خارج اصول

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  ۴. شهرت – ادله حجیت – بررسی دلیل چهارم – اشکال پنجم و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۷/۰۳                  خلاصه جلسه گذشته در مورد مقبوله عمربن حنظله و دلالت آن بر حجیت شهرت فتوایی اشکالاتی مطرح شده است. چهار اشکال مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت. اشکال پنجم این اشکال در واقع دلیلی است که محقق نایینی بر عدم دلالت این مقبوله بر حجیت شهرت فتوایی اقامه کرده است و ما می توانیم آن را به عنوان یک اشکال نسبت به این دلیل مطرح کنیم. ایشان می فرماید: در مقبوله عبارت «فان المجمع علیه لا ریب فیه» به عنوان تعلیل برای اخذ به شهرت و ترک شاذ نادر

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم ۴. شهرت – ادله حجیت – بررسی دلیل چهارم – اشکال سوم و بررسی آن – اشکال چهارم و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۷/۰۲     خلاصه جلسه گذشته بحث در دلالت مقبوله عمر بن حنظله بر حجیت شهرت فتوایی بود. بعد از بیان تقریب استدلال عرض کردیم اشکالاتی نسبت به آن مطرح شده، ما باید این اشکالات را بررسی کنیم تا نهایتا ببینیم کدام یک از این دو دیدگاه قابل قبول است. دیدگاه کسانی مثل شیخ انصاری و محقق خراسانی و محقق نایینی که معتقدند مقبوله دلالت بر حجیت شهرت فتوایی ندارد یا نظر کسانی که معتقدند مقبوله بر حجیت شهرت فتوایی مطلقا یا حداقل بر حجیت شهرت فتوایی قدمایی دلالت دارد. ما اشکال اول

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم ۴. شهرت – ادله حجیت – بررسی دلیل چهارم – یاد آوری یک نکته – اشکال دوم و بررسی آن       ۱۴۰۳/۰۷/۰۱       خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله حجیت شهرت فتوایی مطلقا بود. عرض کردیم درباره شهرت فتوایی سه قول وجود دارد: قول اول: قول به حجیت مطلقا. قول دوم: قول به عدم حجیت مطلقا. قول سوم: تفصیل بین شهرت قدما و شهرت متأخرین. نسبت به حجیت مطلق شهرت فتوایی چند دلیل اقامه شده است. سه دلیل مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد که آن سه دلیل نمی تواند حجیت را اثبات کند. دلیل چهارم مقبوله عمربن حنظله بود و البته دلیل پنجم مرفوعه زراره. عمده دلیل بر

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم ۴. شهرت – ادله حجیت – بررسی دلیل چهارم – شرح رساله حقوق: آثار جسمی و روحی کم خوری و حد مجاز آن  ۱۴۰۳/۰۶/۲۸                                       خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای حجیت شهرت فتوایی چند دلیل اقامه شده است. سه دلیل ذکر شد و مورد خدشه قرار گرفت. دلیل چهارم مقبوله عمربن حنظله بود. تقریب استدلال به این مقبوله بیان شد. مرفوعه زراره نیز به جهت قرابتی که در تقریب استدلال با مقبوله دارد، نقل شد. اکنون نوبت بررسی مقبوله عمربن حنظله و مرفوعه زراره است. بررسی دلیل چهارم نسبت به دلالت مقبوله عمر بن حنظله و مرفوعه زراره بر حجیت شهرت فتوایی اشکالاتی مطرح شده است. همانطور که اشاره کردم عده ای

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم ۴. شهرت – ادله حجیت شهرت مطلقا –دلیل سوم و بررسی آن – دلیل چهارم – تقریب استدلال – دلیل پنجم ۱۴۰۳/۰۶/۲۷   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم چند دلیل بر اعتبار و حجیت شهرت فتوایی اقامه شده است. دو دلیل در جلسه گذشته بیان شد. دلیل اول تعلیل ذیل آیه نبأ بود، یعنی «ان تصیبوا قوما بجهالة» که ملاحظه کردید این تعلیل دلالت بر حجیت شهرت فتواییه ندارد. دلیل دوم فحوای ادله حجیت خبر واحد است. دلیل دوم خودش دارای دو تقریر است. یک تقریر را خود محقق خراسانی بیان کردند و مورد خدشه قرار دادند و تقریر دوم را نیز بیان کردیم؛ یک وقت می گوییم چون ملاک حجیت خبر افاده ظن

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم  ۴. شهرت: تنقیح محل نزاع – مطلب دوم – مطلب سوم ۱۴۰۳/۰۶/۲۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم چهارمین مورد از مواردی که مفید ظن است و باید ببینیم آیا دلیل بر اعتبار آن وجود دارد یا خیر شهرت است. منتهی برای تنقیح محل نزاع گفتیم اموری را باید ذکر کنیم اینکه ما بحث می کنیم که آیا شهرت حجیت دارد یا ندارد یعنی از ظنون خاصه محسوب می شود یا خیر؟ آیا مثل اجماع محصل است یا مثل اجماع منقول است؟ آیا مثل ظواهر است یا خیر؟ ما تا کنون درباره حجیت ظواهر، حجیت قول لغوی و حجیت اجماع منقول بحث کردیم. چهارمین مورد شهرت است. امر اول که برای بیان محل نزاع

جلسه ۸۵ – PDF  جلسه هشتاد و پنجم جهت سوم: معنای امر؛ طلب وجوبی یا اعم از وجوبی و استحبابی ۱۳۹۳/۱۲/۱۸   خلاصه جلسه گذشته تا اینجا چند دلیل بر اینکه امر به معنای طلب وجوبی است اقامه شده است. تبادر، اطلاق، حکم عقل، آیات و روایات مورد استدلال قرار گرفت و ملاحظاتی که پیرامون این ادله بود را بیان کردیم. غیر از تبادر، سائر ادله مورد اشکال قرار گرفت. دلیل هفتم آخرین نظر و مبنا در این باب، نظری است که امام(ره) در این رابطه ذکر کرده و این نظر متفاوت با همه انظار گذشته است. البته ایشان این مطلب را در مورد ماده امر نگفته بلکه آن را در مورد صیغه امر بیان کرده ولی می توان به

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم بررسی نظر صاحب فصول مبنی بر انحصار نزاع در اسم فاعل و صفت مشبهه ۱۳۹۳/۰۷/۰۶   خلاصه جلسه گذشته پس از آنکه معنای مشتق در محل نزاع روشن شد، اکنون درباره بعضی از مشتقات که مورد نزاع واقع شده و در مورد آن ها اختلاف صورت گرفته لازم است بحث کنیم. عرض کردیم در مورد اسم فاعل هیچ گونه اختلافی نیست، یعنی نزاع در باب مشتق قطعا شامل اسم فاعل می شود، اما در مورد بعضی از مشتقات از جمله اسم مفعول اختلاف شده است. نظر صاحب فصول صاحب فصول معتقد است اسم مفعول، صیغه مبالغه، اسم زمان، اسم مکان و همچنین اسم آلت از محل نزاع خارجند. به عبارت دیگر نزاع در باب

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم امرچهارم: اختلاف مشتقات (قول دوم: محقق اصفهانی) ۱۳۹۳/۰۷/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض شد که مرحوم محقق خراسانی در امر چهارم به مطلبی اشاره کردند که اختلاف مبادی در مشتقات موجب اختلاف در مدلول هیئات نمی شود. دلیل و توجیه مرحوم آقای آخوند برای ذکر این مطلب در واقع به جهت دفع توهم و نفی تفصیلی است که بعضی در این مسئله قائل شده اند. محصل قول محقق خراسانی بعضی ادعا کرده اند که اگر مبداء از قبیل ملکه یا حرفه و صنعت باشد، در این صورت هیئت مشتق برای اعم از متلبس و غیر متلبس وضع شده یعنی در مواردی مانند اجتهاد اگر عنوان مجتهد در کسی که متلبس نباشد استعمال شود حقیقت

جلسه ۱۱۶ – PDF جلسه صد و شانزدهم  ۳. اجماع منقول – مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی – بر مبنای کشف از دلیل معتبر – بر مبنای ملازمه عادی – بر مبنای تراکم ظنون – بر مبنای اجماع تلقی – بر مبنای اجماع تقریری     ۱۴۰۳/۰۳/۰۹              خلاصه جلسه گذشته بحث در حجیت اجماع مدرکی بود. عرض کردیم مقتضای تحقیق این است که ما حجیت اجماع مدرکی را بنا بر مبانی مختلف در باب اجماع از حیث چگونگی کشف رأی معصوم بررسی کنیم. در جلسه گذشته حجیت اجماع مدرکی بنابر سه مبنا بررسی شد. طبق مبنای اجماع دخولی یا تضمنی و مبنای اجماع تشرفی و مبنای اجماع لطفی معلوم شد اجماع مدرکی حجت است. یعنی

جلسه ۱۱۵ – PDF جلسه صد و پانزدهم  ۳. اجماع منقول – مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی – کلام محقق نراقی – ۱. بر مبنای اجماع دخولی – ۲. بر مبنای اجماع تشرفی –  ۳. بر مبنای اجماع لطفی    ۱۴۰۳/۰۳/۰۸ مقتضای تحقیق در حجیت اجماع مدرکی بحث در حجیت اجماع مدرکی بود. ما برخی ادله قائلین به حجیت مطلقا و قائلین به عدم حجیت مطلقا را ذکر کردیم، لکن همانطور که اشاره کردیم مقتضای تحقیق این است که حجیت اجماع مدرکی را بر اساس مبانی مختلف در باب اجماع بررسی کنیم. بدون لحاظ این مبانی نمی توانیم یکسره ملتزم به حجیت یا عدم حجیت شویم. لذا باید یک یک این مبانی را در نظر بگیریم و آنگاه ببینیم

جلسه ۱۱۴ – PDF جلسه صد و چهاردهم ۳. اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – قول اول: عدم حجیت مطلقا بررسی دلیل سوم – قول دوم: حجیت اجماع مدرکی مطلقا – ادله: دلیل اول و دوم و سوم و بررسی آنها  ۱۴۰۳/۰۳/۰۷    خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بر عدم حجیت اجماع مدرکی چند دلیل اقامه شده. از سه دلیلی که بیان کردیم دو دلیل مورد بررسی قرار گرفت و اشکالشان بیان شد. بررسی دلیل سوم دلیل سوم این بود که در صورتی که اجماع مستند به روایات باشد، یعنی دلیل مجمعین برای صدور فتوا روایات و اخبار باشد، دیگر اجماع ارزش و اعتباری ندارد زیرا اجماع به اعتبار حجیت خبر و در طول حجیت روایات حجیت دارد.

جلسه ۱۱۳ – PDF جلسه صد و سیزدهم  اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – قول اول: عدم حجیت مطلقا بررسی دلیل اول – بررسی دلیل دوم    ۱۴۰۳/۰۳/۰۶   خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره حجیت اجماع مدرکی و محتمل المدرکیه بود. اقوال پنج گانه درباره اجماع مدرکی را ذکر کردیم؛ قائلین به عدم حجیت مطلقا به چند دلیل تمسک کرده اند، ما سه دلیل بر عدم حجیت اجماع مدرکی مطلقا را بیان کردیم. باید بررسی کنیم که آیا این ادله می تواند عدم حجیت اجماع مدرکی را ثابت کند یا خیر. بررسی دلیل اول دلیل اول این بود که اجماع مدرکی ملازم با انکشاف قول معصوم نیست به بیان دیگر ملاک حجیت اجماع کشف از رأی معصوم

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم  ۳. اجماع منقول – بررسی حجیت اجماع مدرکی – اقوال – قول اول: عدم حجیت مطلقا – ادله قول اول – دلیل اول و دوم و سوم             ۱۴۰۳/۰۳/۰۵                      بررسی حجیت اجماع مدرکی بحث رسید به اجماع مدرکی؛ می خواهیم ببینیم اجماع مدرکی یا محتمل المدرکیه حجیت و اعتبار دارد یا خیر؟ این یک بحث مهمی است و البته شاید با این اصطلاح در کتب قدما وجود ندارد، بلکه بیشتر در لسان متأخرین از اصولیین مطرح شده و درباره آن بحث صورت گرفته که آیا حجت است یا خیر؟ متأخرین اجماع را بر دو قسم تقسیم کردند: ۱. اجماع تعبدی؛

جلسه ۱۱۱ – PDF جلسه صد و یازدهم  ۳. اجماع منقول – بررسی مبنای محقق بروجردی – اشکال اول و اشکال دوم و بررسی آنها   ۱۴۰۳/۰۲/۳۰   بررسی مبنای محقق بروجردی عرض کردیم نسبت به طریقی که محقق بروجردی در مورد اجماع برای کشف رأی معصوم بیان کرده اند اشکالاتی مطرح شده که مناسب است ما به برخی از این اشکالات بپردازیم. اشکال اول مستشکل می گوید: محقق بروجردی کتب را به دو قسم تقسیم کرده اند: ۱. کتاب هایی که مشتمل بر اصول متلقات از معصومین(ع) است. ۲. کتاب هایی که مشتمل بر مسائل تفریعیه است. اجماع حاصل از قسم اول کشف از وجود نص صحیح می کند لذا معتبر است اما اجماع حاصل از قسم دوم معتبر