وضع

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مطلب چهارم: استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد (مقام اول- امکان) ۱۳۹۲/۰۷/۳۰   خلاصه جلسه گذشته محل بحث و نزاع در استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد مشخص شد، بحث در این است که آیا یک لفظ را می‏توان در بیش از یک معنی استعمال کرد به گونه‏ای که هر دو معنی استقلالاً لحاظ شوند، مثلاً وقتی می‏گوید: «رأیت عیناً» از «عین» اراده کند «عین باکیه» و «عین جاریه» را به کشف و استعمال واحد یعنی کأنّ گویا گفته است «رأیت عیناً و عیناً» که مرادش از عین اول «عین باکیه» و از عین دوم «عین جاریه» باشد، به جای اینکه لفظ را تکرار کند می‏گوید «رأیت عیناً» و از

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مطلب چهارم: استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد (اهمیت بحث- تنقیح محل نزاع) ۱۳۹۲/۰۷/۲۹   اهمیت بحث در مسئله استعمال در اکثر از معنای واحد نکته‏ای که درباره آن بحث مختصری داشتیم اهمیت این بحث بود، گفتیم این بحث تأثیرات زیادی در فقه دارد، التزام به جواز یا عدم جواز استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد آثار متفاوتی به دنبال دارد که به دو مورد از آثار آن اشاره می‏کنیم تا به اثر این بحث در فقه پی ببریم. مورد اول در مسئله اذان و اقامه دلیلی داریم به این مضمون که «لا صلاة الا بالأذان و الاقامة»، یعنی در واقع ظاهر این دلیل و بعضی از ادله مشابه آن

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مطلب چهارم: استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد- مقدمه ۱۳۹۲/۰۷/۲۸   خلاصه جلسه گذشته در مورد کلام مرحوم آخوند که فرمود در قسم سوم و چهارم در یک صورت استعمال محقق است و در یک صورت عنوان استعمال محقق نیست به نظر می‏رسد جای اشکال وجود دارد، مرحوم آخوند فرمود در یک قسم قطعاً عنوان استعمال محقق نیست که قسم اول (اطلاق اللفظ و ارادة شخصه) بود و در یک قسم هم قطعاً عنوان استعمال محقق است که قسم دوم (اطلاق اللفظ و ارادة مثله) بود. اما ایشان در مورد قسم سوم و چهارم؛ یعنی اطلاق اللفظ و ارادة صنفه و نوعه فرمود در یک صورت عنوان استعمال صدق می‏کند و

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست مطلب سوم: استعمال لفظ در لفظ (مقام دوم- صدق عنوان استعمال) ۱۳۹۲/۰۷/۲۷   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مقام دوم بحث که آیا در اقسام چهارگانه اطلاق اللفظ و ارادة اللفظ عنوان استعمال تحقق دارد یا خیر بعضی اشکالاتی را مطرح کرده‏اند، سه اشکال مورد بررسی قرار گرفت، اشکال اول و دوم پاسخ داده شد، در مورد اشکال سوم هم گفتیم در یک قسم (اطلاق اللفظ و ارادة شخصه) اشکال وارد است اما در سه قسم دیگر وارد نیست. اشکال چهارم این اشکال از طرف مرحوم آیت الله بروجردی نسبت به همه اقسام چهارگانه اطلاق اللفظ و ارادة اللفظ ایراد شده است، ایشان ادعا می‏کند به طور کلی اطلاق اللفظ و ارادة اللفظ

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مطلب سوم: استعمال لفظ در لفظ (مقام دوم- صدق عنوان استعمال) ۱۳۹۲/۰۷/۱۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در استعمال لفظ در لفظ بود، گفتیم بحث ما در دو مقام است؛ مقام اول این است که آیا چنین استعمالی امکان دارد یا نه؟ آیا صحیح است لفظی را در لفظی استعمال کنیم یا نه؟ استعمال لفظ در لفظ بر چهار قسم بود که امکان استعمال در این چهار قسم بررسی شد و نتیجه این شد در هر چهار قسم استعمال لفظ در لفظ ممکن و صحیح است. مقام دوم: صدق عنوان استعمال بعد از اینکه پذیرفتیم اطلاق اللفظ و ارادة اللفظ امکان دارد، یعنی امکان دارد لفظ گفته شود و خود لفظ اراده شود بحث

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم مطلب سوم: استعمال لفظ در لفظ (مقام اول: امکان) ۱۳۹۲/۰۷/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در مقام اول در مسئله اطلاق اللفظ فی اللفظ بود، در این مقام ما تقریباً امکان استعمال لفظ در لفظ را ثابت کردیم، یک مطلب باقی مانده که باید به بررسی آن بپردازیم و آن هم اشکال محقق عراقی است، ایشان در اطلاق لفظ و اراده نوع، همچنین در اطلاق لفظ و اراده صنف اشکال کرد و گفت نمی‏توان لفظ را اطلاق کرد و نوع آن را اراده کرد، همچنین نمی‏توان لفظ را اطلاق کرد و صنف آن را اراده کرد. در نوع مسئله را تطبیق کردیم، به همین منوال در صنف و مثل هم قابل تطبیق است. محصل

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مطلب سوم: استعمال لفظ در لفظ (مقام اول: امکان) ۱۳۹۲/۰۷/۱۷   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در اطلاق اللفظ و ارادة اللفظ یا به تعبیر دیگر استعمال اللفظ فی اللفظ چهار قسم متصور است؛ قسم اول اطلاق اللفظ و ارادة شخصه بود که بحث آن گذشت و نتیجه این شد که این نحوه اطلاق ممکن و جایز است و منعی در این اطلاق وجود ندارد، عرض کردیم ما فعلاً در مقام اول که اصل صحت و جواز استعمال اللفظ فی اللفظ است بحث می‏کنیم که آیا ممکن است انسان لفظی را استعمال کند و خود آن لفظ را اراده کند، مقام دوم که بحث از صدق عنوان استعمال اللفظ فی اللفظ است بعداً خواهد

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مطلب سوم: استعمال لفظ در لفظ (مقام اول: امکان) ۱۳۹۲/۰۷/۱۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در قسم اول از اقسام اطلاق اللفظ و ارادة اللفظ بود، گفتیم گاهی لفظ اطلاق می‏شود و شخص همان لفظ اراده می‏شود، عرض کردیم صاحب فصول اشکال کرده که اصلاً چنین چیزی ممکن نیست چون لازمه آن اتحاد دال و مدلول است، اینکه یک چیز هم دال باشد و در عین حال مدلول هم باشد چون قرار است شخص همان لفظ اراده شود، شدنی نیست. مرحوم آخوند در پاسخ به اشکال صاحب فصول فرمود: آنچه ما در مسئله دلالت و تغایر دال و مدلول لازم داریم اصل تغایر است ولو اینکه به اعتبار باشد و لازم نیست تغایر، حقیقی

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مطلب سوم: استعمال لفظ در لفظ (مقام اول: امکان) ۱۳۹۲/۰۷/۱۵   استعمال اللفظ فی اللفظ عرض کردیم استعمال بر دو قسم است؛ استعمال اللفظ فی المعنی و استعمال اللفظ فی اللفظ، استعمال اللفظ فی المعنی بر دو قسم بود؛ یکی استعمال حقیقی و دیگری استعمال مجازی، در جلسات گذشته پیرامون استعمال مجازی بحث کردیم و انظار مختلف درباره مجاز را مورد بررسی قرار دادیم اما بحث از استعمال اللفظ فی اللفظ بحثی است که باید درباره اقسام آن و صحت چنین استعمالی بحث کنیم. در استعمال لفظ در معنی، لفظ توسط متکلم استعمال می‏شود لکن اراده معنی می‏شود اما در این مقام لفظ استعمال می‏شود اما نه در معنای خودش بلکه از این لفظ

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مطلب دوم: حقیقت مجاز ۱۳۹۲/۰۷/۱۳   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم قول سوم در باب حقیقت مجاز قول مرحوم مسجدشاهی است، ایشان درباره همه مجازات می‏فرماید: لفظ در معنای موضوع‏له خودش استعمال می‏شود، یعنی به اراده استعمالی لفظ در موضوع‏له خودش استعمال شده اما معنای مجازی آن مراد جدی متکلم است پس تفاوت بین حقیقت و مجاز تفاوت بین ما هو المراد استعمالاً و ما هو المراد جداً می‏باشد. تفاوت نظریه ایشان با سکاکی را هم بیان کردیم، به تعبیر خود مرحوم مسجدشاهی له حسن الاختراع و لنا حسن الاتّباع؛ برای او (سکاکی) حسن اختراع است و او خوب اختراع کرد و ما خوب پیروی کردیم چون مرحوم مسجدشاهی با استفاده از نظریه سکاکی