دروس

خارج اصول – جلسه هشتاد و یکم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – راه حل امام خمینی برای حل مشکل دور – بررسی راه حل امام خمینی – نتیجه بررسی اشکال اول (دور) اشکال دوم به دلیل دوم ( اخبار و روایات)

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – راه حل امام خمینی برای حل مشکل دور – بررسی راه حل امام خمینی – نتیجه بررسی اشکال اول (دور) اشکال دوم به دلیل دوم ( اخبار و روایات) ۱۴۰۳/۱۱/۲۸ راه حل امام خمینی برای حل مشکل دور تتمه‌ای از کلام امام خمینی مانده که آن را نیز انشالله مورد بررسی قرار می‎دهیم و از این قسمت فارغ می‎شویم. گفتیم امام خمینی نسبت به سخن محقق خراسانی اشکالاتی داشتند، سه اشکال مطرح کردند، ما این سه اشکال را مورد بررسی قرار دادیم و نتیجه این شد که این اشکالات وارد نیست. امام خمینی بعد از خدشه در

خارج فقه – جلسه چهل و هفتم – مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – راه سوم (قول پنجم)

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – راه سوم (قول پنجم) ۱۴۰۳/۱۱/۲۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در راه‌های جمع بین روایات مربوط به نکاح باکره رشیده بود که آیا نیازمند اذن و اجازه پدر است یا دختر خودش می‌تواند در این امر تصمیم بگیرد و استقلال دارد. ما دو قول، یعنی قول به استقلال دختر و قول به استقلال پدر در امر نکاح باکره رشیده را به همراه ادله آنها ذکر کردیم؛ عمده دلیل هر یک از این دو دیدگاه، روایات بود. عرض کردیم ما با دو طایفه از روایات مواجه هستیم که بر استقلال باکره رشیده در امر نکاح

خارج اصول – جلسه هشتاد – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – بررسی اشکالات سه گانه امام خمینی به محقق خراسانی

جلسه ۸۰ – PDF جلسه هشتاد  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – بررسی اشکالات سه گانه امام خمینی به محقق خراسانی ۱۴۰۳/۱۱/۲۷   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم کلام محقق خراسانی مبنی بر اینکه از راه تواتر اجمالی می‎توان به اشکال دور پاسخ داد، مورد اشکال بعضی از بزرگان قرار گرفته است. محقق نایینی به گونه‎ای به کلام محقق خراسانی اشکال کرد. ما سخن ایشان را مورد بررسی قرار دادیم. امام خمینی نیز از منظر دیگری به کلام محقق خراسانی ایراد گرفتند. حال ما باید ببینیم آنچه امام خمینی در اشکال به محقق خراسانی گفته‎اند قابل قبول است یا خیر؟ بررسی اشکالات امام خمینی عرض کردیم امام خمینی مجموعا سه اشکال

قواعد فقهیه – جلسه بیست و هفتم – مقام دوم: بررسی منشأ بودن کرامت برای حقوق – قانون؛ منشأ حقوق – تعریف قانون طبیعی – تعریف حقوق طبیعی – ویژگی‌های حقوق طبیعی

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مقام دوم: بررسی منشأ بودن کرامت برای حقوق – قانون؛ منشأ حقوق – تعریف قانون طبیعی – تعریف حقوق طبیعی – ویژگی‌های حقوق طبیعی ۱۴۰۳/۱۱/۲۷   مقام دوم: بررسی منشأ بودن کرامت برای حقوق مقام اول بحث به پایان رسید؛ مقام اول درباره مبانی کرامت ذاتی انسان بود. به تفصیل در این باره سخن گفتیم. مقام دوم درباره این است که آیا کرامت ذاتی می‌تواند منشأ حق و امتیاز خاصی برای انسان واقع شود یا نه. بعد از این، باید برویم سراغ ادله کرامت ذاتی انسان؛ البته بسیاری از مطالبی که در بحث از ادله خواهیم گفت، با آنچه در مورد مبانی گفتیم مشترک است؛ شاید از یک جهت باید بحث از

تفسیر – جلسه بیست و ششم – آیه ۶۰ – اختلاف در قرائت «عشرة» – مفردات آیه – ۱. «حجر» – احتمالات سه‌گانه در «حجر»

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم  آیه ۶۰ – اختلاف در قرائت «عشرة» – مفردات آیه – ۱. «حجر» – احتمالات سه‌گانه در «حجر» ۱۴۰۳/۱۱/۲۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۶۰ سوره بقره بود؛ «وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ». ما یک توضیح کلی پیرامون این آیه دادیم؛ اجمالاً معنا و مفاد این آیه را بیان کردیم و ارتباط این آیه را با آیات پیشین روشن ساختیم. اختلاف در قرائت «عشرة» قبل از اینکه به بیان مفردات آیه بپردازیم، اشاره به اختلافی می‌کنم که در قرائت یک کلمه از کلمات این آیه وجود دارد: در

خارج اصول – جلسه هفتاد و نهم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – اشکالات امام خمینی به محقق خراسانی  

جلسه ۷۹ – PDF جلسه هفتاد و نهم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – اشکالات امام خمینی به محقق خراسانی        ۱۴۰۳/۱۱/۲۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در پاسخ‎های اشکال دور بود که در مورد استدلال به اخبار برای حجیت خبر واحد مطرح شده است. اشکال این بود که اگر بخواهد بر اخبار اعتماد شود تا اثبات کند حجیت خبر واحد را، این دور است. برای خروج از این اشکال محقق خراسانی یک راهی را مطرح کردند و آن هم تواتر اجمالی است. ایشان فرمودند: اخبار مذکور تواتر اجمالی دارد، یعنی ما اجمالا علم به صدور بعضی از این احادیث از معصومین (علیهم السلام) داریم. سپس ایشان فرمود مقتضای این علم

کاهش ارزش پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه سی و سوم – جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – دلیل دوم (راه دوم) – بررسی راه دوم- اشکال هفتم، هشتم و پاسخ آنها 

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – دلیل دوم (راه دوم) – بررسی راه دوم- اشکال هفتم، هشتم و پاسخ آنها  ۱۴۰۳/۱۱/۲۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در راه دوم از راه‌های ثبوت ضمان در فرض کاهش ارزش پول بود؛ شش اشکال که نسبت به این راه مطرح است را ذکر کردیم؛ همان اشکالاتی که نسبت به راه اول هم ایراد شده بود. منتها در راه اول به چهار اشکال پاسخ دادیم اما دو اشکال بی‌پاسخ مانده بود؛ طبق راه دوم، آن دو اشکال هم پاسخ داده شد. لذا از اشکالات شش‌گانه‌ای که نسبت به راه دوم مطرح شده، هیچ اشکالی بدون پاسخ باقی نماند. اشکال هفتم اشکال هفتم

خارج فقه – جلسه چهل و ششم – مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – راه اول (قول سوم) و بررسی آن – راه دوم (قول چهارم) و بررسی آن

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – راه اول (قول سوم) و بررسی آن – راه دوم (قول چهارم) و بررسی آن ۱۴۰۳/۱۱/۲۱   راه‌های جمع بین روایات عرض کردیم راه‌هایی برای جمع بین دو طایفه از روایات ذکر شده است؛ یک طایفه دلالت بر استقلال پدر در امر نکاح باکره رشیده دارد و یک طایفه دلالت دارد بر استقلال دختر در امر ازدواج و اینکه نیاز به اذن پدر ندارد. اقوالی که اینجا ذکر شده، به غیر از آن دو قولی که اشاره کردیم، به نوعی در صدد جمع بین این دو طایفه از روایات است. ما به برخی از

خارج اصول – جلسه هفتاد و هشتم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – ادامه بررسی اشکال محقق نایینی به محقق خراسانی

جلسه ۷۸ – PDF جلسه هفتاد و هشتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – ادامه بررسی اشکال محقق نایینی به محقق خراسانی ۱۴۰۳/۱۱/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در پاسخ محقق نائینی به محقق خراسانی بود. ایشان در استدلال به اخبار برای حجیت خبر واحد، فرمودند: برای اینکه از اشکال دور خلاص شویم، می‎توانیم از راه تواتر اجمالی وارد بشویم، یعنی بگوییم: یک تواتر اجمالی در میان روایات مربوطه به حجیت خبر واحد وجود دارد که همین تواتر کمک می‎کند که بتوانیم اخبار را به عنوان دلیل برای حجیت خبر واحد مورد استناد قرار بدهیم. محقق نائینی اشکال کردند که اینجا یا قدر جامع و قدر متیقن بین این روایات وجود

خارج فقه – جلسه چهل و پنجم – مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل سوم: آیه – بررسی دلیل سوم – اشکال اول، دوم، سوم و چهارم

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل سوم: آیه – بررسی دلیل سوم – اشکال اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۳/۱۱/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای جمع بین روایات راه‌حل‌هایی ذکر شده؛ لکن قبل از بیان این طرق جمع، یک دلیل از قول دوم باقی مانده که خوب است آن را بررسی کنیم. گفتیم برای اثبات استقلال پدر در ازدواج باکره رشیده به چند دلیل تمسک شده است؛ دلیل اول اصل بود که مورد مناقشه قرار گرفت. دلیل دوم روایات بود که هفده روایت را نقل کردیم و نتیجه این شد که از میان این

خارج فقه – جلسه چهل و چهارم – مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت چهاردهم و بررسی آن – روایت پانزدهم و بررسی آن – روایت شانزدهم و بررسی آن – روایت هفدهم و بررسی آن – نتیجه دلیل دوم (روایات)  

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت چهاردهم و بررسی آن – روایت پانزدهم و بررسی آن – روایت شانزدهم و بررسی آن – روایت هفدهم و بررسی آن – نتیجه دلیل دوم (روایات) ۱۴۰۳/۱۱/۱۳                    خلاصه جلسه گذشته تا اینجا سیزده روایت بر ولایت پدر در مورد ازدواج دختر باکره رشیده نقل کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. چند روایت دیگر باقی مانده که ان‌شاءالله این روایات هم نقل می‌کنیم و آنگاه جمع‌بندی خواهیم داشت و بین این روایات جمع خواهیم کرد. روایت

کاهش ارزش پول و بررسی آثار فقهی آن – جلسه سی و دوم – جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – دلیل دوم (راه دوم) – بررسی راه دوم- اشکال دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم و پاسخ آنها

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  جبران کاهش ارزش پول – ادله لزوم جبران مطلقا – دلیل دوم (راه دوم) – بررسی راه دوم- اشکال دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم و پاسخ آنها ۱۴۰۳/۱۱/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در راه دوم برای حکم به ضمان کاهش ارزش پول بود؛ ما به چهار تفاوت بین راه دوم و راه اول اشاره کردیم. عرض کردیم اشکالاتی متوجه این راه شده است؛ این اشکالات علاوه بر اشکالاتی است که نسبت به راه اول مطرح شده است. شش اشکال نسبت به راه اول مطرح شده بود که ما به چهار اشکال پاسخ دادیم؛ تنها دو اشکال بود که بر طبق راه اول، نمی‌توانستیم به آن پاسخ بدهیم. یک اشکال را در جلسه

تفسیر – جلسه بیست و پنجم – آیه ۶۰ – توضیح اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم  آیه ۶۰ – توضیح اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل ۱۴۰۳/۱۱/۱۶ توضیح اجمالی آیه جلسه گذشته ترجمه‌ای از آیه ۶۰ را ذکر کردیم. بحث‌های دیگری از آیه باقی ماند. اگر بخواهیم یک توضیح اجمالی در مورد این آیه بدهیم، داستان از این قرار است که بنی‌اسرائیل در مسیر بیابان تیه و صحرای سینا مأمور شدند که برای مدتی در یک قریه سکونت پیدا کنند؛ این قریه غیر از آن قریه‌ای است که در آیات قبل بیان شد که امر به دخول در آن شده بودند. آنجا مکانی بود که از نظر آب و بعضی از امکانات دیگر در مضیقه بود؛ لذا به سرعت گرفتار کم‌آبی شدند و نزد حضرت موسی

خارج اصول – جلسه هفتاد و هفتم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – ادامه اشکال محقق نایینی به محقق خراسانی – بررسی اشکال محقق نایینی

جلسه ۷۷ – PDF جلسه هفتاد و هفتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – ادامه اشکال محقق نایینی به محقق خراسانی – بررسی اشکال محقق نایینی ۱۴۰۳/۱۱/۱۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به استدلال به اخبار و روایات برای حجیت خبر واحد یک اشکالی مهمی وجود دارد و آن هم اشکال دور است. محقق خراسانی از راه تواتر اجمالی این اشکال را به زعم خودشان بر طرف کردند. نظر محقق خراسانی دیروز بیان شد، ایشان معتقد است چون تواتر اجمالی وجود دارد و ما یقین داریم که یکی از این روایاتی که به نوعی دال بر حجیت بر خبر واحد است از معصوم صادر شده است و احتمال کذب در

تفسیر – جلسه بیست و چهارم – آیه ۵۸ و ۵۹ – تفاوت‌های آیه ۵۹ و آیه ۱۶۲ سوره اعراف – آیه ۶۰ – بیان کلی آیه

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم  آیه ۵۸ و ۵۹ – تفاوت‌های آیه ۵۹ و آیه ۱۶۲ سوره اعراف – آیه ۶۰ – بیان کلی آیه ۱۴۰۳/۱۱/۱۵ تفاوت‌های آیه ۵۹ و آیه ۱۶۲ سوره اعراف مطالب مربوط به دو آیه ۵۸ و ۵۹ سوره بقره بیان شد؛ فقط یک مطلب باقی مانده و آن هم تفاوت‌های آیه ۵۹ با نظیر آن در سوره اعراف است. همانطور که ما به تفاوت‌های آیه ۵۸ با آیه ۱۶۱ سوره اعراف اشاره کردیم، مناسب است که به تفاوت‌های آیه ۵۹ با آیه ۱۶۲ سوره اعراف هم اشاره کنیم. آیه ۵۹ سوره بقره این است: «فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ».

خارج اصول – جلسه هفتاد و ششم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – پاسخ محقق خراسانی به اشکال دور – بررسی پاسخ محقق خراسانی – اشکال محقق نایینی

جلسه ۷۶ – PDF جلسه هفتاد و ششم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل دوم: اخبار و روایات – پاسخ محقق خراسانی به اشکال دور – بررسی پاسخ محقق خراسانی – اشکال محقق نایینی ۱۴۰۳/۱۱/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم یکی از دلائلی که برای حجیت خبر واحد اقامه شده است اخبار و روایات است. شیخ انصاری چهار طائفه از روایاتی که به نوعی بر حجیت خبر واحد می‎تواند دلالت داشته باشند، ذکر کردند. تقریب استدلال به این روایات به همراه برخی از اشکالاتی که متوجه استدلال به آنها شده است ذکر شد و آن اشکالات پاسخ داده شد. لکن یک اشکال مهمی که نسبت به این دلیل مطرح شده است این است که این دلیل

قواعد فقهیه – جلسه بیست و ششم – مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – جمع‌بندی مقام اول

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – جمع‌بندی مقام اول ۱۴۰۳/۱۱/۱۳ جمع‌بندی مقام اول وقتی بحث از قاعده را شروع کردیم، بعد از بیان برخی واژه‌ها و تنقیح موضوع بحث، گفتیم ابتداءً باید درباره مبانی کرامت ذاتی انسان بحث کنیم و این مبانی مورد بررسی قرار بگیرد. مقام اول بحث درباره خود این مبانی بود؛ اولاً چه اموری به عنوان مبنا برای کرامت ذاتی ذکر شده یا می‌تواند ذکر شود. مقام دوم اینکه این امور آیا می‌تواند مبنایی برای حقوقی خاص نسبت به انسان واقع شود یا نه. تقریباً بحث ما در مقام اول تمام شد؛ مقام اول، مربوط به به اموری بود

خارج اصول – جلسه هفتاد و پنجم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – دلیل دوم: روایات – طائفه اول – طائفه دوم – طائفه سوم – طائفه چهارم – نتیجه – اشکال – پاسخ  

جلسه ۷۵ – PDF جلسه هفتاد و پنجم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – دلیل دوم: روایات – طائفه اول – طائفه دوم – طائفه سوم – طائفه چهارم – نتیجه – اشکال – پاسخ   ۱۴۰۳/۱۱/۱۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله حجیت خبر واحد بود. دلیل اول چند آیه از آیات قرآن است که این آیات مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این شد که برخی از آیات مذکور دلالت بر حجیت خبر واحد دارد و برخی چنین دلالتی ندارد. دلیل دوم: روایات چندین طایفه از روایات توسط شیخ انصاری مورد استناد قرار گرفته است. ایشان این روایات را به چهار طایفه تقسیم کرده است. طایفه اول طایفه اول روایات علاجیه است؛ روایاتی که موضوعش علاج

قواعد فقهیه – جلسه بیست و پنجم – مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – دسته دوم: ۵. علم اسماء – معنای اسم الهی – اقسام اسم الهی – ادله اختصاص این علم به انسان – معنای تعلیم اسماء – بررسی ذاتی بودن کرامت علم اسماء

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم  مقام اول: بررسی وجود و عدم کرامت ذاتی در انسان – مبانی کرامت ذاتی انسان – دسته دوم: ۵. علم اسماء – معنای اسم الهی – اقسام اسم الهی – ادله اختصاص این علم به انسان – معنای تعلیم اسماء – بررسی ذاتی بودن کرامت علم اسماء ۱۴۰۳/۱۱/۰۶ ۵. علم اسماء از دسته دوم از اموری که به عنوان مبنای کرامت ذاتی مطرح شده یا ممکن است مطرح شود، یک امر باقی مانده و آن هم علم اسماء است. مختصراً درباره این عنوان توضیحی عرض کنیم و سپس ببینیم آیا این یک کرامت اختصاصی برای انسان است یا نه؛ اصلاً کرامت محسوب می‌شود یا نه؛ آیا کرامت ذاتی است یا نه. در

خارج فقه – جلسه چهل و سوم – مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت سیزدهم (روایات مربوط به تعارض نکاح جد و پدر) و بررسی آن

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت سیزدهم (روایات مربوط به تعارض نکاح جد و پدر) و بررسی آن ۱۴۰۳/۱۱/۰۶ خلاصه جلسه گذشته تا اینجا دوازده روایت برای استقلال ولی در امر نکاح باکره رشیده نقل شد و مورد بررسی قرار گرفت. محصل بررسی‌ها این شد که در میان این روایات، مسلماً برخی روایات که سنداً و دلالتاً قابل قبول باشند، وجود دارند که دلالت بر استقلال ولی دارند. دو سه روایت دیگر باقی مانده که اینها را نقل کنیم و بعد ببینیم چگونه باید میان این روایات جمع کنیم. روایت سیزدهم