برائت

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه –ملاک تقدیم امارات بر اصول عملیه – بررسی قول اول (تعارض و تخصیص) – اشکال به قول اول – بررسی اشکال – اشکال اول – اشکال دوم – خلاصه بحث ۱۴۰۴/۰۷/۱۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در ملاک تقدیم امارات بر اصول عملیه بود. عرض کردیم دیدگاه‌ها و اقوال مختلفی در این باره وجود دارد. قول اول، قول به تعارض بین امارات و اصول عملیه و تخصیص ادله اصول به ادله امارات است. این دیدگاه را طبق تشریح صاحب ریاض و به بیان ایشان نقل کردیم و اشکالی که متوجه این دیدگاه شده بود ذکر گردید. اشکال این بود که تعارض در جایی محقق می‌شود

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه –تقدیم قطع بر اصول عملیه ملاک تقدیم امارات بر اصول عملیه – قول اول: تعارض – بررسی قول اول ۱۴۰۴/۰۷/۱۴   تقدیم قطع بر اصول عملیه بعد از بیان مفاهیمی که اقوال مختلف بر آنها استوار است، اکنون به بررسی این اقوال می‌پردازیم. درباره تخصص، تخصیص، ورود، حکومت، جمع عرفی یا قرینیت عرفیه به طور مختصر مطالبی را عرض کردیم. اکنون بحث در این است که امارات بر اصول عملیه به چه ملاکی مقدم می‌شوند؟ تقدیم قطع بر اصول عملیه روشن است. لذا بحثی درباره ملاک تقدیم قطع بر اصول عملیه نیست. اختلاف در مورد ملاک تقدیم امارات است. اینکه می‌گوییم در مورد قطع و

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه – نظر محقق خراسانی درباره حکومت – نظر محقق نایینی درباره حکومت و اختلاف او با شیخ در دو موضع – ۵. جمع عرفی ۱۴۰۴/۰۷/۱۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد ملاک تقدیم اماره بر اصل، اقوال متعددی وجود دارد. برخی قائل به حکومت هستند، برخی ورود را ملاک تقدیم می‌دانند، برخی جمع عرفی که به دنبال تعارض بین امارات و اصول پیش می‌آید را ملاک تقدیم می‎دانند، برخی هم تفصیل داده‌اند و برخی هم قائل به تخصیص شده‌اند.عرض کردیم مناسب است ابتدائاً راجع به این مفاهیم یک توضیح اشارت ‌گونه داشته باشیم، بعد به بررسی اقوال بپردازیم. درباره تخصص، تخصیص، ورود، اجمالاً مطالبی

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه –  وجه تقدیم اماره بر اصل  – اقوال – تبیین مفاهیم پایه – ۱. تخصص ۲. تخصیص ۳. ورود ۴. حکومت – نظر شیخ انصاری درباره حکومت    ۱۴۰۴/۰۷/۱۲   وجه تقدیم اماره بر اصل موضوع مقدمه نهم، وجه تقدیم اماره بر اصل ملاک تقدیم اماره بر اصل بود. البته ابتدا در مورد این ادعا که «لا نزاع فی تقدیم الامارات علی الاصول»، شبهه‌ای نسبت به استصحاب مطرح کردیم. شبهه این بود که آیا امارات بر استصحاب مقدم هستند یا نه؟ این مورد بررسی قرار گرفت و پاسخ داده شد. حال پس از پذیرش اصل تقدیم امارات بر اصول عملیه، سخن در این است که

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه – ادامه بررسی اشکال به تقدم اماره بر استصحاب – شرح رساله حقوق – راز و نیاز نیکو و طلب باتمام وجود ۱۴۰۴/۰۷/۰۹   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره تقدم امارات بر اصول عملیه بود. مشهور این است که تقدم امارات بر اصول مورد اتفاق است و خلافی در آن نیست. اختلاف در وجه تقدیم اماره بر اصل است. عرض کردیم اشکالی نسبت به تقدم اماره بر استصحاب مطرح شده است که باید به آن رسیدگی شود. اشکال این بود که اگر یقین در اخبار «لا تنقض الیقین بالشک» به معنای یقین وجدانی باشد، در این صورت ما نمی‌توانیم اماره را بر استصحاب مقدم کنیم؛

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مقدمات – مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه – اشکال در تقدم اماره بر استصحاب – پاسخ امام خمینی ۱۴۰۴/۰۷/۰۸   مقدمه نهم: تقدم امارات بر اصول عملیه مقدمه نهم درباره تقدم امارات بر اصول عملیه است. اغلب می‌گویند در مورد تقدیم امارات بر اصول تردیدی نیست؛ همه معتقدند امارات بر اصول عملی مقدم است. لکن در ملاک این تقدم و وجه تقدیم امارات بر اصول اختلاف است. اقوال مختلفی در این باره ذکر می‌کنند. لکن قبل از اینکه ما سراغ وجوه تقدیم امارات بر اصول عملیه برویم و اقوال را ذکر کنیم، در مورد اصل تقدیم امارات بر اصول، یک شبهه‌ای در مورداستصحاب مطرح است که مناسب است آن را مطرح کنیم.

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مقدمات – مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه – حق در مسئله ۱۴۰۴/۰۷/۰۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمه هشتم و درباره تفاوت امارات و اصول عملیه بود. عرض کردیم سه مبنا و سه طریق مشهور در فرق بین امارات و اصول عملیه وجود دارد. اجمالاً این سه مبنا که مشهورتر بود را ذکر کردیم و به نحو اجمال هم آن‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. اینکه گفتیم سه مبنا، اشاره به مبانی مشهور دارد، والا ممکن است تفاوت‌های بیشتری را بتوان تصویر کرد. مثل اینکه مبنای اول خود متضمن دیدگاه‌های فرعی‌تری هم هست. چون در اینکه چه چیزی مجعول است، مبانی مختلف است. مرحوم شیخ می‌فرماید آنچه در باب اماره مجعول

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مقدمات – مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه – بررسی مبنای اول و دوم و سوم      ۱۴۰۴/۰۷/۰۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در فرق بین امارات و اصول عملیه بود. عرض کردیم سه مبنا و سه روش و طریق در بیان فرق بین امارات و اصول مشهورتر است. این سه مبنا و سه طریقه را در جلسه گذشته عرض کردیم. مبنا و طریقه اول که از کلمات شیخ انصاری و محقق نائینی استفاده می‌شود، این بود که فرق بین امارات و اصول در ناحیه مجعول است. یعنی مجعول در امارات، طریقیت و کاشفیت و علمیت است، در حالیکه مجعول در اصول عملیه، لزوم جری عملی یا تنزیل اصل، منزله علم در جری

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مقدمات – مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه – مبنای اول و دوم و سوم – تفاوت کلام شیخ انصاری و محقق نایینی در مبنای اول – اشکال محقق خویی به محقق نایینی ۱۴۰۴/۰۷/۰۵ مقدمه هشتم: فرق بین امارات و اصول عملیه مقدمه هشتم از مقدماتی که قبل از ورود به بحث از خود اصول عملیه مناسب است درباره آن سخن گفته شود، فرق بین اصول عملیه و امارات است. ما دو بحث داریم که بحث دوم به نوعی مرتبط با بحث اول است؛ یکی تفاوت بین امارات و اصول عملیه و دیگری تقدم امارات بر اصول عملیه است. اینکه می‌گوییم بحث دوم (که ما آن را در مقدمه بعدی یعنی مقدمه

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مقدمات – مقدمه هفتم: حصر مجاری اصول عملیه – دیدگاه سوم – شرح رساله حقوق – ۲. خشوع عملی – راههای تحصیل خشوع در نماز ۱۴۰۴/۰۷/۰۲ خلاصه جلسه گذشته در مقدمه هفتم، بحث پیرامون حصر اصول عملیه در چهار اصل بود. عرض کردیم یک دیدگاه که دیدگاه مرحوم آقای آخوند در کفایه است، این است که حصر اصول عملیه در این چهار اصل، استقرائی است؛ به این معنا که امکان کشف اصل عملی جدیدی به واسطه استقراء وجود دارد، آنچه که تا به حال استقراء شده. این چهار اصل و اصل طهارت است. منتها یک اشکالی مطرح کردند که چرا اصل طهارت در علم اصول مورد بحث قرار نمی‌گیرد؟ ایشان فرمودند که یا به

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – بررسی کلام امام خمینی – مقدمه هفتم: حصر اصول عملیه – دیدگاه اول – بررسی دیدگاه اول – دیدگاه دوم ۱۴۰۴/۰۷/۰۱ خلاصه جلسه گذشته در مقدمه ششم، بحث از مجاری اصول عملیه بود. انظار مختلف را ذکر کردیم و اجمالاً به برخی از اشکالات بیان‌های سه‌گانه مرحوم شیخ و اتباع او اشاره کردیم. امام (رحمة الله علیه) یک بیان متفاوتی در مورد مجاری اصول عملیه ذکر کردند. محصل بیان امام این است بود که مکلف یا قطع به حکم واقعی فعلی پیدا می‌کند تفصیلاً یا اجمالاً، و یا چنین قطعی برای او حاصل نمی‌شود. اگر قطع پیدا کند، که داخل در مبحث قطع می‌شود. اما اگر

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – کلام امام خمینی  – تفاوت کلام امام با دیگران ۱۴۰۴/۰۶/۳۱   خلاصه جلسه گذشته در مقدمه ششم، سخن از مجاری اصول عملیه بود. عرض کردیم شیخ انصاری سه بیان در مورد مجاری اصول عملیه ذکر کرده‌اند. این سه بیان مورد اشکال قرار گرفته است. از جمله کسانی که به این بیان‌ها اشکال کرده، محقق خراسانی است. نمی‌خواهیم در این مسئله چندان متوقف بشویم. اما گفتیم مرحوم آقای خویی هم تقریباً یکی از همان مجاری که مرحوم شیخ اشاره کرده است، را ذکر کرده‌اند. طبیعتاً اشکالاتی که متوجه مرحوم شیخ است، به این بیان هم وارد می‌شود. کلام امام خمینی امام (رحمة الله علیه) در این باره

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – کلام محقق خراسانی – اشکال اول و دوم و سوم و بررسی آنها – کلام محقق خویی ۱۴۰۴/۰۶/۳۰ خلاصه جلسه گذشته مقدمه ششم درباره مجاری اصول عملیه بود. عرض کردیم اصولیین مجراهای متعددی برای اصول عملیه ذکر کردند. سه بیان از شیخ انصاری در جلسه گذشته نقل شد. اشکالاتی را مرحوم محقق خراسانی نسبت به این بیان‎ها مطرح کرده‌اند که سه اشکال حداقل اینجا قابل ذکر است. اشکال اول این بود که هم بیان اول و هم بیان دوم، منتقض به جایی است که شک بین وجوب یک شیء و حرمت شیء دیگر داشته باشیم. اینجا طبق بیان اول و بیان دوم مرحوم شیخ، مجرای برائت

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  مقدمات – مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه – کلام شیخ انصاری – بیان اول – بیان دوم – بیان سوم – کلام محقق خراسانی ۱۴۰۴/۰۶/۲۹   مقدمه ششم: مجاری اصول عملیه در ابتدای بحث از اصول عملیه، مقدماتی را می‌بایست ذکر می‌کردیم. تا کنون پنج مقدمه ذکر شد. مقدمه ششم درباره مجاری اصول عملیه است و اینکه این اصول در چه مجراهایی جریان پیدا می‌کنند؟ آیا اینها ضابطه‌مند است یا بدون ضابطه و آیا می‌توانیم جاهایی که این اصول عملیه در آن جاری می‌شود را تحت قاعده و ضابطه در بیاوریم؟ در اینباره مرحوم شیخ انصاری سه بیان ذکر کرده است. مرحوم آخوند به ایشان اشکال کرده است. شاگردان مرحوم آقای آخوند و شاگردان

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مقدمات – مقدمه پنجم: تطبیق ضابطه مسئله اصولی بر اصول عملیه – شرح رسالة الحقوق – مروری بر مباحث گذشته – مؤلفه های خضوع قلبی   ۱۴۰۴/۰۶/۲۶     مقدمه پنجم: تطبیق ضابطه مسئله اصولی بر اصول عملیه تا اینجا چهار مقدمه از مقدمات بحث اصول عملیه را ذکر کردیم. مقدمه پنجم این است که آیا بحث اصول عملیه از مسائل علم اصول محسوب می‌شود یا خیر؟ این بحثی است که در گذشته تقریبا درباره همه مسائل مطرح کردیم به صورت کلی، که آیا از مسائل علم اصول محسوب می‌شوند یا خیر؟ ۱. برخی از بحث‌هایی که تحت عنوان مباحث الفاظ مطرح شد، مثل اینکه صیغه امر ظهور در وجوب دارد یا خیر؟ نهی

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مقدمات – مقدمه سوم: مقایسه اجمالی اصول عملیه در میان شیعه و اهل سنت – مقدمه چهارم: خاستگاه اصول عملیه ۱۴۰۴/۰۶/۲۵ خلاصه جلسه گذشته در ابتدای بحث از اصول عملیه عرض کردیم، لازم است مقدماتی را متعرض شویم. مقدمه اول در این باره بود که اصطلاح اصل عملی از ابتدای دوره فقاهت و اجتهاد مورد استفاده قرار نگرفته بود، ولی بعدها به مرور این اصطلاح در دایره ادبیات فقیهان و اصولیین وارد شد. مقدمه دوم درباره پیشینه اصول عملیه و ادوار سه‌گانه این اصول بود. ما سه دوره و سه مرحله برای اصول عملیه ذکر کردیم و به نحو اجمالی، سیر تطور اصول عملیه را بیان نمودیم. معلوم شد که بین مرحله اول اصول

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مقدمات – مقدمه دوم – مراحل سه گانه اصول عملیه – مرحله اول – مرحله دوم – مرحله سوم ۱۴۰۴/۰۶/۲۴ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم قبل از ورود به بحث از اصول عملیه، لازم است مقدماتی را بیان بکنیم. مقدمه اول که دیروز ذکر کردیم این بود که اصطلاح اصل عملی، اصطلاحی است که در قرون اخیر به کتاب‌های اصولی و فقهی ما راه پیدا کرده و در قرون اولیه این اصطلاح مورد استفاده قرار نگرفته است؛ هرچند مضمون و محتوای برخی از اصول عملیه قابل ردیابی در این کتاب‌ها هست. مقدمه دوم مقدمه دوم درباره سیر تطور اصول عملیه است؛ اینکه اصول عملیه از ابتدا چگونه مطرح شده‎ و مورد استناد قرار گرفته‎