خارج اصول

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – کلام محقق نائینی درباره مقدمه محقق خراسانی – اشکال محقق خویی ۱۳۹۹/۰۸/۰۵         خلاصه جلسه گذشته در تنبیه دوم سخن محقق خراسانی را ذکر کردیم. موضوع بحث در تنبیه دوم این بود که اگر کسی مضطر به کاری شد و اضطرار او ناشی از سوء اختیار بود و این فعل مضطرالیه مقدمه یک واجبی قرار گرفت، حکم فعل مضطرالیه چیست؟ مثل اینکه کسی با سوء اختیار خود وارد در یک خانه یا ارض مغصوبه شود و آنگاه برای تخلص از این حرام اضطرار به خروج پیدا کند، بالاخره این شخص باید این مکان غصبی را ترک کند و اضطرار به این خروج

جلسه ۱۸- PDF جلسه هیجدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم :اضطرار ناشی از سوء اختیار و مقدمیت آن برای واجب – نظر محقق خراسانی و دلیل آن – بررسی مقدمه محقق خراسانی در تنبیه دوم ۱۳۹۹/۰۸/۰۴         خلاصه جلسه گذشته بحث در تنبیه دوم از تنبیهات بحث اجتماع امر و نهی بود. عرض کردیم موضوع بحث در این تنبیه این است که اگر اضطرار به سوء اختیار باشد و فعل مضطرالیه مقدمه واجبی محسوب شود حکمش چیست؟ مثل اینکه کسی به سوء اختیار وارد در یک دار غصبی شده است و الان اضطرار به خروج دارد، این اضطرار ناشی از سوء اختیار است و در واقع خروج، مقدمه یک واجبی است که آن واجب

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم: ملاک اضطرار رافع حرمت – کلام محقق خراسانی ۱۳۹۹/۰۷/۳۰         تنبیه دوم: ملاک اضطرار رافع حرمت بحث ما در تنبیه اول از تنبیهات مسئله اجتماع امر و نهی تمام شد. اما تنبیه دوم درباره ملاک اضطرار رافع حرمت است. محقق خراسانی ابتدائا مقدمه‎ای را مطرح می‎کنند و بعد به مسئله اصلی می‎پردازند. ما کلام محقق خراسانی را بیان می‏کنیم و بعد درباره آن بحث و بررسی خواهیم داشت. کلام محقق خراسانی مقدمه به طور کلی کسی که مضطر به انجام عمل حرامی می‏شود، تارتا به سوء اختیار گرفتار این اضطرار می‎شود و اخری بدون سوء اختیار؛ مثلا ممکن است کسی وارد مکانی شود

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – قسم سوم – راه حل دوم و سوم و بررسی آنها – جمع بندی ۱۳۹۹/۰۷/۱۳         بررسی راه حل اول در قسم سوم از عبادات مکروهه بنابر قول به اجتماع و بنابر قول به امتناع هم بر فرض ملازمه و هم بر فرض اتحاد راه حل محقق خراسانی بیان شد. گرچه ایشان در بعضی از فروض یعنی علی القول بالملازمه و در فرض امتناع فرمودند: محذوری وجود ندارد، زیرا اساسا متلازمین ارتباطی با مسئله اجتماع امر ونهی ندارند؛ اما در مورد آن سه فرض و جهت دیگر، بالاخره یا از راه نهی مولوی که بالعرض و المجاز به نماز

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – قسم سوم – راه حل اول – جهت دوم و سوم و چهارم – تتمه ۱۳۹۹/۰۷/۱۲         خلاصه جلسه گذشته در قسم سوم از عبادات مکروهه، چهار فرض را محقق خراسانی مطرح کردند. جلسه گذشته جهت اول را مطرح کردیم، جهت اول مربوط به عباداتی مثل نماز در موضع تهمت، علی فرض الاتحاد و بنابرقول به اجتماع بود. حکم این صورت گذشت و مثالش نیز همین صورت نماز در موضع تهمت بود که گفتیم در این فرض، این دو عنوان با هم متحد شدند، نهی به عنوان عبادت خورده در ظاهر دلیل، ولی در حقیقت به خود عبادت متعلق

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – قسم دوم – راه حل چهارم ، پنجم، ششم و بررسی آنها – قسم سوم – راه حل اول ۱۳۹۹/۰۷/۰۹         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در قسم دوم از عبادات مکروهه مثل نماز در حمام، راه حل هایی ذکر شده. تا اینجا سه راه حل که یکی را محقق خراسانی فرموده بودند و دیگری را محقق نایینی و سومی را بعضی از بزرگان، ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. راه حل دوم وسوم مبتلا به اشکالاتی بود، اما راه حل اول که محقق خراسانی ذکر کردند (طبق آنچه در کفایه فرموده‏اند در واقع راه حل چهارم ایشان

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – قسم دوم – راه حل دوم و بررسی آن – راه حل سوم و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۷/۰۸         خلاصه جلسه گذشته بحث در قسم دوم از عبادات مکروهه، یعنی مثل نماز در حمام بود که چگونه می‏توانیم این قسم از عبادات را توجیه کنیم که از طرفی، امر استحبابی به آنها متعلق شده است و به همین جهت عبادیت پیدا کردند و از سوی دیگر مکروه شمرده شدند، به دلیل نهی که متوجه آنها شده است. عرض کردیم راه حل‎هایی برای این قسم از عبادات مکروهه ارائه شده است: راه حل چهارم راهی بود که محقق خراسانی ذکر کردند

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – قسم دوم– راه حل اول (محقق خراسانی) – اشکال محقق نایینی – راه حل دوم (محقق نایینی) ۱۳۹۹/۰۷/۰۷         خلاصه جلسه گذشته بحث در قسم دوم از عبادات مکروهه بود مثلا نماز در حمام از جهت نماز بودن امر دارد و مستحب است، در عین حال وقتی در حمام واقع می‎شود متصف به کراهت می‎گردد، یعنی کأنه نهی داریم از نماز در مکانی به نام حمام. محقق خراسانی برای توجیه قسم اول از این عبادات سه راه حل ذکر کردند، که عینا آن سه راه حل را در قسم دوم هم جاری می‎دانند. به علاوه راه حل چهارمی که آن

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – قسم اول – راه حل های هفتم و هشتم و نهم و بررسی آنها – قسم دوم از عبادات مکروهه ۱۳۹۹/۰۷/۰۶         در قسم اول از عبادات مکروهه تا کنون شش راه حل ذکر شد و نظر مختار نیز در این رابطه بیان گردید. چند راه حل نه چندان قابل توجه نیز در این مسئله ذکر شده که برای تکمیل بحث به آنها اشاره می‏کنیم و وارد در قسم دوم می‏شویم. راه حل هفتم برخی برای حل این مشکل و به تعبیر خودشان جمع بین اخبار مجوزه و اخبار مانعه فرمودند: روایاتی که دلالت بر استحباب می‎کنند، حمل بر

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول – عبادات مکروهه – راه حل‏ ششم در قسم اول – کلام امام خمینی و بعضی از بزرگان و بررسی آنها – نظر مختار ۱۳۹۹/۰۷/۰۵         خلاصه جلسه گذشته در بحث از عبادات مکروهه عرض کردیم اقسام سه گانه‎ای را محقق خراسانی ذکر کرده‎اند و در هر یک از اقسام سه گانه راه حل‎هایی را ارائه دادند. بحث در قسم اول بود یعنی عباداتی که در آنها نهی متعلق به عبادت شده است و در عین حال بدل هم برای آنها وجود ندارد، مثل روزه روز عاشورا. تا کنون شش راه حل برای حل مشکل عبادات مکروهه ذکر کردیم، آخرین راه حل این بود

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول –عبادات مکروهه – راه حل‏ پنجم و ششم در قسم اول ۱۳۹۸/۰۷/۰۲         خلاصه جلسه گذشته در قسم اول از عبادات مکروهه مثل روزه روز عاشورا راه حل هایی ارائه شده برای تعلق نهی و کراهت به این عبادات، تا کنون راه حل اول محقق خراسانی و راه حل محقق نایینی ذکر شد و اشکالات آنها بیان گردید. راه حل سوم نیز بنابر مبنای مختار بود که اجتماع امر و نهی جایز است و نزاع در مسئله اجتماع امر و نهی اختصاص به عموم و خصوص من وجه ندارد و شامل عموم خصوص مطلق هم می‎شود. البته بنابر مبنای مختار چنانچه خواهد آمد، راه

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول –عبادات مکروهه – راه حل‏های دیگر در قسم اول – راه سوم و چهارم ۱۳۹۹/۰۷/۰۱         خلاصه جلسه گذشته در قسم اول از عبادات مکروهه، مثل روزه روز عاشورا تا اینجا دو راه حل مورد بررسی قرار گرفت، اول راهی که محقق خراسانی ذکر کردند مبنی بر اینکه این مورد را از قبیل تزاحم مستحبین قرار دهیم و دوم راه محقق نایینی که به نوعی با اختلاف در متعلق نهی تنزیهی و امر استحبابی خواستند این عبادات را توجیه کنند و محذور اجتماع امر و نهی و اجتماع متضادین فی شئ واحد را برطرف کنند. ملاحظه فرمودید که هر دو راه حل مورد خدشه

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول –عبادات مکروهه – راه حل‏ دوم در قسم اول – بررسی راه حل دوم کلام محقق نایینی و اشکال محقق خویی ۱۳۹۹/۰۷/۰۱         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در قسم اول از عبادات مکروهه که شامل عباداتی مثل صوم روز عاشورا است، محقق نایینی راه حلی ارائه دادند و محقق خویی اشکالی متوجه این راه حل کرده‎اند. در جلسه قبل به تفصیل این راه حل را که مبتنی بر یک مقدمه بود توضیح دادیم، خلاصه این راه این بود که همانطور که در مورد تعلق اجاره به یک عمل مستحبی، یک تعدد و تغایر و اختلافی بین متعلق امر وجوبی ناشی از اجاره و

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول –عبادات مکروهه – راه حل‏های دیگر در قسم اول – ۲. راه حل محقق نایینی – اشکال محقق خویی ۱۳۹۹/۰۶/۳۰         راه حل‎های دیگر در قسم اول عرض شد در مورد قسم اول از عبادات مکروهه راهی که محقق خراسانی ارائه کردند مبنی بر اینکه ما مثل روزه روز عاشورا را از قبیل مستحبین متزاحمین قرار دهیم مبتلا به چند اشکال است، ما چهار اشکال ذکر کردیم. حال سخن در این است که بالاخره راه حل این قسم چیست؟ راه حل‎های دیگری نیز اینجا برای توجیه عبادات مکروهه از قسم اول وجود دارد یا خیر؟ البته راه حل های دیگری نیز خود محقق خراسانی

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول –عبادات مکروهه – اشکال دوم و سوم و چهارم به راه حل اول محقق خراسانی در قسم اول ۱۳۹۹/۰۶/۲۹         خلاصه جلسه گذشته بحث در عبادات مکروهه و اشکالی بود که در مورد این عبادات وارد شده است، محقق خراسانی عبادات مکروه را بر سه قسم کردند سخن در قسم اول بود، قسم اول عباداتی است که نهی به خود عبادت متعلق شده و عبادت به نحوی است که بدل و جایگزینی ندارد، مثل صوم روز عاشورا. در این قسم محقق خراسانی سه راه برای حل مشکل ارائه کردند، راه اول این بود که این عبادت و ترک آن را از قبیل مستحبین متزاحمین

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول: عبادات مکروهه – بررسی راه اول محقق خراسانی در قسم اول ۱۳۹۹/۰۶/۲۶         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم محقق خراسانی در مورد عبادات مکروهه سه طریق و سه وجه برای قسم اول از این عبادات بیان کردند. قسم اول عبارت بود از آن مواردی که نهی به خود عبادت متعلق شده است و این عبادت جایگزین و بدل نیز ندارد. وجه اولی که محقق خراسانی بیان کردند این بود که فعل و ترک، یعنی فعل روزه روز عاشورا و ترک روزه روز عاشورا هر دو مستحبی هستند که با هم تزاحم کردند و از قبیل تزاحم المستحبین است یا مستحبین متزاحمین، قهرا اگر

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه اول: عبادات مکروهه – بررسی راه اول در قسم اول – اشکال محقق نایینی به محقق خراسانی ۱۳۹۹/۰۶/۲۵       خلاصه جلسه گذشته بحث در عبادات مکروهه بود که آیا می‎توانیم عبادات مکروهه را به عنوان نقض و اشکال بر قائلین به امتناع اجتماع امر و نهی ذکر کنیم یا خیر؟ عرض کردیم که محقق خراسانی برای عبادات مکروهه سه قسم بیان کردند؛ قسم اول عباداتی بود که نهی به خود آن‎ها متعلق شده است و بدلی هم ندارند، مثل روزه روز عاشورا، ایشان دو قسم دیگر نیز بیان کردند که در ادامه متعرض خواهیم شد. اما در مورد قسم اول ایشان سه وجه برای توجیه

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم تنبیهات اجتماع امر ونهی – تنبیه اول: عبادات مکروهه کلام محقق خراسانی – پاسخ تفصیلی ۱۳۹۹/۰۶/۲۳         پاسخ تفصیلی محقق خراسانی بحث در مورد عبادات مکروهه و اشکالی بود که از این ره گذر متوجه قائلین به امتناع و قائلین به جواز وارد می‎شود. عرض کردیم محقق خراسانی یک پاسخ اجمالی به مسئله عبادات مکروهه دادند که دیروز عرض کردیم، اما یک پاسخ تفصیلی نیز ایشان در مورد عبادات مکروهه بیان کردند. هدف محقق خراسانی در واقع  این است که این موارد را از مصداق بودن برای مسئله اجتماع امر و نهی خارج کند، یعنی تصویری ارائه دهد که هیچ یک از اقسام سه گانه عبادات مکروهه مصداق مسئله اجتماع امر

جلسه ۱ – PDF جلسه اول تنبیهات مسئله اجتماع امر و نهی – تنبیه اول : عبادات مکروهه – کلام محقق خراسانی – پاسخ اجمالی ۱۳۹۹/۰۶/۲۲         تاثیر علم بر نفس انسان حضرت علی علیه السلام می‎فرماید: «كُلُّ وِعاءٍ يَضيقُ بِما جُعِلَ فيهِ إلاّ وِعاءُ العِلمِ ؛ فإنَّهُ يَتَّسِعُ بِهِ» فضای هر ظرفی در اثر مظروف و محتوای خودش تنگ‎تر می‎شود الا ظرف دانش و علم که با دانش اندوزی و تحصیل علم فضای آن بازتر می شود. هر ظرفی گنجایشی دارد، اگر در آن ظرف چیزی ریخته شود، به میزان چیزی که در آن ظرف ریخته می‏شود از گنجایش آن ظرف کم می‎شود، از یک لیوان خالی بگیرید تا یک حوض بزرگ یا یک استخر بزرگ

جلسه ۷۹ – PDF جلسه هفتاد و نهم اجتماع امر و نهی– تنبیهات – تنبیه اول: عبادات مکروهه – راه حل اجمالی محقق خراسانی ۱۳۹۸/۱۱/۳۰   تنبیه اول  تنبیه اول پیرامون عبادات مکروهه است. در جلسه قبل توضیح دادیم که چرا مسئله عبادات مکروهه به عنوان یک تنبیه مورد رسیدگی قرار می‎گیرد و دلیل پرداختن به آن چیست، همچنین اشاره شد که هم قائلین به جواز اجتماع و هم قائلین به امتناع باید مشکلی که در عبادات مکروهه وجود دارد را حل کنند.  قائلین به امتناع قهرا از این باب که این موارد در واقع نقض بر نظر آن‎ها محسوب می‎شود باید به این حل این نکته بپردازند، مثل محقق خراسانی که معتقد است اجتماع حکمین شرعیین فی واحد ممتنع