جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم مبحث ضد – مقام اول: ضد خاص – ادله اقتضاء: وجه اول (مقدمیت) و بررسی آن ۱۳۹۷/۰۱/۲۱    خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که برخی معتقدند امر به شئ مقتضی نهی از ضد خاص است. یکی از مهمترین وجوهی که بر این نظریه اقامه شده و محقق خراسانی آن را نقل کردند طریق مقدمیت است؛ به این بیان که ترک احد الضدین مقدمه ضد دیگر است و مقدمه ضد دیگر، واجب است، یعنی ترک احد الضدین واجب است، پس ضد آن حرام است. اشکالی متوجه این دلیل شد و آن هم دور است. چون بین ضدین تمانع است، به بیان که: اگر وجود یکی از دو ضد متوقف بر ترک

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم مبحث ضد – مقام اول: ضد خاص – ادله اقتضاء: وجه اول (مقدمیت) – پاسخ به اشکال دور ۱۳۹۷/۰۱/۲۰    خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد خاص می باشد یا خیر؟ گفتیم مهمترین دلیل بر اقتضاء، مسئله مقدمیت است. دلیل را در جلسه قبل توضیح دادیم؛ گفتیم محقق خراسانی این دلیل را نقل کردند که ترک احد الضدین مقدمه فعل دیگر و ضد دیگر است و از آن جا که مقدمه واجب، واجب است، پس ترک احد الضدین نیز واجب می شود و زمانی که ترک احد الضدین به عنوان مقدمه واجب شد، فعل ضدش حرام می شود و این همان اقتضاء

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم مبحث ضد – مقام اول: ضد خاص – ادله اقتضاء: وجه اول (مقدمیت) – اشکال دور ۱۳۹۷/۰۱/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در مقام اول بود، یعنی این که آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد خاص می باشد یا خیر؟ گفته شد که وجوهی بر اقتضاء اقامه شده است. برخی معتقدند امر به شئ مثل ازاله نجاست، مقتضی نهی از ضد خاص مثل فعل نماز است. توضیح دادیم که مهم ترین وجه و دلیلی که برای اقتضاء ذکر شده است مقدمیت است. یعنی ترک احد الضدین مقدمه فعل دیگر است، ترک نماز مقدمه ازاله نجاست است. چون مقدمه است و مقدمه واجب، واجب است، پس ترک نماز واجب می شود

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم مبحث ضد – مقام اول: ضد خاص – ادله اقتضاء: وجه اول (مقدمیت) ۱۳۹۷/۰۱/۱۸   خلاصه جلسه گذشته مقدمتا چند مطلب در بحث ضد بیان کردیم و نهایتا گفتیم این بحث را باید در دو مقام دنبال کنیم: ۱. آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد خاص می باشد یا خیر؛ ۲. آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد عام می باشد یا خیر؟ پس بحث در دو مقام خلاصه می شود: مقام اول: ضد خاص برخی قائل به اقتضاء شده و در مقابل برخی نیز قائل به عدم اقتضاء شده اند. چند راه برای بیان اقتضاء وجود دارد که این راه ها را باید بررسی کنیم. در بین این

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم مبحث ضد – معنای «ضد» ۱۳۹۶/۱۲/۲۱    خلاصه جلسه گذشته در مقدمه چهارم عرض کردیم درباره دو واژه «اقتضاء» و «ضد» بحث می شود. کلمه «اقتضاء» را مورد بررسی قرار دادیم و گفتیم این که در صورت مسئله مطرح شده که آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد است؛ به این معنا است که آیا امر به شئ مستلزم نهی از ضد است یا خیر؟ پس «یقتضی» به معنای یستلزم است و به جای کلمه «مقتضی» می توانیم کلمه «مستلزم» را بگذاریم. البته الفاظ دیگری نیز ممکن است قابلیت جایگزینی داشته باشند، اما در هر صورت معنای متناسب با حقیقت نزاع در این مسئله همین معنای «یستلزم» و «یلازم» است. معنای

جلسه ۸۲ – PDF جلسه هشتاد و دوم مبحث ضد – مقدمه چهارم – بررسی معنای کلمه «اقتضاء» ۱۳۹۶/۱۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته برخی از بزرگان از جمله محقق خراسانی در مورد معنای کلمه «اقتضاء» توسعه داده و گفتند در عنوان بحث کلمه «یقتضی» هم دلالت مطابقی و هم دلالت تضمنی و هم دلالت التزامی را در بر می گیرد. علت این هم که در معنای «یقتضی» توسعه دادند این است که همه اقوال موجود در این بحث را داخل در این عنوان قرار دهند و بگنجانند، بر این اساس صورت مسئله یعنی این که امر به شئ مقتضی از نهی از ضد است یا خیر؟ معنایش این می شود که آیا امر به شئ به دلالت مطابقی دلالت بر

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم مبحث ضد –مقدمه چهارم – بررسی معنای اقتضاء و ضد ۱۳۹۶/۱۲/۱۹   خلاصه جلسه گذشته تا کنون سه مقدمه در بحث ضد ذکر شد. در مقدمه چهارم سخن از تبیین دو عنوان «اقتضاء» و «ضد» در صورت مسئله بود. صورت مسئله این است که آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد است یا خیر؟ برای این که مسئله بیشتر روشن شود، توضیح و تشریح دو واژه اقتضاء و ضد لازم است. در مورد کلمه «اقتضاء» گفتیم نظر محقق خراسانی و برخی دیگر از جمله محقق نایینی این است که «اقتضاء» یک معنای عام دارد. معنای لغوی اقتضاء عبارت است از تأثیر و سببیت؛ وقتی می گوییم: چیزی مقتضی برای شئ دیگر

جلسه ۸۰ – PDF جلسه هشتاد مبحث ضد – تنبیه – مقدمه چهارم ۱۳۹۶/۱۲/۱۶   تنبیه  عرض کردیم در مبحث ضد لازم است مقدماتی بیان شود. در جلسه قبل سه مقدمه ذکر شد. در مقدمه سوم بحث در این بود که آیا مسئله ضد از مسائل اصولیه عقلیه است یا خیر؟ در مقابل قول به این که مسئله ضد یک مسئله اصولی عقلی است، دو قول دیگر نیز وجود دارد، اشاره ای نیز به این دو قول می کنیم و سپس سراغ مقدمه چهارم می رویم. نتیجه بحث در مقدمه اول و سوم این شد که: اولا: مبحث ضد یک مسئله اصولی است. ثانیا: مبحث ضد از مسائل عقلیه علم اصول است نه این که در دایره مباحث الفاظ قرار

جلسه ۷۹ – PDF جلسه هفتاد و نهم ضد – مقدمه اول – دوم – سوم ۱۳۹۶/۱۲/۱۵   مبحث ضد عنوان بحث جدیدی که این جلسه آغاز می کنیم ضد است. عنوان «ضد» ملخص این مسئله است که آیا امر به شئ مقتضی نهی از ضد آن می باشد یا خیر؟ از این عنوان تعبیر به ضد می کنند. قبل از این که وارد اصل بحث شویم، مقدمتاً لازم است مطالبی مورد رسیدگی قرار بگیرد. بخشی از آن مطالب تقریبا در اکثر مسائل علم اصول مطرح می شود و می تواند به فهم بهتر مطلب کمک کند. مثلا این که آیا مسئله مورد بحث از مسائل علم اصول است یا نیست؟ دیگر این که آیا این مسئله جزء مباحث الفاظ

جلسه ۷۸ – PDF جلسه هفتاد و هشتم مقدمه حرام – تفصیل محقق نایینی و بررسی آن – مقدمه مکروه ۱۳۹۶/۱۲/۱۴   خلاصه جلسه گذشته  نظر محقق خراسانی و محقق حایری در باب مقدمه حرام بیان شد. هم تفصیل محقق خراسانی و هم تفصیل محقق حایری در این مسئله مورد بررسی قرار گرفت و اشکالاتی که متوجه این دو تفصیل شده است را به نوعی بیان کردیم. تفصیل محقق نایینی  تفصیل ایشان تا حدودی نزدیک به تفصیل محقق خراسانی است اما در عین حال با هم تفاوت دارند. ایشان مقدمه حرام را به سه قسم تقسیم کرده است و در دو قسم می فرماید مقدمه حرام، حرام است ولی در یک قسم مقدمه حرام حرام نیست. اما آن سه قسم