جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم جهات چهارگانه- جهت سوم: خمس به معنای اصطلاحی یا لغوی؟ ادله- حق در مسأله ۱۳۹۶/۰۸/۰۶         خلاصه جلسه گذشته نتیجه در این بحث که مقصود از خمس واجب در مال حلال مخلوط به حرام، آیا خمس مصطلح است که باید به بنی هاشم داده شود یا خمس به معنای لغوی که باید به فقرا اعطا شود، این شد که به نظر ما خمس در این مقام به معنای لغوی است و نه خمس مصطلح. مهم‎ترین دلیل هم این است که با این‎که ظاهر صحیحه عمار بن مروان ثبوت خمس مصطلح مثل سایر موارد خمس است، اما قرینه‎ای قوی وجود دارد که موجب صرف ظاهر روایت عمار به معنای لغوی می‎شود. این

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم جهات چهارگانه- جهت سوم: خمس به معنای اصطلاحی یا لغوی؟ ادله- حق در مسأله ۱۳۹۶/۰۸/۰۳         خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا خمس متعلق به مال حلال مخلوط به حرام، به معنای اصطلاحی است یا به معنای لغوی؟ در جلسات گذشته فرق این دو و ثمره هر یک از آن‎ها بیان شد. عرض شد یک قول این است که این خمس به معنای لغوی است؛ چهار دلیل بر این ادعا ذکر شد که مهم‎ترین این ادله، دلیل چهارم بود. عرض شد دلیل چهارم، دلیل قابل توجهی است؛ محصل آن این بود که خمس در طول ملکیت و غنیمت و فایده است؛ یعنی خمس به چیزی تعلق می‎گیرد که

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم جهات چهارگانه- جهت سوم: خمس به معنای اصطلاحی یا لغوی؟ ۱۳۹۶/۰۸/۰۲         خلاصه جلسه گذشته در جهت ثالثه، بحث در این بود که خمسی که در مال حلال مخلوط به حرام واجب شده، آیا خمس به معنای فریضه‎ای است که در غنائم و امثال آن ثابت شده، یا به معنای کسر معین که باید صدقه داده شود. ثمره و تفاوت این دو نظر را بیان کردیم. عرض شد دو قول در مسأله وجود دارد: یک قول این است که خمس در این‎جا با خمسی که در موارد گذشته ثابت شده، فرق می‎کند. این‎جا خمس به معنای لغوی است؛ یعنی یک پنجم مال باید صدقه داده شود. چند دلیل بر این قول

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم جهات چهارگانه- جهت سوم: خمس به معنای اصطلاحی یا لغوی؟ ۱۳۹۶/۰۸/۰۱         خلاصه جلسه گذشته عرض شددر جهت ثالثه از جهات پنجگانه، سخن در این است که منظور از خمسی که در مال حلال مخلوط به حرام ثابت شد، آیاخمس به معنای اصطلاحی است یعنی همان خمسی که در غنائم جنگی، معادن، کنوز، غوص و مازاد بر مؤونه سنه ثابت شده، یا منظور از خمسی که در روایات برای مال حلال مخلوط به حرام ثابت شده، خمس به معنای لغوی [یعنی کسر معین] است؟ فرق این دو و ثمره این دو عرض شد و گفته شد اگر منظور خمس به معنای اصطلاحی باشد، هم از حیث مصرف متفاوت است و هم

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم جهت دوم: ثبوت خمس- ادله- بررسی دلیل سوم(روایات)- روایات معارض، جهت سوم ۱۳۹۶/۰۷/۳۰         خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مقابل روایات دال بر لزوم اخراج خمس از مال حلال مخلوط به حرام، طوایفی از روایات ذکر شده‎اند که نافی حکم به لزوم اخراج خمس هستند. یعنی روایاتی به عنوان روایات معارض با روایات محل بحث، ذکر شده‎اند. طایفه اول از این روایات بررسی شد و معلوم گردید که صلاحیت معارضه با روایات محل بحث را ندارند. طایفه دوم، روایاتی است که بر حلیت مال مخلوط به ربا دلالت می‎کند؛ این روایات در جلسه گذشته خوانده شد. ملاحظه شد با این‎که مال مخلوط با ربا، یک مال مخلوط به حرام است

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده جهات چهارگانه – جهت دوم : ثبوت خمس- ادله – بررسی دلیل سوم(روایات) – روایات معارض ۱۳۹۶/۰۷/۲۹         خلاصه جلسه گذشته عرض شد روایات فی الجمله دلالت می‎کنند بر وجوب خمس در مال حلال مخلوط به حرام. هفت روایت خوانده شد؛ حداقل سه روایات از این هفت روایت، هم از نظر سندی و هم از نظری دلالی مشکلی نداشتند، لذا اجمالاً برخی از روایات دلالت بر وجوب خمس در مانحن فیه دارند. لکن در مقابل، برخی از اعلام مدعی شده‎اند روایاتی در برابر این روایات و معارض با آن‎ها وجود دارد. طبق این روایات، خمس در مال حلال مخلوط به حرام، واجب نیست. عرض شد اگر بخواهیم روایات معارض را دسته

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم جهات چهارگانه- جهت دوم: ثبوت خمس- ادله- بررسی دلیل سوم(روایات) ۱۳۹۶/۰۷/۲۶          خلاصه جلسه گذشته در مورد روایت ششم یعنی موثقه عمار، عرض شد سند آن مشکلی ندارد اما نسبت به دلالت این روایت بر لزوم اخراج خمس در مال حلال مخلوط به حرام، اشکال شده است. یک اشکال را مرحوم آقای خویی مطرح کرده‎اند که این اشکال و پاسخش در جلسه گذشتهبیان شد. کلام محقق بروجردی  مرحوم آقای بروجردی نیز نسبت به دلالت این روایت بر لزوم اخراج خمس در مال حلال مخلوط به حرام، خدشه کرده‎اند. ایشان هم فرموده این روایت از محل کلام خارج است لکن وجه خروج این روایت از محل کلام، در دیدگاه ایشان با آن‎چه

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم جهت دوم: ثبوت خمس- ادله- بررسی دلیل سوم(روایات) ۱۳۳۹۶/۰۷/۲۵         خلاصه جلسه گذشته در دلیل سوم ثبوت خمس در مال حلال مخلوط به حرام [یعنی روایات] سه روایت مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد از این سه روایت، فقط روایت اول [روایت عمار بن مروان] سنداً و دلالتاً قابل قبول است. اما دو روایت دیگر مورد قبول واقع نشد؛ هر چند روایت سوم از نظر دلالت مقبول واقع شد لکن به واسطه ضعف سندی، مورد پذیرش قرار نگرفت. بررسی روایت چهارم روایت چهارم، روایت سکونی استکه قبلاً خوانده شد و تقریب استدلال به این روایت نیز بیان شد. روایت سکونی نیز مثل روایت حسن بن زیاد، مربوط به مردی است

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم جهات چهارگانه- جهت دوم: ثبوت خمس- ادله- بررسی دلیل سوم(روایات) ۱۳۹۶/۰۷/۲۳         خلاصه جلسه گذشته در مورد دلالت روایت حسن بن زیاد بر ثبوت خمس در مال حلال مخلوط به حرام، عرض شد علاوه بر مناقشه سندی، در دلالت این روایت نیز خدشه شده است. محقق همدانی نسبت به دلالت این روایت بر مانحن فیه اشکال کردند که اشکال ایشان به همراه پاسخش بیان شد. کلام محقق خویی از جمله کسانی که دلالت این روایت را نپذیرفته‎اند مرحوم آقای خویی هستند. ایشان هم تقریباً همان اشکال محقق همدانی را دارند و اساساً گمان می‎شود اصل این اشکال را از محقق همدانی اخذ کرده باشد. ایشان در چند جمله فرموده‎اند این‎که در

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم جهات چهارگانه- جهت دوم: ثبوت خمس- ادله- بررسی دلیل سوم(روایات) ۱۳۹۶/۰۷/۲۲   خلاصه جلسه گذشته عرض شد برای اثبات وجوب خمس در مال حلال مخلوط به حرام، به روایاتی استناد شده است. حدود هفت روایت مطرح شد و نوبت به بررسی روایات رسید. از این روایات، روایت عمّار بن مروان و روایت ابن أبی عمیربررسی شدو معلوم گشت روایت اول [روایت عمار بن مروان] دلالت بر وجوب خمس در مال حلال مخلوط به حرام می‎کند و سنداً و دلالتاً اشکالی متوجه آن نیست. اما روایت دوم [روایت ابن أبی عمیر] مورد قبول واقع نشد. روایت سوم، روایت حسن بن زیاد است؛ همان روایتی که بیانگر داستان مراجعه مردی خدمت امیرالمؤمنین(ع) است و گفت: «أَصَبْتُ