جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم مقدمات – ادله قاعده – دلیل دوم: روایات – طوایف هفتگانه ۱۴۰۴/۰۹/۰۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم دلیل دوم بر قاعده نفی ظلم، روایات است؛ گفتیم هفت دسته بر وزان دستهبندی آیات میتوانیم ذکر کنیم که دلالت بر قاعده نفی ظلم داشته باشد. البته قلمرو آن مطلبی است که باید بعداً به آن بپردازیم؛ فعلاً باید به اصل این قاعده، آن هم با مفادی که ما ذکر کردیم، پرداخته شود. این هفت دسته از روایات، برخی در جلسه گذشته توسط آقایان نقل شد؛ برخی هم باقی مانده است. البته غیر از این هفت دسته، من گمان میکنم که میتوانیم دستهجات دیگری از روایات مرتبط با این موضوع را پیدا کنیم. در این
جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مقدمات – ادله قاعده – دلیل دوم: روایات ۱۴۰۴/۰۹/۰۸ خلاصه عرض کردیم برای استدلال به نفی ظلم و به تعبیر دیگر قاعده نفی ظلم، به چند دلیل تمسک شده است. دلیل اول آیات بود؛ هفت دسته از آیات را ذکر کردیم. دلیل دوم روایات است. قرار بر این بود که آقایان با مراجعه به جوامع روایی، حداقل این هفت دسته و بلکه بیش از این هفته دسته را پیدا کنند و در اینجا ارائه بدهند. سؤال: استاد: آخرین بار که هفت دسته را ذکر کردم، اینطور بود. طبق این چیزی که شما میفرمایید، امر به قسط و عدل، دسته سوم میشود. … توصیف خداوند به قسط و عدل؛ توصیف خدا به عدل و قسط
جلسه ۱۴۰ – PDF جلسه صد و چهلم پذیرش توبه به سبب حج ۱۴۰۴/۰۸/۲۸ شرح رساله حقوق «حق الحجة ان تعلم انه وفادة الی ربک و فرار الیه من ذنوبک و به قبول توبتک». این جمله، پس از بیان آن دو حقی که در جلسات گذشته اشاره کردیم، اشاره به این دارد که با حج و به سبب حج، توبه تو پذیرفته میشود. این دیگر جزء حقوق نیست؟ این ثمره و نتیجه است. پذیرش توبه به سبب حج حق حج را بیان کردند: یکی اینکه بدانی که «انه وفادت الی ربک» و بدانی که «انه فرار الیه من ذنوبک»؛ آن دو حق را توضیح دادیم. سپس میفرماید: به سبب حج، توبه تو قبول میشود. این، اثر و ثمره حج است.
جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم آیه ۶۲ – تفسیر آیه – مطلب اول: معنای «ان الذین آمنوا» – احتمالات پنجگانه – احتمال چهارم و پنجم – بررسی احتمالات پنجگانه – نظر برگزیده ۱۴۰۴/۰۸/۲۷ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد «إن الذین آمنوا» چند احتمال وجود دارد؛ سه احتمال را در جلسه گذشته ذکر کردیم. احتمال اول این بود که منظور مسیحیان واقعی هستند که قبل از بعثت پیامبر(ص) از دنیا رفتهاند؛ احتمال دوم اینکه منظور منافقین هستند؛ احتمال سوم اینکه منظور کسانی هستند که به پیامبر(ص) حقیقتاً ایمان آوردهاند، منتها در ادامه آیه اشاره به استقرار و استمرار ایمان میکند. دو احتمال دیگر در اینجا وجود دارد که این دو احتمال را عرض میکنیم و آنها را مورد
جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم آیه ۶۲ – مفردات آیه – ۳. «صابئین» – قرائت «صابئین» – معنای «صابئین» – احتمال اول و دوم – تفسیر آیه – مطلب اول: معنای «ان الذین آمنوا» – احتمالات پنجگانه – احتمال اول، دوم و سوم ۱۴۰۴/۰۸/۲۶ ۳. «صابئین» بحث در مفردات آیه ۶۲ بود؛ یکی از واژههایی که در این آیه مورد استفاده قرار گرفته و نیازمند توضیح است، کلمه «صابئین» است. آیه این بود: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِينَ»؛ بقیه کلماتی که در این آیه به کار رفته، واضح است و نیاز به توضیح ندارد. در مورد صابئین، هم از حیث قرائت و هم از حیث معنا اختلاف است. قرائت «صابئین» از نظر قرائت، به چهار گونه قرائت
جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مقدمات – ادله قاعده – بخش دوم آیات – یک اشکال و پاسخ آن ۱۴۰۴/۰۸/۲۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای قاعده نفی ظلم به ادلهای استناد شده است؛ دلیل اول، آیات است. آیات دو بخش هستند؛ بخشی که دلالت آنها بر نفی ظلم و عدالت مستقیم و شاید به نحوی مطابقی است؛ بخش دوم آیاتی است که بالالتزام یا بالتضمن دلالت میکند. بخش اول مشتمل بر چند دسته است و بخش دوم هم مشتمل بر چند دسته است. البته دسته چهارم که جلسه گذشته بیان شد و دال بر نفی ریشههای ظلم است، شاید به نظر دقی در بخش دوم جای بگیرد؛ یعنی آن هم بالالتزام دلالت بر نفی ظلم میکند. بخش اول
جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مقدمات – ادله قاعده – دلیل اول: آیات – بخش دوم آیات – دسته اول – دسته دوم – دسته سوم ۱۴۰۴/۰۸/۲۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قاعده نفی ظلم بود؛ عرض کردیم دلیل اول آیات است. آیات دو بخش دارد؛ در بخش اول، چهار دسته از آیات را ذکر کردیم؛ دسته اول آیاتی است که خداوند در آنها توصیف به عدل و عدالت شده است. دسته دوم آیاتی است که از خداوند نفی ظلم کرده است؛ دسته سوم آیاتی است که امر به عدل و قسط و داد کرده است؛ دسته چهارم آیاتی است که ریشههای ظلم را که نقص، ترس، جهل و امثال آن است، از خداوند نفی کرده
جلسه ۱۳۹ – PDF جلسه صد و سی و نهم حق دوم: فرار از گناه ۱۴۰۴/۰۸/۲۱ شرح رساله حقوق امام سجاد (علیهالسلام) فرمودند: «وَ حَقُّ الْحَجِّ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّهُ وَفَادَةٌ إِلَى رَبِّكَ، وَ فِرَارٌ إِلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِكَ.» گفتیم اولین حق حج این است که انسان بداند که حج، درگاه ورود به سوی پروردگار است؛ میهمانی خداوند است؛ مرکبی است برای حرکت انسان به سوی خداوند. این مطلب را به اجمال توضیح دادیم. حق دوم: فرار از گناه دومین حق حج این است که بدانی حج، فرار از گناهان به سوی اوست: «فِرَارٌ إِلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِكَ» جلسه گذشته عرض کردیم که حج یک آمادگیهای پیشینی لازم دارد، و در عین حال، همانها نیز به واسطه خود حج تکمیل میشوند. کسی
جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم آیه ۶۲ – توضیح اجمالی آیه – ارتباط آیه با آیات قبل – مفردات آیه – ۱. «الذین هادوا» – منشأ اشتقاق یهود – وجه اول – وجه دوم – وجه سوم – ۲. «النصاری» – وجه تسمیه نصاری ۱۴۰۴/۰۸/۲۰ آیه ۶۲ «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ». توضیح اجمالی آیه طبق معمول، یک توضیح اجمالی از آیه در ابتدا ذکر میکنیم. خداوند تبارک و تعالی بعد از آنکه اشاره به کفران نعمت، ناسپاسیها، عنادها و لجاجتهای بنیاسرائیل داشت، در این آیه، وعده هم میدهد. این رسم خداوند در قرآن است که بعد یا قبل
