جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم شروح و ترجمه های نهج البلاغه ۲۷/۰۲/۱۳۹۸  شروح و ترجمه‎های نهج البلاغه  به مناسبت بحث از مصادر نهج البلاغه که در جلسه قبل به آن پرداختیم بهتر است درباره ترجمه‎ها و شروح نهج البلاغه نیز گزارش مختصری ارائه دهیم، هرچند قرار بود در مورد اعتبار نهج البلاغه و امکان استناد به نهج البلاغه در بحث‎های فقهی و اخلاقی و اعتقادی بحث کنیم، اما برای تکمیل بحث، مختصری درباره شروح و ترجمه‎های نهج البلاغه مطالبی را خدمتتان عرض می‎کنم. بعد از گردآوری نهج البلاغه با فاصله کمی، انگیزه برای شرح نهج البلاغه شروع شد. از آن زمان یعنی تقریبا از قرن ششم (زیرا نهج البلاغه ابتدای قرن پنجم تمام شد) شرح نویسی بر نهج البلاغه

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مصادر نهج البلاغه ۲۵/۰۲/۱۳۹۸   ادامه بحث مصادر نهج البلاغه با توجه به عدم ذکر سند در نهج البلاغه تلاش‎هایی برای مستند کردن خطبه‎ها، نامه‎ها و حکمت‎های حضرت علی(ع) صورت گرفته است که به برخی از این تلاش‎ها و کوشش‎ها در جلسه قبل اشاره کردیم و عرض کردیم در بین تلاش‎هایی که در زمان‎های متأخر صورت گرفته کتاب مصادر نهج البلاغه تألیف سید عبدالزهرا حسینی و کتاب مرحوم دشتی و کتابی که اخیرا به نام تمام نهج البلاغه منتشر شده است تقریبا کامل کننده تلاش‏های قبلی است. زیرا مؤلفین قبلی در صدد جمع‎آوری تمام مستندات نبودند و علی رغم نقاط قوتی که در این کتاب‎ها وجود دارد؛ ضعف‎ها و اشکالاتی نیز در آن‎ها به

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم ادله منکرین استناد نهج البلاغه به علی(ع) – دلیل سیزدهم و بررسی آن – مصادر نهج البلاغه ۲۴/۰۲/۱۳۹۸  تاکنون دوازده دلیل از ادله مخالفان انتساب و استناد نهج البلاغه به حضرت علی(ع) را ذکر کردیم. دلیل سیزدهم  این دلیل را در لابه‌لای مباحث گذشته به انحاء مختلف مورد اشاره قرار دادیم و شاید از جهتی می‎توانستیم این دلیل را در زمره ادله مخالفان انتساب نهج البلاغه به حضرت علی(ع) ذکر نکنیم ولی در عین حال این قابلیت را دارد که به صورت استقلالی مورد بحث قرار گیرد. محصل این دلیل این است که نفس عدم ذکر منبع و مصدر برای نهج البلاغه، بهترین شاهد بر وضع و جعل نهج البلاغه است. یعنی همین که

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم ادله منکرین استناد نهج البلاغه به علی(ع) – دلیل دهم و یازدهم و دوازدهم و بررسی آن ها ۲۳/۰۲/۱۳۹۸   دلیل دهم  در نهج البلاغه نسبت به زهد، دنیاگریزی، مذمت دنیا و یاد مرگ مطالب بسیاری بیان شده در حالیکه و این با روح دیانت سازگار نیست. زیر این حجم از دنیاگریزی و ترغیب به زهد را در قرآن و کلمات پیامبر(ص) مشاهده نمی‎کنیم. امیرالمؤمنین(ع) که از اصحاب خاص پیامبر(ص) است قهراً بر خلاف قرآن و سنت و سیره پیامبر(ص) نمی‎تواند سخنی بگوید و تأکید بیش از حد بر مطلبی کند که از رسوبات تفکرات مسیحیت منحرف است. در مسیحیت ترغیب به رهبانیت، انزاو و دنیاگریزی وجود داشته است. از قبل از اسلام این

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم ادله منکرین استناد نهج البلاغه به علی(ع) – دلیل چهارم و پنجم و ششم و بررسی آن‎ها ۲۱/۰۲/۱۳۹۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله مخالفان استناد نهج البلاغه به امیرمؤمنان علی بن ابی طالب(ع) است، تاکنون سه دلیل از ادله این گروه را ذکر و مورد نقد و بررسی قرار دادیم و بطلان آن‎ها را ثابت کردیم. دلیل چهارم طولانی بدون خطبه‎ها حاکی از آن است که نهج البلاغه از علی(ع) نیست. چون: اولاً: برخی از خطبه‎های نهج البلاغه مثل خطبه قاصعه و خطبه اشباح  و نیز بعضی از نامه‎های نهج البلاغه مثل نامه‎ای که حضرت به مالک اشتر نوشتند و معروف به عهدنامه مالک اشتر شده، بسیار طولانی است و خود طولانی بودن

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم ادله مخالفان استناد نهج البلاغه به علی(ع)- دلیل اول، دوم، سوم و بررسی آن‎ها ۱۳۹۸/۰۲/۲۲ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد نهج البلاغه یک شبهه مهم تاریخی که از گذشته مطرح بوده و اکنون نیز در قالب‎های مختلف مطرح می‎شود این است که استناد نهج البلاغه را به امیرالمؤمنین(ع) مورد خدشه قرار می‎دهند و آن را ساخته و پرداخته ذهن کسانی همچون سید رضی می‎دانند. این ادعا به دو بخش جزیی‎تر قابل تقسیم است: ۱.تمام نهج البلاغه مورد تردید واقع شده است. ۲. بخشی از قسمت‎های نهج البلاغه مورد تردید واقع شده است، (البته با اختلافی که در بین این دسته وجود دارد). ما هر دو ادعا را مطرح کردیم و هفت شاهد

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم بررسی شبهه دوم – شاهد هفتم – ادعای دوم: تردید در انتساب برخی از قسمت های نهج البلاغه به حضرت علی(ع) و بررسی آن ۱۸/۰۲/۱۳۹۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم یکی از اشکالاتی که بسیاری مطرح کرده‎اند این است که نهج البلاغه سخن امیرالمؤمنین(ع) نیست، بلکه توسط بعضی از پیروان آن حضرت مانند سید رضی نوشته شده و به او نسبت داده شده است. عرض کردیم شواهد و قرائنی بر خلاف این سخن وجود دارد که تاکنون شش شاهد و قرینه بر بطلان این ادعا ذکر کردیم.  شاهد هفتم  قدر مسلم آن است که برخی از آنچه که در نهج البلاغه آمده، به تواتر به امیرالمومنین(ع) نسبت داده شده. متواتر بودن این سخنان فی

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم بررسی شبهه دوم – شاهد ششم ۱۷/۰۲/۱۳۹۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مهمترین شبهه تاریخی در مورد نهج البلاغه این است که آنچه تحت عنوان نهج البلاغه جمع‎آوری شده است مطالب و سخنان امیرالمؤمنین(ع) نیست بلکه مطالبی است که سید رضی به امیرالمؤمنین نسبت داده است. این شبهه دو بخش دارد، زیرا برخی ادعا می‎کنند همه مطالب از سید رضی است ولی برخی معتقدند برخی از خطب و کلمات قصار و نامه‎ها از سید رضی است و برخی از حضرت علی(ع). عرض کردیم قرائن و شواهد محکمی بر خلاف این ادعا وجود دارد، تا کنون پنج شاهد و قرینه مبنی بر این که آنچه که در نهج البلاغه آمده سخنان خود حضرت است ذکر

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم دو اشکال تاریخی به نهج البلاغه و بررسی آن‎ها ۱۵/۰۲/۱۳۹۸ خلاصه جلسه گذشته در جلسه گذشته اجمالاً گفته شد قبل از سید رضی نیز برخی خطب و نامه‎های امیرالمومنین جمع‎آوری شده بود. همچنین درباره چگونگی پیدایش نهج البلاغه و کاستی‎های نهج البلاغه مطالبی را عرض کردیم و گفتیم دو کاستی در نهج البلاغه دیده می‎شود: ۱.کتاب نهج البلاغه مشتمل بر همه سخنان، خطب، نامه‎ها و کلمات قصار حضرت علی(ع) نیست. ۲.اسناد و مأخذ این کلمات بیان نشده است. البته شاید عدم ذکر مآخذ در این سنخ از آثار یک امر معمول بوده است و لذا گفتیم برای جبران این دو کاستی، تلاش‎هایی صورت گرفته که آخرین آن‎ها کتابی است به عنوان تمام نهج البلاغه

جلسه ۱ – PDF جلسه اول مقدمه ۱۴/۰۲/۱۳۹۸ مقدمه  عنوان بحث در این ایام که جلسات محدودی را به خودش اختصاص می دهد نهج البلاغه شناسی یا آشنایی با نهج البلاغه و یا به تعبیر دیگر شناخت اجمالی نهج البلاغه است. معنای این عنوان این است که اموری که برای ورود به نهج البلاغه مفید و لازم است مورد تعرض قرار خواهند گرفت، بنابراین فعلا وارد بحث از تفسیر و شرح محتوای کلمات امیرالمؤمنین مثل خطب، نامه‎ها، حکم و مواعظ نخواهیم شد. بلکه از اموری بحث می‎کنیم که به نظر می‎رسد کمتر به صورت درسی به آن پرداخته شده و لازم است تا حدودی به آن‎ها اشراف پیدا شود. البته به هر اندازه‎ای که زمان به ما اجازه دهد و