بایگانی‌های دروس

خارج اصول – جلسه هفدهم – ۵. حجیت خبر واحد – مقدمات – مقدمه دوم: حجیت خبر واحد از مسائل علم اصول است یا نه؟ نظر شیخ انصاری – اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری – نظر محقق خراسانی

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم ۵. حجیت خبر واحد – مقدمات – مقدمه دوم: حجیت خبر واحد از مسائل علم اصول است یا نه؟ نظر شیخ انصاری – اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری – نظر محقق خراسانی ۱۴۰۳/۰۷/۲۴ خلاصه جلسه گذشته در مقدمه دوم از مقدمات بحث از حجیت خبر واحد سخن در این بود که آیا این بحث و این مسئله از مسائل علم اصول محسوب می شود یا خیر؟ اینکه ما بحث می کنیم خیر الواحد حجة ام لا؟ آیا این به عنوان یک مسئله اصولی شناخته می شود و آیا معیار و ملاک مسئله اصولی بر این مسئله منطبق است یا خیر؟ عرض کردیم اینجا انظار مختلفی وجود دارد، نظر صاحب فصول این بود

قواعد فقهیه – جلسه هشتم – مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – دسته اول: ۱. عقل – بررسی – عقل در قرآن – دو معنای عقل

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – دسته اول: ۱. عقل – بررسی – عقل در قرآن – دو معنای عقل ۱۴۰۳/۰۷/۲۲ خلاصه جلسه گذشته در جلسه گذشته درباره اولین عاملی که می‌تواند مبنای کرامت ذاتی باشد، مطالبی را عرض کردیم؛ گفتیم عقل به عنوان یکی از مبانی کرامت ذاتی انسان مطرح شده، هرچند ممکن است یک اشکالی نسبت به آن وارد شود. آن اشکال را هم ذکر کردیم. بررسی اگر بخواهیم این عامل را مورد بررسی قرار بدهیم و مقتضای تحقیق را در این باره ذکر کنیم، باید ببینیم عقل به چند معنا استعمال شده؛ بعد ببینیم در قرآن به چه معنا آمده است.

خارج فقه – جلسه ده – مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – روایات – طایفه اول: ازدواج و زوال بکارت – حق در دو احتمال در طایفه اول – اشکال محقق خویی به طایفه اول و بررسی آن

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – روایات – طایفه اول: ازدواج و زوال بکارت – حق در دو احتمال در طایفه اول – اشکال محقق خویی به طایفه اول و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۷/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایات مربوط به استقلال یا عدم استقلال ثیبه در امر ازدواج بود؛ یک طایفه از روایات که در جلسه گذشته خواندیم، برای امر ازدواج این شرط را ذکر کرده بودند که قبلاً ازدواج کرده باشد. گفتیم در این روایات، دو احتمال وجود دارد؛ یک احتمال اینکه در ازدواج چنانچه موجب زوال بکارت شده باشد علت استقلال و عدم نیاز به اذن است؛ احتمال

خارج اصول – جلسه شانزدهم – ۵. حجیت خبر واحد – مقدمات – مقدمه اول: تنقیح موضوع بحث – جهت اول و دوم و سوم – مقدمه دوم: حجیت خبر واحد از مسائل علم اصول است یا نه؟ نظر صاحب فصول – اشکال محقق خراسانی

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم ۵. حجیت خبر واحد – مقدمات – مقدمه اول: تنقیح موضوع بحث – جهت اول و دوم و سوم – مقدمه دوم: حجیت خبر واحد از مسائل علم اصول است یا نه؟ نظر صاحب فصول – اشکال محقق خراسانی ۱۴۰۳/۰۷/۲۲ حجیت خبر واحد بحث جدیدی که از امروز ما آن را آغاز می کنیم، بحث حجیت خبر واحد است. تا اینجا چهار امر از اموری که یمکن که ما آنها را از ظنون خاصه و امارات معتبره بدانیم مورد رسیدگی قرار گرفت، ظواهر، اجماع و شهرت … پنجمین امر از اموری که مفید ظن است، خبر واحد است لکن ما می خواهیم ببینیم آیا دلیل خاص بر اعتبار این ظن داریم یا خیر؟

قواعد فقهیه – جلسه هفتم – مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – دسته اول: ۱. عقل – اشکال

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – دسته اول: ۱. عقل – اشکال ۱۴۰۳/۰۷/۲۱ خلاصه جلسه گذشته ما تا اینجا موضوع بحث و محل نزاع را منقح کردیم؛ گفتیم آنچه که در صدد آن هستیم، این است که ببینیم آیا با استفاده از ادله می‌توانیم کرامتی ذاتی برای انسان ثابت کنیم، به این معنا که انسان دارای یک شرافت و منزلت و رتبه‌ای است که او را از سایر موجودات در این عالم ممتاز می‌کند و در این جهت بین مسلمان و کافر، از جهت محل زندگی و جغرافیا، از جهت رنگ و نژاد، فرقی وجود ندارد. پس اولاً باید ببینیم این کرامت ذاتی وجود

خارج فقه – جلسه نهم – مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – روایات – طایفه اول: ازدواج و زوال بکارت – روایت اول تا پنجم – دو احتمال در طایفه اول و ثمره آن

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – روایات – طایفه اول: ازدواج و زوال بکارت – روایت اول تا پنجم – دو احتمال در طایفه اول و ثمره آن ۱۴۰۳/۰۷/۲۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که اگر زنی ثیبه باشد، آیا در امر ازدواج و نکاح استقلال دارد یا خیر. به عبارت دیگر، آیا ولایت پدر از او ساقط می‌شود یا همچنان تحت ولایت پدر است؟ ما معنای ثیب را بیان کردیم و نتیجه بحث ما در معنای ثیب این شد که ثیب همانطور که در لغت و عرف و نیز در معدود روایات آمده، عبارت است از زنی که بکارت

خارج اصول – جلسه پانزدهم – شهرت – تهافت در نظر و عمل شیخ انصاری درباره شهرت – توجیه شهید صدر و بررسی آن – توجیه بعضی از بزرگان و بررسی آن – حق در مسئله

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم شهرت – تهافت در نظر و عمل شیخ انصاری درباره شهرت – توجیه شهید صدر و بررسی آن – توجیه بعضی از بزرگان و بررسی آن – حق در مسئله ۱۴۰۳/۰۷/۲۱ تهافت در نظر و عمل شیخ انصاری درباره شهرت آخرین مطلبی که در بحث از شهرت فتوایی باقی مانده مربوط به یک تهافتی است که بین نظر و عمل شیخ انصاری وجود دارد. یعنی از یک طرف شیخ انصاری شهرت فتوایی را معتبر نمی داند. عبارت ایشان را ما قبلا خواندیم که ایشان گفتند برخی توهم کردند که شهرت فتوایی از جمله ظنونی است که دلیل خاص بر آن داریم، یعنی از ظنون خاصه معتبره محسوب می شود در حالیکه اینچنین نیست، ما

شرح رساله حقوق – جلسه صد و یازدهم – تبیین برخی واژه ها – ۱. «مَكْسَلَة» – ۲. «مَثْبَطَة» – ۳. «المقطعه» – ۴. «مَسْخَفَة» – ۵. «مَجْهَلَة» – ۶. «مَذْهَبَة»

جلسه ۱۱۱ – PDF جلسه صد و یازدهم تبیین برخی واژه ها – ۱. «مَكْسَلَة» – ۲. «مَثْبَطَة» – ۳. «المقطعه» – ۴. «مَسْخَفَة» – ۵. «مَجْهَلَة» – ۶. «مَذْهَبَة» ۱۴۰۳/۰۷/۱۸ ما تقریبا مطالبی که پیرامون حق بطن در این بخش لازم بوده را ذکر کردیم فقط چند لغت در این فراز آخر از فرمایش امام سجاد (ع) مانده که باید توضیح داده شود. تبیین برخی واژه ها امام سجاد فرمود حق شکم این است که انسان زمانی که گرسنه و تشنه می شود آن را مراقبت کند و کنترل کند مبادا تشنگی و گرسنگی موجب شود انسان کنترل خود را بر شکم از دست بدهد «وَ ضَبْطُهُ اِذَا هَمَّ بِالْجُوعِ وَ الظَّمَاِ فَاِنَّ الشِّبَعَ الْمُنْتَهِيَ بِصَاحِبِهِ اِلَى التُّخَمِ مَكْسَلَة

کاهش ارزش پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه ششم – موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – دیدگاه‌های سه‌گانه در قائلین به مثلیت پول – دیدگاه سوم – بررسی ادله دیدگاه سوم

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – دیدگاه‌های سه‌گانه در قائلین به مثلیت پول – دیدگاه سوم – بررسی ادله دیدگاه سوم ۱۴۰۳/۰۷/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث درباره دیدگاه مثلی و قیمی بودن پول‌های اعتباری بود؛ عرض کردیم مشهور فقها مخصوصاً در دوره‌های اخیر، معتقدند پول‌های اعتباری و اسکناس که نوعی پول اعتباری است، مثلی محسوب می‌شوند و مثلیت آن به ارزش اسمی است و قدرت خرید هیچ نقشی در مثلیت ندارد. امام(ره)، مرحوم آقای حکیم، مرحوم سید و بسیاری دیگر این عقیده را دارند؛ مجموعاً چند دلیل بر این مدعا اقامه شده است. عرض کردیم

خارج اصول – جلسه چهاردهم – شهرت – نمونه هایی از شهرت فتوایی– تهافت در نظر و عمل شیخ انصاری – شرح رساله حقوق

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم شهرت – نمونه هایی از شهرت فتوایی– تهافت در نظر و عمل شیخ انصاری – شرح رساله حقوق ۱۴۰۳/۰۷/۱۸ ما تقریبا همه مباحثی که در مورد شهرت فتوایی لازم بود طرح شود را بیان کردیم. من فقط به دو مطلب باید در پایان این بحث اشاره کنم. نمونه هایی از شهرت فتوایی یکی ذکر برخی نمونه ها و مثالها برای شهرت فتوایی است یعنی فتوای مشهور که مستند آن معلوم نیست یعنی حداقل ما نص و روایتی مشاهده نمی کنیم و تنها چیزی که وجود دارد فتوای مشهور است و دیگری پاسخ به پرسشی در رابطه با شیخ انصاری است که شیخ انصاری با اینکه شهرت فتوایی را حجت نمی داند، اما مع ذلک

تفسیر – جلسه چهارم – بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام …» – تطبیق بخش اول بر ولایت اهل‌بیت(ع) – بخش دوم: «کلوا من طیبات ما رزقناکم»

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام …» – تطبیق بخش اول بر ولایت اهل‌بیت(ع) – بخش دوم: «کلوا من طیبات ما رزقناکم» ۱۴۰۳/۰۷/۱۷ تطبیق بخش اول آیه بر ولایت اهل‌بیت(ع) عرض کردیم آیه ۵۷ شامل سه بخش است؛ بخش اول را در جلسه گذشته تفسیر کردیم. فقط یک تتمه‌ای دارد که به آن هم اشاره کنیم خالی از فایده نیست. ما مسئله تظلیل به وسیله غمام و نزول منّ و سلوی را بر اساس ظواهر این الفاظ، حمل کردیم بر همین معنای عرفی و لغوی ظاهر و متبادر از اینها؛ غمام که به معنای ابر و منّ و سلوی هم دو گونه خاص از نعمت‌های مادی است. در بعضی از روایات، این آیه تطبیق

کاهش ارزش پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه پنجم – موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – یادآوری یک نکته – دیدگاه‌های سه‌گانه در قائلین به مثلیت پول – تفاوت دسته اول و دوم – دیدگاه سوم – ادله دیدگاه سوم – دلیل اول، دوم، سوم و چهارم

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم موضوع‌شناسی: ۱. پول – بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره مثلیت یا قیمیت پول – یادآوری یک نکته – دیدگاه‌های سه‌گانه در قائلین به مثلیت پول – تفاوت دسته اول و دوم – دیدگاه سوم – ادله دیدگاه سوم – دلیل اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۳/۰۷/۱۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمات مربوط به کاهش ارزش پول و اثر آن در احکام شرعی در ابواب مختلف فقهی بود. یکی از مهم‌ترین مباحث مقدماتی، موضوع‌شناسی است. در رابطه با پول به عنوان مهم‌ترین موضوع این بحث، جهاتی مختلفی می‌بایست مورد بررسی قرار بگیرد. یعنی پول از ابعاد مختلف باید شناخته شود. تا اینجا ما به چند بُعد پرداختیم؛ سیر تطور پول، تعریف پول، تحلیل ماهیت

خارج اصول – جلسه سیزدهم – شهرت – کلام محقق خویی و بررسی آن

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم شهرت – کلام محقق خویی و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۴/۱۷ خلاصه جلسه گذشته حق در مورد شهرت فتوایی همان است که محقق بروجردی و امام خمینی فرمودند یعنی شهرت فتوایی قدمایی حجت است اما شهرت فتوایی متأخرین معتبر نیست، ملاک حجیت هم بیان شد. در مقابل همانطور که قبلا هم گفتیم برخی مثل محقق خویی به این مبنا و نظر اشکال دارند. کلام محقق خویی ایشان هم به اصل مدعا و هم به ملاک آن اشکال کرده و لذا معتقد است شهرت فتوایی مطلقا حجت نیست، نه شهرت فتوایی قدما و نه شهرت فتوایی متأخرین، البته ایشان در اصل این نظر و دیدگاه، از برخی اعاظم مثل شیخ انصاری و محقق خراسانی و دیگران تبعیت

تفسیر – جلسه سوم – آیه ۵۷ – بخش‌های سه‌گانه – بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام…» – خاص بودن دو نعمت – سخن برخی از محققین و بررسی آن

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم آیه ۵۷ – بخش‌های سه‌گانه – بخش اول: «و ظللنا علیکم الغمام…» – خاص بودن دو نعمت – سخن برخی از محققین و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۷/۱۶ خلاصه جلسه گذشته ما بر طبق روالی که در مورد آیات داشتیم، پیرامون این آیه اجمالاً توضیحی دادیم و تناسب این آیه و ارتباطش را با آیات قبل بیان کردیم؛ سپس برخی از الفاظ و مفرداتی که نیازمند توضیح بود، فی‌الجمله شرح داده شد. بخش‌های سه‌گانه اما در مورد تفسیر این آیه، ما این آیه را مثل آیات گذشته به چند بخش می‌توانیم تقسیم کنیم. سه بخش در این آیه وجود دارد: بخش اول: «وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى». بخش دوم: «كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ».

خارج فقه – جلسه هشتم – مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – معنای ثیبه و باکره – بررسی استناد به روایات برای تبیین معنای ثیب – کلام بعضی از بزرگان و بررسی آن – نتیجه بحث در معنای ثیب

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – معنای ثیبه و باکره – بررسی استناد به روایات برای تبیین معنای ثیب – کلام بعضی از بزرگان و بررسی آن – نتیجه بحث در معنای ثیب ۱۴۰۳/۰۷/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در معنای ثیب و باکره بود؛ عرض شد در لغت و عرف و همچنین برخی روایات، ثیب به معنای کسی است که بکارت او زائل شده و باکره کسی است که بکارت او زائل نشده است. به دو سه دلیل تمسک شده برای اینکه اثبات کنند ثیب به معنای زنی است که مدخوله است، در مقابل باکره به معنای زنی که مدخوله نیست. این دو سه دلیل مورد بررسی قرار

خارج اصول – جلسه دوازدهم – شهرت – جمع بندی در مورد حجیت شهرت فتوایی –۲. اختصاص مقبوله به شهرت قدمایی – ۳. ملاک حجیت شهرت فتوایی

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم شهرت – جمع بندی در مورد حجیت شهرت فتوایی –۲. اختصاص مقبوله به شهرت قدمایی – ۳. ملاک حجیت شهرت فتوایی ۱۴۰۳/۰۷/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث درباره حجیت شهرت فتوایی بود. ادله حجیت بیان شد لکن از آنجا که مهمترین دلیل حجیت شهرت فتوایی مقبوله عمربن حنظله است ما درباره این مقبوله به تفصیل سخن گفتیم. نظرات موافقان و مخالفان دلالت مقبوله بر حجیت شهرت فتوایی ذکر شد، اشکالات به همراه پاسخ ها بیان شد، نتیجه این شد که فی الجمله مقبوله بر حجیت شهرت فتوایی دلالت دارد لکن برای جمع بندی نهایی عرض کردیم ما به دو سه سوال باید پاسخ دهیم، سوال اول این بود که آیا مقبوله شامل شهرت فتوایی

قواعد فقهیه – جلسه ششم – مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – اقوال – قول دوم: عدم کرامت ذاتی در انسان – تنقیح موضوع بحث

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – اقوال – قول دوم: عدم کرامت ذاتی در انسان – تنقیح موضوع بحث ۱۴۰۳/۰۷/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم قبل از هر چیز لازم است معنای کرامت ذاتی معلوم شود؛ یعنی آنچه که محل نفی و اثبات است باید دقیقاً معلوم شود که مقصود هر یک چه معنایی از کرامت ذاتی است. ملاحظه فرمودید توافقی بر معنای کرامت ذاتی نیست؛ یعنی اینکه همه یک معنا مورد نظرشان نیست. اما در عین حال این را می‌توانیم بگوییم که یک عده موافق کرامت ذاتی هستند و یک عده مخالفت کرامت ذاتی؛ بدین معنا که انسان به جهت انسان بودنش یک شرافت و جایگاه و منزلتی

خارج فقه – جلسه هفتم – مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – معنای ثیبه و باکره- کلام محقق خویی – بررسی دلیل دوم – بررسی دلیل سوم – نظر برگزیده – شواهد نظر برگزیده

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – معنای ثیبه و باکره- کلام محقق خویی – بررسی دلیل دوم – بررسی دلیل سوم – نظر برگزیده – شواهد نظر برگزیده ۱۴۰۳/۰۷/۱۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در معنای ثیب بود؛ عرض کردیم ادعا شده مرحوم آقای خویی سه دلیل ذکر کرده‌اند برای اینکه ثیب به معنای زنی است که مدخوله باشد، اعم از اینکه دخول به سبب نکاح باشد یا غیر آن. دلیل اول ایشان تمسک به لغت و عرف بود مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد این ادعا ناتمام است. بررسی دلیل دوم دلیل دوم ایشان، استناد به دو آیه از آیات قرآن است که یکی در مقام تفسیر

خارج اصول – جلسه یازدهم – ۴. شهرت – ادله حجیت – نتیجه بحث در مورد مقبوله– بررسی کلام شیخ انصاری و محقق خراسانی– جمع بندی در مورد حجیت شهرت فتوایی – ۱. شمول مقبوله نسبت به شهرت عملی و شهرت فتوایی – ۲. اختصاص مقبوله به شهرت قدمایی

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم ۴. شهرت – ادله حجیت – نتیجه بحث در مورد مقبوله– بررسی کلام شیخ انصاری و محقق خراسانی– جمع بندی در مورد حجیت شهرت فتوایی – ۱. شمول مقبوله نسبت به شهرت عملی و شهرت فتوایی – ۲. اختصاص مقبوله به شهرت قدمایی ۱۴۰۳/۰۷/۱۵ خلاصه جلسه گذشته ما تقریب استدلال به دلیل چهارم برای حجیت شهرت فتوایی را ذکر کردیم، اشکالاتی که نسبت به این دلیل بود بیان شد. اشاره ای به کلمات بعضی از اعاظم مثل محقق خراسانی و شیخ انصاری داشتیم زیرا بعضی از این اشکالات نسبت به این مقبوله را آنها مطرح کردند، پس از آن کلام محقق نایینی، امام خمینی، محقق بروجردی نسبت به این مقبوله بیان

قواعد فقهیه – جلسه پنجم – مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – عدم توافق در معنای کرامت ذاتی – اقوال – قول اول: وجود کرامت ذاتی در انسان

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – عدم توافق در معنای کرامت ذاتی – اقوال – قول اول: وجود کرامت ذاتی در انسان ۱۴۰۳/۰۷/۱۴ مقام اول: بررسی وجود کرامت ذاتی در انسان عرض کردیم کرامت اقسامی دارد و ما در دو مقام باید بحث کنیم؛ یکی از تقسیم‌بندی‌های معروف که البته خیلی سابقه‌ای ندارد، تقسیم کرامت به ذاتی و اکتسابی است. البته با توضیحاتی که پیرامون کرامت ذاتی گفته شده، منظور تقریباً معلوم است. عدم توافق در معنای کرامت ذاتی برخی این دو قسم را با عنوان کرامت ذاتی و کرامت اقتضائی مطرح کرده‌و گفته‌اند ما دو قسم کرامت داریم: یکی کرامت ذاتی و دیگری کرامت اقتضائی یا شأنی.