خارج فقه

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم مسئله ۷ – فرع اول – ادله عدم صحت نکاح سفیه بدون اذن ولی – دلیل اول و بررسی آن – اشکال اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم – دلیل دوم: روایات – طایفه اول                                  ۱۴۰۴/۰۹/۲۴ فرع اول عرض کردیم در مسئله هفتم دو فرع مورد تعرض واقع شده است؛ فرع اول در مورد نکاح سفیه مبذر است. بعد از اینکه معنای سفیه را شرح دادیم و معلوم شد که نه قید امور مالی و نه قید عدالت در سفاهت و رشد مطرح نیست، امام می‌فرماید: «لا یصح نکاحه الا باذن أبیه أو جده أو الحاکم

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم مسئله ۷ – معنای سفیه – احترازی بودن قید «مبذر» – بررسی اعتبار عدالت در معنای رشد – ادله عدم اعتبار عدالت – دلیل اول، دوم و سوم – یک قید در عبارت تحریر ۱۴۰۴/۰۹/۲۳             خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم قبل از پرداختن به دو فرع مسئله هفتم، لازم است بررسی کوتاهی درباره معنای سفیه انجام دهیم. نتیجه بحث ما این شد که سفیه حقیقت شرعیه نیست بلکه بر همان معنای لغوی و عرفی باید حمل شود؛ لذا اختصاص به امور مالیه ندارد. هرگونه خفت عقل و عدم قدرت بر تشخیص مصالح و مفاسد، در هر شأنی از شئون و در هر مرتبه‌ای که باشد، سفه

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم مسئله ۷ – معنای سفیه – نظر برگزیده – شواهد   ۱۴۰۴/۰۹/۲۲ خلاصه جلسه گذشته مسئله هفتم درباره سفیه است که مشتمل بر دو فرع است: یکی اینکه آیا نکاح سفیه بدون اذن پدر یا جد صحیح است یا نه؛ دیگر اینکه اگر بدون اذن نکاح کند، چه حکمی دارد. لکن قبل از اینکه به این دو فرع رسیدگی کنیم، گفتیم لازم است درباره معنای سفیه بررسی مختصری انجام بدهیم. همانطور که اشاره شد، سفیه به حسب معنای لغوی اختصاص به مسائل مالی ندارد بلکه هر کسی که به تعبیر برخی دچار خفت عقل باشد (لذا به همین جهت با مجنون متفاوت است) اعم از اینکه در امور مالی باشد یا غیرمالی، سفیه

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم مسئله ۷ – بیان اجمالی مسئله – کلام سید – معنای سفیه ۱۴۰۴/۰۹/۱۷ مسئله ۷ «السفيه المبذر المتصل سفهه بزمان صغره أو حجر عليه للتبذير لا يصح نكاحه إلا بإذن أبيه أو جده أو الحاكم مع فقدهما، و تعيين المهر و المرأة إلى الولي، و لو تزوج بدون الاذن وقف على الإجازة، فان رأى المصلحة و أجاز جاز و لا يحتاج إلى إعادة الصيغة». بیان اجمالی مسئله امام(ره) در مسئله هفتم در مورد نکاح سفیه بحث می‌کند؛ می‌فرماید: سفیه مبذر و اسراف کننده و اهل تبذیر که سفاهت او متصل به زمان صغر است یا سفیهی که به خاطر تبذیر محجور واقع شده ولو اینکه بعد از زمان صغر باشد، نکاح او

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم مسئله ۶ – فرض دوم – قول سوم: صحت عقد و بطلان مهر – ادله قول سوم – دلیل اول و بررسی آن – اشکال اول و دوم و بررسی آنها – اشکال سوم – دلیل دوم – اشکال و پاسخ     ۱۴۰۴/۰۹/۱۶                                  خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قول سوم بود؛ عرض کردیم امام(ره) در تحریر همانند مرحوم شیخ معتقد است اگر ولیّ تزویج کند دختر را به کمتر از مهرالمثل یا پسر را به بیشتر از مهرالمثل، عقد صحیح ولکن مهر باطل است؛ بطلان هم به معنای توقف بر اجازه بعد البلوغ است. دلایلی

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام مسئله ۶ – فرض دوم –قول دوم: بطلان عقد و مهر – ادله قول دوم – دلیل پنجم – قول سوم: صحت عقد و بطلان مهر – ادله قول سوم – دلیل اول و بررسی آن – اشکال اول و دوم و بررسی آنها  ۱۴۰۴/۰۹/۱۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در قول به بطلان عقد و مهر در جایی است که ولی، پسر غیربالغ یا دختر غیربالغ را به بیشتر از مهرالمثل یا کمتر از آن تزویج کند. چهار دلیل برای این قول ذکر کردیم و این چهار دلیل مورد خدشه قرار گرفت. قبل از اینکه به قول سوم یعنی قول به صحت عقد و بطلان مهر بپردازیم، یک دلیل از قول دوم

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مسئله ۶ – فرض دوم – قول دوم: بطلان عقد و مهر – ادله قول دوم – دلیل اول، دوم، سوم و چهارم – یک اشکال و پاسخ آن                                                ۱۴۰۴/۹/۱۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد عقدی است که ولی برای صغیر یا صغیره به کمتر از مهرالمثل یا بیشتر از آن واقع کرده است. عرض کردیم سه قول در مسئله وجود دارد؛ قول اول که در جلسه گذشته مورد بررسی قرار گرفت، قول به صحت عقد و لزوم آن و نفوذ مهریه بود. نتیجه این شد که ادله‌ای

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مسئله ۶ – فرض دوم – ادله قول اول: صحت و لزوم عقد و مهر – بررسی دلیل دوم و سوم – دلیل چهارم و بررسی آن – دلیل پنجم  و بررسی آن – دلیل ششم و بررسی آن – دلیل هفتم و بررسی آن  ۱۴۰۴/۰۹/۰۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قول به صحت و لزوم عقد و نیز مهریه بود، در جایی که صغیر یا صغیره توسط ولی به کسی کمتر از مهرالمثل در مورد دختر و بیشتر از مهرالمثل در مورد پسر تزویج شود. عرض کردیم در جایی که مصلحت در این تزویج باشد به لحاظ مهریه، بحثی ندارد؛ اما اگر مصلحت نباشد، سه قول وجود دارد. ما از

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مسئله ۶ – فرض دوم – بررسی شدت ضعف و شذوذ قول اول – ادله قول اول: صحت و لزوم عقد و مهر – دلیل اول و بررسی آن – دلیل دوم – دلیل سوم     ۱۴۰۴/۰۹/۰۸ خلاصه جلسه گذشته در جلسه گذشته توضیح کلی پیرامون مسئله ششم دادیم؛ مسئله ششم درباره تزویج صغیر یا صغیره به کمتر از مهرالمثل یا بیشتر از آن توسط پدر یا جد است؛ یعنی دختر را به کسی تزویج کرده به کمتر از مهرالمثل و پسر را تزویج کرده به بیشتر از مهرالمثل. قهراً برای دختر مهریه کمتر و برای پسر مهریه بیشتر مشکل دارد. اینجا فرمودند دو فرض می‌توان تصویر کرد؛ فرض اول اینکه مصلحتی

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مسئله ۵ – مؤید عدم خیار برای صبی و صبیه – مسئله ۶ – بیان اجمالی مسئله – کلام مرحوم سید – فرض اول – فرض دوم – اقوال ۱۴۰۴/۰۸/۲۶ مؤید عدم خیار برای صبی و صبیه بحث در مسئله پنجم به پایان رسید؛ نتیجه بحث در مسئله پنجم این شد که همانطور که امام(ره) فرموده‌اند، برای پسربچه و دختربچه‌ای که در سنین قبل از بلوغ توسط پدر یا جد به تزویج دیگری درآمده‌اند، خیار ثابت نیست و عقد نکاح لازم است؛ یؤید ذلک که عقد نکاح به صورت کلی یک عقد لازم است و هر جایی که این عقد واقع شود، لزوم دارد. تنها در برخی موارد شارع خیار قرار داده

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مسئله ۵ – مقام دوم: بررسی ثبوت خیار برای صغیر – ادله قول دوم – دلیل اول: روایات – روایت چهارم و بررسی آن – روایت پنجم و بررسی آن – دلیل دوم: لاضرر – بررسی دلیل دوم – نتیجه کلی ۱۴۰۴/۰۸/۲۵ روایت چهارم بحث در ادله قول به عدم لزوم عقد نکاحی است که پدر یا جد برای پسربچه قبل از بلوغ واقع کرده‌اند. عرض کردیم مهم‌ترین دلیل خیار برای این پسر بعد از بلوغ، روایات است؛ سه روایت را مورد بررسی قرار دادیم. روایت چهارم، روایت ابان از امام صادق(ع) است: «عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: إِذَا زَوَّجَ الرَّجُلُ ابْنَهُ كَانَ ذَلِكَ إِلَى ابْنِهِ وَ إِذَا زَوَّجَ ابْنَتَهُ

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم مسئله ۵ – مقام دوم: بررسی ثبوت خیار برای صغیر – ادله قول دوم – دلیل اول: روایات – روایت اول و بررسی آن – روایت دوم و بررسی آن – روایت سوم و بررسی آن                    ۱۴۰۴/۰۸/۲۴                          خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم قول دوم در مورد لزوم یا عدم لزوم عقدی که پدر یا جد برای پسربچه قبل از بلوغ واقع کرده و او را به دختری تزویج نموده، این است که این پسربچه بعد از بلوغ خیار فسخ دارد و می‌تواند این عقد را بهم بزند، همانطور که می‌تواند آن را

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مسئله ۵ – مقام دوم: بررسی ثبوت خیار برای صغیر – ادله اقوال – ادله قول اول – بررسی دلیل دوم – اشکال صاحب حدائق – جمع‌بندی دلیل اول، دوم و سوم – دلیل چهارم: استصحاب و بررسی آن – نتیجه بحث از ادله قول اول – قول دوم: ثبوت خیار برای صبی                ۱۴۰۴/۰۸/۱۹ بررسی دلیل دوم بحث در ادله لزوم عقدی بود که توسط پدر یا جد برای پسربچه غیر بالغ واقع شده است؛ چند دلیل ذکر شد؛ یک دلیل روایات عامه بود که مشتمل بر چند روایت است. دلیل دوم، عمومات و قواعد بود؛ دلیل سوم، روایات خاصه بود. آنچه که مربوط به

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مسئله ۵ – مقام دوم: بررسی ثبوت خیار برای صغیر – ادله اقوال – ادله قول اول – دلیل پنجم: روایات خاصه – روایت سوم – بررسی روایت اول  و دوم – اشکال – پاسخ محقق خویی و بررسی آن – روایت چهارم – جمع‌بندی روایات خاصه (دلیل پنجم)               ۱۴۰۴/۰۸/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله لزوم عقد نکاحی است که توسط پدر یا جد برای صغیر واقع شده است؛ برای اثبات لزوم این نکاح، به چند دلیل تمسک شده است. در جلسه گذشته برخی از ادله ذکر شد؛ این دلایل عبارت بود از برخی عمومات و قواعد و نیز روایاتی که به صورت عام مشتمل بر مطالبی است که از آنها

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مسئله ۵ – مقام دوم: بررسی ثبوت خیار برای صغیر – ادله اقوال – ادله قول اول – دلیل اول: روایات  عامه – دلیل دوم: عمومات – دلیل سوم: روایات خاصه – روایت اول – روایت دوم – بررسی روایت اول و دوم                                    ۱۴۰۴/۰۸/۱۷ ادله اقوال بحث در لزوم یا عدم لزوم نکاحی است که توسط پدر یا جد برای صبی واقع شده است. عرض کردیم دو قول در مسئله وجود دارد؛ این اقوال اجمالاً ذکر شد و حالا باید ادله آنها را بررسی کنیم. ادله قول اول قول اول که قول به لزوم تزویج است و اینکه صبی بعد از بلوغ خیار ندارد و نمی‌تواند عقدی که توسط پدر یا جد

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره –  ادله ثبوت خیار (روایات معارض) – روایت چهارم – وجه جمع بین این روایت و روایات دال بر لزوم – نظر محقق خویی – نظر برگزیده درباره تعارض – مقام دوم: بررسی ثبوت خیار برای صغیر – اقوال  ۱۴۰۴/۰۸/۰۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایات معارض با روایات دال بر لزوم نکاحی است که توسط جد یا پدر برای صغیره انجام شده است. تا اینجا سه روایت را نقل کردیم و مورد بررسی قرار دادیم؛ برخی از روایات در دلالت بر عدم لزوم مشکل دارد. برخی که دلالت بر عدم لزوم دارد، مثل صحیحه محمد بن مسلم، به ناچار راه جمع در مورد

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره –  ادله ثبوت خیار (روایات معارض) – روایت سوم – وجوه جمع بین روایت سوم و روایات دال بر لزوم – وجه سوم و بررسی آن – وجه چهارم و بررسی آن – وجه پنجم و بررسی آن             ۱۴۰۴/۰۸/۰۴     خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت سوم از روایات معارض با روایات دال بر لزوم عقد نکاحی است که پدر یا جد، دختر یا نوه‌اش را در دوران قبل از بلوغ به تزویج مردی در آورده است. یکی از این روایات، روایت محمد بن مسلم است؛ گفتیم این روایت دلالت بر عدم لزوم عقد نکاح دارد، چون به صراحت می‌گوید: «وَ لَكِنْ لَهُمَا الْخِيَارُ