از آن می‏ترسد و نسبت به آن امید و رجا دارد. پس ایمان متوقف بر

نشانه محبوب بودن چیزی نزد انسان

امیر المومنین علی(ع) می فرماید: « مَنْ‏ أَحَبَ‏ شَیْئاً لَهِجَ بِذِکْرِهِ » کسی که چیزی را دوست داشته باشد، با یاد آن مسرور می شود و نشاط پیدا می کند و خوشحال می شود. مثلا الان شما آن چیزهایی که برای شما مطلوب است و دوست دارید وقتی به یاد آنها می افتید، نشاط درونی پیدا می کنید. ملاک دوست داشتن و علاقه به یک چیز، این است که انسان ببیند آیا با یاد آن چیز شادی و نشاط پیدا می کند یا خیر؟ این نشانه مهمی است برای اینکه ما ببینیم چه چیزهایی را دوست داریم و چه چیزهایی را دوست نداریم آیا یاد خدا برای ما این حالت را ایجاد می کند؟ اگر این حالت را ایجاد می