دروس

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: راه حل دهم(امام خمینی)– حق در مسئله ۱۳۹۶/۰۹/۰۸   خلاصه جلسه گذشته راه حل دهم برای حل مشکل عبادیت طهارات  ثلاث که از سوی امام خمینی ارائه شده بود را نقل کردیم و مشخص شد که ایشان در واقع کلامشان متضمن یک وجه سلبی است و یک وجه ایجابی. در وجه سلبی محصل نظر ایشان این بود که به طور کلی عبادیت یک عمل نیازمند امر نیست و می توانیم یک عمل را عبادت بدانیم ولو این که امری در کار نباشد زیرا قصد قربت صرفا به معنای قصد امتثال امر نیست و معانی دیگری نیز دارد مثل «اتیان الفعل بداعی کونه مقربا

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل دهم(امام خمینی) ۱۳۹۶/۰۹/۰۷   خلاصه جلسه گذشته آخرین راه حل برای مشکل عبادیت طهارات ثلاث راهی است که امام خمینی ارائه کرده اند. اشاره مختصری به بخشی از مطالب ایشان داشتیم و امروز می خواهیم بقیه مطالب ایشان را نقل کنیم و نهایتا جمع بندی از راه حل های ارائه شده برای مشکل عبادیت طهارات ثلاث داشته باشیم. عرض کردیم راه حل امام خمینی متضمن دو بخش است: یکی سلبی و دیگری ایجابی. امام خمینی ابتدائا فرمودند که نوع راه حل هایی که توسط اعلام ارائه شده مبتنی بر یک پیش فرض است و آن این که عبادیت

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث-راه حل نهم و بررسی آن- راه حل دهم(امام خمینی) ۱۳۹۶/۰۹/۰۵     راه حل نهم برای مشکل عبادیت طهارات ثلاث راهی است که محقق بروجردی و محقق خویی بیان کرده اند. دیروز اجمالا این راه حل را بیان کردیم. با این که یک تفاوت جزیی بین نظر این دو بزرگوار وجود دارد اما اصل راه حل یکی است و آن این که ما برای تصحیح عبادیت وضو، غسل و تیمم یا باید مثل محقق خراسانی قائل به تعلق امر استحبابی نفسی به وضو و غسل و تیمم بشویم یا با قصد وصول به ذی المقدمه، مقدمه را اتیان کنیم. یعنی

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل هشتم و نهم(محقق بروجردی و محقق خویی) و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۹/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره کیفیت حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث بود. عرض کردیم اشکالاتی در مورد طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم مطرح شده است. از یک طرف این موارد به عنوان مقدمه عبادت مثل نماز متعلق امر غیری واقع شده اند. یعنی برای اتیان یک عبادت می خواهند مقدمه واقع شوند. پس از طرفی عبادیت متوقف بر این طهارات ثلاث است و از سوی دیگر خود این طهارات ثلاث به عنوان مقدمه نماز و امثال آن باید عبادت باشند. اگر بخواهند عبادیت خود را از

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بررسی راه حل ۱۳۹۶/۰۸/۱۰    خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل هفتم برای حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث بود. این راه حل را محقق نایینی بیان کردند که در بعضی از جهات متفاوت از راه حل محقق عراقی است. محصل راه حل هفتم این است که امر متعلق به خود عبادت و ذی المقدمه به نحوی است که از آن اوامر ضمنیه متعددی نسبت به اجزاء و شرائط پدید می آید و از طریق همین امر نفسی که به خود عبادت متعلق شده است، می توانیم عبادیت اجزاء و شرایط را درست کنیم. زیرا این امر نفسی متضمن اوامر متعدد به

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات-تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بررسی راه حل ششم(محقق عراقی)- راه حل هفتم(محقق نایینی) ۱۳۹۶/۰۸/۰۹    خلاصه جلسه گذشته راه حل ششم برای مشکل عبادیت طهاراتثلاث راهی است که محقق عراقی ارائه کرده اند. محصل این راه حل این است که از راه خود همین امر غیری که متعلق به وضو شده می¬توانیم عبادیت آن را درست کنیم، به نحوی که مشکل دور و سایر مشکلات پیش نیاید. ایشان در توضیح این مدعا می فرماید: امر به چیزی که مرکب و دارای اجزاء است، متضمن اوامر ضمنیه¬ای به اجزاء است. اگر امربه وضو می شود که پنج جزء دارد، درحقیقت پنج امر ضمنی این جا وجود دارد که

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل پنجم (محقق خراسانی) و بررسی آن– راه حل ششم(محقق عراقی) ۱۳۹۶/۰۸/۰۸   راه حل  پنجم راه حل پنجم در برابر مشکل عبادیت طهارات ثلاث، راهی است که محقق خراسانی آن را نقل کرده و نسبت به آن اشکال نموده. ایشان می فرماید: برای حل مشکل می توانیم ملتزم به دو امر شویم. تمام اشکالات در صورتی ناشی می شود که با یک امر بخواهیم مشکل دور و سایر مشکلات را حل کنیم .اگر بخواهیم با خود همان امر غیری عبادیت درست کنیم همان اشکال دور، مسئله ثواب، مقربیت، توصلی بودن امر غیری در برابر طهارات ثلاث ظاهر می شود. اما

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات_ تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل چهارم (محقق خراسانی)– پاسخ محقق خراسانی به یک اشکال و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۸/۰۷   خلاصه جلسه گذشته در مورد راه حل چهارم که محقق خراسانی آن را در کفایه بیان نمودند؛ یکایک اشکالات پنج گانه را تطبیق کردیم. یعنی با توجه به این راه حل اشکالات پنج گانه مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه این شد که هیچ یکاز این اشکالات بنابر راه حل محقق خراسانی لاینحل باقی نمی ماند. فقط یک نکته و اشکالی که به محقق خراسانی وارد است که خود ایشان این اشکال را متعرض شده و به آن جواب داده. پاسخ محقق خراسانی به یک اشکال اشکال:طبق

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- چگونگی حل اشکالات پنج گانه با توجه به راه حل اول (شیخ) و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۸/۰۱   خلاصه جلسه گذشته همان طور که بیان شد مهمترین اشکال از میان اشکالات مربوط به عبادیت طهارات ثلاث اشکال دور است. اگر این اشکال پاسخ داده شود، پاسخ سه اشکال دیگر نیز معلوم می شود و تنها فرضی که محقق نایینی مطرح کردند و عبادیت طهارات ثلاث را محتملا از یک امر نفسی استحبابی دانستند باقی می ماند. زیرا در آن فرض سه اشکال جداگانه مطرح می شود که باید پاسخ داد.به هر حال اشکال دور به تفصیل بیان شد. خلاصه آن این است که اگر

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- چگونگی حل اشکال پنجم بر اساس راه حلچهارم ۱۳۹۶/۰۸/۰۶    خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل چهارم بود یعنی راه حلی که محقق خراسانی برای حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث ارائه کرده اند. سه راه حل قبلا مورد بررسی قرار گرفت.محقق خراسانی این راه حل را در کفایه بیان کردند و محصل آن این است که عبادیت طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم با یک امر نفسی استحبابی بوجود می آید و چون این¬ها فی نفسه مستحب هستند امر غیری به آن¬ها تعلق می¬گیرد؛ لذا هیچ یکی از  اشکالات چهارگانه به این راه حل وارد نیست. چگونگی حل مشکل را در

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل چهارم ۱۳۹۶/۰۸/۰۳   خلاصه جلسه گذشته تا کنون سه راه حل برای اشکالات مربوط به عبادیت طهارات ثلاث بیانکردیم. برخی از این راه حل ها با این که فی نفسه مبتلا به اشکال نبودند اما ضرورتی برای التزام به آن ها وجود نداشت و برخینیز مبتلا به اشکال بودند. راه حل چهارم(محقق خراسانی) ایشان در کفایه می فرمایند: طهارات ثلاث فی نفسه مستحب هستند و امر غیری متعلق شده به چیزی که فی نفسه عبادت است. بنابراین عبادیت طهارات ثلاث، دیگر ناشی از خود امر غیری نیست تا اشکال دور پیش بیاید. زیرا مهم ترین اشکال از بین اشکالات پنج گانه

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات – تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- پاسخ دوم(شیخ انصاری) ۱۳۹۶/۰۸/۰۲     خلاصه جلسه گذشته جهت حل اشکالات مربوط به طهارات ثلاث راه حل هایی ارائه شد. راه حل اول را به همراه نقد و بررسی آن بیان کردیم. راه حل اول راهی بود که شیخ انصاری برای حل این اشکالات مطرح کردند و ما چگونگی حل یکایک آن اشکالات را با این بیان توضیح دادیم و اشکالی که به این راه حل وارد بود را ذکر کردیم. راه حل دوم (شیخ انصاری) اگر مقدمیت یک شی برای شی دیگر به نحوی باشد که قوامش به قصد قربت و عبادیت آن باشد، مثل وضو که مقدمه نماز قرار 

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بیان اشکالات ۱۳۹۶/۰۷/۳۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم اشکالاتی مطرح شده است. پنج اشکال از مجموع کلمات مرحوم شیخ انصاری و محقق خراسانی و محقق نایینی قابل استفاده است. البته در بین این پنج اشکال چه بسا مهم ترین اشکال همان اشکال دور است که مرحوم شیخ انصاری بیان کرده اند و دیگران نیز به تبع ایشان هرچند با بیان های متفاوت آن را ذکر کردند. محصل اشکال دور این بود که اگر بخواهیم قائل شویم که وضو، غسل و تیمم به واسطه یک امر غیری واجب شده اند و عبادیت پیدا کرده

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بیان اشکالات ۱۳۹۶/۰۷/۲۹   خلاصه جلسه گذشته در مورد عبادیت طهارات ثلاث اشکالاتی مطرح است. نتیجه ای که در بحث از مسئله ثواب وعقاب در واجب غیری حاصل شد این بود که واجب غیری خودش مستقلا ثواب و عقابی جدا از ثواب و عقاب واجب نفسی ندارد. یعنی اگر شارع امر به ذی المقدمه ای کرده است و به دنبال آن امربه مقدمات آن نیز کردهباشد چه وجوب شرعی مقدمه را بپذیریم و چه وجوب شرعی مقدمه را نبپذیریم استحقاق ثواب و عقاب در مخالفت واجب غیری و موافقت آن نیست. حال سوال این است که اگر اصل در واجبات غیری این گونه

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه دوم: ترک واجب غیری که منجر به ترک واجب نفسی شود – بررسی کلام محقق اصفهانی – تنبیه سوم ۱۳۹۶/۰۷/۲۶   خلاصه جلسه گذشت  عرض کردیم یکی از تنبیهاتی که در بحث مربوط به ثواب وعقاب در واجب غیری مطرح است این است که اگر قائل شدیم واجب غیری ثواب وعقاب مستقل ندارد،آن گاه چنان چه واجب غیری ترکش موجب ترک واجب نفسی در ظرف امتثال  خودش شود این جا آیا زمان استحقاق عقاب از زمان ترک مقدمه است، یا از زمان ترک واجب نفسی؟ مثل این که اگر کسی در ماه رمضان غسل قبل از فجر را ترک کند و به خاطر ترک این غسل نتواند

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه دوم: بررسی زمان استحقاق عقاب در مقدمات مفوته ۱۳۹۶/۰۷/۲۵   خلاصه جلسه گذشته  نتیجه بحث ما در جلسات گذشته این شد که واجبات غیریه ثواب و عقابی مستقل از ثواب و عقاب در واجبات نفسیه ندارند هر چندبیانات متفاوتی از این قضیه ارائه شده. ملاحظه فرمودید،اگر چه نظر امام خمینی از حیث نتیجه مانند محققق خراسانی بود ولی  بیان و راهی که ایشان بیان کردند متفاوت بود. به هر حال نتیجه این شد که واجبات غیریه ثواب و عقابی مستقل ندارند. تنبیه دوم: بررسی زمان استحقاق عقاب در مقدمات مفوته اگر ترک واجب غیری و مخالفت با آن مستلزم استحقاق عقاب نیست؛ چنان چه شخصی مقدمه ای

جلسه هفتم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات-تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری- نظر امام خمینی(ره) ۲۳/۰۷/۱۳۹۶  خلاصه جلسه گذشته  بحث در نظر امام خمینی پیرامون ثواب و عقاب در واجب غیری بود. سخن محقق خراسانیرا بیان کردیم، ایشان دو دلیل(البته این دو دلیل بازگشت به یک دلیل می کند) بر عدم استحقاق ثواب وعقاب در واجب غیری و استحقاق ثواب و عقاب در واجب نفسی ذکر کردند.همچنین گفتیم که امام خمینی فرمودند: درباب مسئله ثواب و عقاب در واجب غیری باید ببینیم مبنای ما در مورد حقیقت ثواب و عقاب چیست؟ ایشان سه مبنا بیان کردند: ۱. تجسم اعمالکه عبارت است از عیینت و اتحاد جزاء با عمل.یعنی عمل انسان چه خوب و چه بد مجسم

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری- نظر امام خمینی(ره) ۱۳۹۶/۰۷/۲۲   خلاصه جلسه گذشته  نظر محقق خراسانی در مسئله ثواب و عقاب در واجبات نفسی و غیری را عرض کردیم. ایشان دلیل اقامه کردند بر این که، بر واجب نفسی استحقاق عقاب و ثواب مترتب می شود ولی واجب غیری مستلزم استحقاق ثواب و عقاب نیست. ایشان دو دلیل ذکر کردند و یک وجه عقلایی و عرفی نیز ما بیان کردیم و مجموعا نتیجه این شد که استحقاق ثواب و عقاب مربوط به واجبات نفسی است و واجبات غیری اصولا مستتبع عقاب و ثواب نیستند و استحقاق ثواب وعقاب در پی آن ها فراهم

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری ۱۳۹۶/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته  عرض کردیم در ادامه بحث از واجب نفسی و واجب غیری چند مطلب به صورت تنبیه ذکر شده که مطالب مفیدی است. یکی درباره مسئله ثواب و عقاب در واجب غیری و دیگری شبهه و اشکالی در مورد طهارات ثلاث. تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب غیری و نفسی سابقا اشاره شد که یکی از تفاوت های واجب نفسی و غیری و ثمراتی که در نزاع بین نفسیت و غیریت یا شک در نفسیت وغیریت وجود دارد این است که اگر واجبی واجب نفسی باشد بر موافقتش ثواب و بر مخالفتش عقاب

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- دوران بین نفسیت – یا غیریت واجب- مقتضای اصل عملی- صورت دوم و سوم ۱۳۹۶/۰۷/۱۸   خلاصه جلسه گذشته  در مقتضای اصل عملی در جایی که شک داریم واجبی نفسی است یا غیری عرض کردیم که سه صورت قابل تصویر است. صورت اول عبارت از این بود که یک واجب نفسی داریم مثل نماز که به فعلیت رسیده است یا از این باب که مطلق است و مقید به شرط و قیدی نیست یا از این باب که اگر مشروط بوده شرط آن محقق شده است. مثلا نماز مشروط به زوال بوده و الان زوال محقق شده است و واجب دیگری داریم که اصل وجوبش برای ما مسلم