خارج فقه

خارج فقه نکاح؛ جلسه هیجدهم؛ مسئله ۵؛ مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره –  ادله ثبوت خیار (روایات معارض) – روایت سوم – وجوه جمع بین روایت سوم و روایات دال بر لزوم – وجه اول و بررسی آن – وجه دوم و بررسی آن ۱۴۰۴/۰۸/۰۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم ثبوت خیار برای صغیره بود؛ به این بیان که اگر صغیره در دوران صغر توسط ولیّ به تزویج دیگری در آید، آیا بعد البلوغ حق فسخ این عقد را دارد یا نه؛ به عبارت دیگر آیا این عقد لازم است یا خیر؟ از مجموع ادله لزوم عقد نکاح صغیره توسط أب یا جد، به برخی روایاتی که سنداً و دلالتاً تمام هستند، می‌توانیم استناد

خارج فقه نکاح؛ جلسه هفدهم؛ مسئله ۵؛ مقام اول؛ بررسی ثبوت خیار برای صغیره

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره –  ادله ثبوت خیار (روایات معارض) – روایت دوم – بحث دلالی – اشکال اول و پاسخ آن – اشکال دوم   ۱۴۰۴/۰۷/۲۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت دوم از روایاتی است که معارض با روایات دال بر لزوم نکاح صغیره‌ای است که توسط پدر یا جد به دیگری تزویج شده است. عرض کردیم چندین روایت معارض با روایات دال بر لزوم وجود دارد؛ روایت اول را نقل کردیم و مورد بررسی قرار دادیم و معلوم شد روایت ابوعبیده حذاء معارض آن روایات نیست. روایت دوم، روایت یزید کناسی است؛ تقریب استدلال به این روایت بیان شد. عرض کردیم درباره این روایت یک بحث

خارج فقه نکاح؛ جلسه شانزدهم؛مسئله ۵؛ ادله ثبوت خیار

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره –  ادله ثبوت خیار (روایات معارض) – روایت دوم – بحث سندی – اشکال محقق خویی – پاسخ به اشکال محقق خویی – نظر برگزیده در مورد یزید کناسی  ۱۴۰۴/۰۷/۲۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم ثبوت خیار یا به تعبیر دیگر لزوم عقد نکاحی است که پدر یا جد برای صغیره صورت داده‌اند؛ روایت ابوعبیده حذاء را در جلسه گذشته نقل و عرض کردیم به حسب نظر بدوی، صدر روایت دال بر ثبوت خیار و عدم لزوم عقد است؛ لکن با توجه به ذیل روایت، گفتیم کلمه «ولیّ» در صدر روایت حمل بر اولیاء عرفی می‌شود و شامل پدر و جد نیست.

خارج فقه نکاح؛ جلسه پانزدهم؛ مسئله ۵؛ ادله عدم ثبوت خیار برای صغیره

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره – ادله عدم ثبوت خیار – دلیل دوم: روایات – دسته سوم روایات – روایت پنجم – محصل دلیل دوم – دلیل سوم: استصحاب – بررسی دلیل سوم – اشکال اول – اشکال دوم – اشکال سوم و پاسخ آن – ادله ثبوت خیار (روایات معارض) – روایت اول   ۱۴۰۴/۰۷/۲۶    خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم ثبوت خیار برای صغیره بود؛ به این بیان که اگر صغیره در دوران صغر توسط ولیّ به تزویج دیگری در آید، آیا بعد البلوغ حق فسخ این عقد را دارد یا نه؛ به عبارت دیگر آیا این عقد لازم است یا خیر؟ عرض کردیم به چند

خارج فقه نکاح؛ جلسه چهاردهم؛ مسئله ۵؛ مقام اول؛ بررسی ثبوت خیار برای صغیره

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره – ادله عدم ثبوت خیار – دلیل دوم: روایات – دسته سوم روایات – روایت دوم، سوم و چهارم  ۱۴۰۴/۰۷/۲۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم ثبوت خیار یا به تعبیر دیگر لزوم عقد نکاحی است که جد یا پدر برای صغیره انجام داده‌اند؛ تا اینجا، اجماع و دو دسته از روایات مورد بررسی قرار گرفت. دسته سوم از روایات، روایات خاصه است؛ چند روایت در این دسته وجود دارد. روایت اول را در جلسه گذشته نقل کردیم. همانطور که گفتیم، روایت اسماعیل بن بزیع دلالت بر لزوم این نکاح دارد. روایت دوم روایت دوم، روایت علی بن یقطین است: «عَنْ عَلِيِّ بْنِ

خارج فقه نکاح؛ جلسه سیزدهم؛ مسئله ۵؛ مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره – ادله عدم ثبوت خیار – دلیل دوم: روایات – دسته دوم روایات – تقریب اول و دوم و بررسی آنها – دسته سوم روایات – روایت اول            ۱۴۰۴/۰۷/۲۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای عدم خیار نسبت به صغیره‌ای که توسط جد یا ولیّ خودش به تزویج مردی در آمده بعد البلوغ، چند دلیل ذکر شده است. دلیل اول اجماع بود که مورد خدشه قرار گرفت؛ دلیل دوم، روایات است. عرض کردیم سه دسته روایات در این مقام ذکر شده و مورد استدلال قرار گرفته است. دسته اول روایاتی است که یا باطلاقها یا بالاولویة دلالت بر نفی

خارج فقه نکاح؛ جلسه دوازدهم؛ مسئله ۵؛ مقام اول؛ بررسی ثبوت خیار برای صغیره

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره – ادله عدم ثبوت خیار – دلیل اول: اجماع – بررسی دلیل اول – دلیل دوم: روایات – دسته اول روایات – بررسی دسته اول – دسته دوم روایات ۱۴۰۴/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در مسئله پنجم تحریرالوسیله بود، عرض شد که باید بحث را در دو مقام دنبال کنیم؛ یکی راجع‌به صغیره و دیگری راجع‌به صغیر. پس مقام اول درباره ثبوت خیار فسخ برای صغیره‌ای است که توسط جد یا پدر به نکاح دیگری در آمده و این نکاح هم برای او مصلحت داشته است؛ «مع مراعاة ما يجب مراعاته»، اینها مفروغ عنه است؛ نکاح توسط کسی واقع شده که حق داشته

خارج فقه – جلسه یازدهم – مسئله ۵ – توضیح مسئله – کلام سید – تفاوت‌های عبارت عروه و تحریر -دو احتمال در معنای خیار – احتمال اول – احتمال دوم – معنای خیار در مسئله – دو مقام در مسئله

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مسئله ۵ – توضیح مسئله – کلام سید – تفاوت‌های عبارت عروه و تحریر -دو احتمال در معنای خیار – احتمال اول – احتمال دوم – معنای خیار در مسئله – دو مقام در مسئله ۱۴۰۴/۰۷/۱۴   مسئله پنجم مسئله ۵: «إذا وقع العقد من الأب أو الجد عن الصغير أو الصغيرة مع مراعاة ما يجب مراعاته لا خيار لهما بعد بلوغهما بل هو لازم عليهما». توضیح مسئله در مسئله پنجم سخن از لزوم یا عدم لزوم عقدی است که توسط جد یا پدر برای صغیر یا صغیره واقع می‌شود؛ بعد از آنکه در مسائل گذشته، اصل ولایت جد و پدر نسبت به دختر و پسر مورد بررسی قرار گرفت و پس از آنکه

خارج فقه – جلسه دهم – مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – بررسی کلام سید – ادله عدم صحت – دلیل چهارم – وجه اشتراک ادله چهارگانه – حق در مسئله – بررسی اشکال آیت‌الله حکیم

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – بررسی کلام سید – ادله عدم صحت – دلیل چهارم – وجه اشتراک ادله چهارگانه – حق در مسئله – بررسی اشکال آیت‌الله حکیم ۱۴۰۴/۰۷/۱۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مسئله پنجم عروه، مرحوم سید به مطلبی اشاره کرده که امام(ره) در مسئله چهار تحریر آن را بیان نکرده است. مطلب این است که اگر دو نفر از یک دختر خواستگاری کنند که یکی اصلح از دیگری باشد، اما جد یا پدر به خاطر میل و خواست قلبی خودشان غیر اصلح را مقدم کنند، فی صحته اشکالٌ. گفتیم دو قول در اینجا وجود دارد؛ یک عده با مرحوم سید موافق هستند و همانند ایشان

خارج فقه – جلسه نهم – مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – بررسی کلام سید – اقوال – اشکال آیت‌الله حکیم به سید – ادله عدم صحت – دلیل اول، دوم و سوم

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – بررسی کلام سید – اقوال – اشکال آیت‌الله حکیم به سید – ادله عدم صحت – دلیل اول، دوم و سوم ۱۴۰۴/۰۷/۱۲   خلاصه جلسه گذشته مسئله چهارم تحریر به پایان رسید؛ لکن مرحوم سید در ادامه این مسئله، مطلبی را فرموده که خوب است این مطلب هم بررسی شود. محصل بحث ما در مسئله چهارم تحریر این شد که علاوه بر عدم المفسدة، مصلحت هم لازم الرعایة است؛ یعنی ولیّ (پدر یا جد) اگر بخواهد دختر خودش را تزویج کند، صحت این تزویج و نفوذ آن و به تعبیر دیگر ولایت او منوط به رعایت مصلحت است، فضلاً عن عدم المفسدة. اگر ما گفتیم

خارج فقه – جلسه هشتم – مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل دوم و بررسی آن – دلیل سوم و بررسی آن – دلیل چهارم و بررسی آن – نتیجه بحث در مقام دوم

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل دوم و بررسی آن – دلیل سوم و بررسی آن – دلیل چهارم و بررسی آن – نتیجه بحث در مقام دوم ۱۴۰۴/۰۷/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اشتراط مصلحت در نفوذ عقد جد و پدر برای دختر بود؛ عرض کردیم به چند دلیل تمسک شده برای اینکه ولایت پدر و جد مشروط به رعایت مصلحت است؛ بدین معنا که اگر مصلحت رعایت نشود، اساساً ولایت ساقط است. دلیل اول را ذکر کردیم و معلوم شد دلیل اول چندان وافی به مقصود نیست. دلیل دوم: انصراف مطلقات دلیل دوم با ملاحظه اطلاقات ادله نکاح است؛ یعنی کاری به

خارج فقه – جلسه هفتم – مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل اول – بررسی دلیل اول – اشکال دوم، سوم و چهارم

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل اول – بررسی دلیل اول – اشکال دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۴/۰۷/۰۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشتراط مصلحت و اعتبار آن در ولایت پدر و جد در امر تزویج دختر بود؛ عرض کردیم برای اثبات این اشتراط به دلایلی تمسک شده است. دلیل اول را در جلسه گذشته ذکر کردیم؛ محصل دلیل اول این بود که با توجه به اعتبار این شرط در تصرفات مالی ولیّ و اینکه هرگونه تصرف او در اموال فرزند منوط به رعایت مصلحت است و نیز الغاء خصوصیت از اموال یا اولویت نکاح نسبت به اموال، نتیجه‌ اشتراط مصلحت در ولایت پدر و جد

خارج فقه – جلسه ششم – مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل اول – بررسی دلیل اول – اشکال اول – پاسخ – اشکال دوم – پاسخ

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مسئله ۴ – مقام دوم: بررسی اشتراط مصلحت – ادله اشتراط مصلحت – دلیل اول – بررسی دلیل اول – اشکال اول – پاسخ – اشکال دوم – پاسخ ۱۴۰۴/۰۷/۰۵ خلاصه جلسه گذشته در مسئله چهارم، دو مطلب مطرح شد؛ یکی اشتراط ولایت پدر و جد و صحت تزویج دختر توسط أب و جد به عدم المفسدة؛ دیگری هم اشتراط آن به مصلحت. گفتیم این دو مطلب در دو مقام بررسی می‌شود؛ مقام اول به پایان رسید. نتیجه بحث در مقام اول این شد که ولایت پدر مشروط به عدم المفسدة است؛ دلایلی بر این اشتراط دلالت می‌کند. این دلایل ذکر شد و بعضی از آنها مورد قبول واقع شد و برخی را هم

خارج فقه – جلسه پنجم – مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – بررسی احتمال عدم صحت نکاح حتی در فرض اجازه – بررسی احتمال عدم صحت – کلام محقق خویی و بررسی آن – نتیجه بحث در مقام اول

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – بررسی احتمال عدم صحت نکاح حتی در فرض اجازه – بررسی احتمال عدم صحت – کلام محقق خویی و بررسی آن – نتیجه بحث در مقام اول ۱۴۰۴/۰۶/۳۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشتراط ولایت پدر و جد به عدم المفسده در نکاح دختر بود. نتیجه این شد که ولایت پدر و جد مشروط به عدم مفسده است و چنانچه عقد آنها مشتمل بر مفسده باشد، نافذ نیست؛ لذا همانند عقد فضولی نیازمند اجازه لاحقه است. لکن مرحوم سید در عروه یک احتمالی را در اینجا مطرح کرده و آن اینکه اگر این عقد مشتمل بر مفسده باشد، حتی با اجازه لاحقه دختر بعد

خارج فقه – جلسه چهارم – مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل چهارم: لاضرر – بررسی دلیل چهارم – اشکال – پاسخ – مؤید: اصالة الفساد – بررسی احتمال عدم صحت نکاح حتی در فرض اجازه – مبنای احتمال عدم صحت

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل چهارم: لاضرر – بررسی دلیل چهارم – اشکال – پاسخ – مؤید: اصالة الفساد – بررسی احتمال عدم صحت نکاح حتی در فرض اجازه – مبنای احتمال عدم صحت ۱۴۰۴/۰۶/۳۰ دلیل چهارم: لاضرر بحث در ادله اشتراط عدم المفسدة در ثبوت ولایت پدر و جد نسبت به نکاح دختر بود؛ چند دلیل مورد بررسی قرار گرفت. دلیل اول، اجماع و دلیل دوم، روایات و دلیل سوم، انصراف اطلاقات بود که مورد بررسی قرار گرفت. دلیل چهارم، دلیل نفی ضرر است. لاضرر بر طبق مبنای مشهور هرگونه حکم ضرری را در شریعت نفی می‌کند و حاکم بر همه ادله است؛ یعنی

خارج فقه – جلسه سوم – مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت دوم – روایت سوم و بررسی آن – دلیل سوم: انصراف اطلاقات

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت دوم – روایت سوم و بررسی آن – دلیل سوم: انصراف اطلاقات ۱۴۰۴/۰۶/۲۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اشتراط عدم المفسدة در ولایت پدر و جد نسبت به دختر در امر نکاح بود؛ عرض کردیم چند دلیل در این مقام ذکر شده است. دلیل اول، اجماع بود که مورد بررسی قرار گرفت؛ دلیل دوم، روایات است. دو روایت را نقل کردیم؛ روایت اول، روایت ابوحمزه ثمالی بود؛ روایت دوم، روایت فضل بن عبدالمک بود. مضمون این روایت آن است که اگر جد نوه‌اش را در حال حیات پدر به زوجیت کسی دربیاورد و

خارج فقه – جلسه دوم – مسئله ۴ – مقام اول: بررسی اشتراط عدم مفسده – ادله اشتراط – دلیل اول: اجماع و بررسی آن – دلیل دوم: روایات – روایت اول و بررسی آن – روایت دوم

این جلسه به بررسی ادله شرط بودن «عدم مفسده» برای نفوذ عقد نکاح ولایی می‌پردازد. دو دلیل اصلیِ «اجماع» و «روایات» بررسی شده‌اند: ادعای اجماع به دلیل منقول بودن و وجود مخالفانی مانند شیخ طوسی مردود شناخته شده، و استدلال به دو روایت ابی‌حمزه ثمالی و فضل بن عبدالملک نیز با اشکالاتی مانند اجنبی بودن موضوع روایت اول به باب نکاح و عدم دلالت صریح روایت دوم مواجه شده است. در نتیجه، هیچ‌یک از این ادله به تنهایی نمی‌تواند اشتراط عدم مفسده را به طور قطعی اثبات کند.

خارج فقه – جلسه اول – اقسام سه‌گانه علم و لزوم پرداختن به علم نافع – مسئله ۴ – دو مقام در بحث – کلام سید

جلسه ۱ – PDF جلسه اول اقسام سه‌گانه علم و لزوم پرداختن به علم نافع – مسئله ۴ – دو مقام در بحث – کلام سید ۱۴۰۴/۰۶/۲۳ اقسام سه‌گانه علم و لزوم پرداختن به علم نافع در آغاز درس‌ها در سال تحصیلی جاری، طبق روش معهود و تیمناً و تبرکاً روایتی را نقل می‌کنیم تا ان‌شاءالله برای ما نافع و مفید باشد و همچون چراغی روشن، مسیر حرکت علمی ما را منور کند. روایت از امام کاظم(ع) است که در أعلام الدین نقل شده است؛ ایشان می‌فرماید: «أَوْلَى الْعِلْمِ بِكَ مَا لَا يَصْلُحُ لَكَ الْعَمَلُ إِلَّا بِهِ»، بهترین و شایسته‌ترین دانش و علم آن است که عمل تو جز به آن اصلاح نشود؛ یعنی علمی که موجب اصلاح عمل و

خارج فقه – فایل تجمیع شده بحث نکاح

خارج فقه نکاح – PDF در جهت تسهیل دسترسی طلاب، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فقه استدلالی، مجموعه کامل دروس سال ۱۴۰۳ استاد آیت‌الله سید مجتبی نورمفیدی (دامت برکاته) در قالب یک فایل جامع و یکپارچه گردآوری شده است. این گام، به منظور کاهش پراکندگی منابع درسی و فراهم آوردن بستری برای مطالعه پیوسته، هدف‌گذاری شده است. موضوع اصلی این مجموعه، درس خارج فقه با تمرکز بر مباحث نکاح (ولایت پدر) است. مباحثی همچون تحلیل ولایت پدر بر دختر بالغ رشید، تمایز میان ولایت در نکاح دائم و منقطع، تفسیر دقیق مفاهیم فقهی «ثیب» و «باکره»، و اقوال فقهاء در این زمینه‌ها، با روشی دقیق و اجتهادی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. استاد آیت الله سید مجتبی نورمفیدی در این جلسات، با