پرسش و پاسخ

سوال: نظر حضرتعالی در خصوص صوفیه سلسله نعمت اللهیه گنابادی که شیعه بوده و به آداب شرع بسیار مقید می باشند چیست؟ پاسخ: به طورکلی انسان ها با هر عقیده ای دارای حقوقی می باشند که بر همگان و به ویژه حاکمان لازم است آنها را رعایت کنند و چنانچه رفتار کسی مزاحم حقوق دیگران باشد مطابق قانون باید جلوی آن گرفته شود. در مورد صوفیه اگر چه برخی عقاید آنان مورد قبول ما نیست ولی این مجوز هتک حرمت و برخورد غیر اخلاقی و غیر انسانی با آنان نیست.

سوال: در احادیثی به پشمینه پوشی انبیاء، پیامبر اسلام، ائمه هدی، فاطمه زهرا و صحابی امامان اشاره شده، پس آیا خرقه پوشیدن صوفیه صحیح است؟ پاسخ: پشمینه پوستی آن بزرگواران به عنوان لباس متعارف طبقه ضعیف جامعه آم روز بوده نه اینکه گفته شود این یک سنت است و باید به آن عمل شود، آنچه امروز به عنوان یکی از مشکلات جامعه اسلامی گریبانگیر مسلمین شده جمود بر برخی سخنان و رفتارهاست که صرفا جنبه تشریفات پیدا کرده و از محتوا خالی می باشد. به طور کلی اسلام با هر نوع تعین مخالف است ولو آنکه به ظاهر زاهدانه باشد. این تعینات باعث دورشدن از حقیقت مکتب اهل بیت علیه السلام و اسلام ناب و باقی ماندن در ظواهر است.

سوال: نظر حضرتعالی در خصوص حفظ اتحاد فرق اسلامی علی الخصوص دوستی با اهل تصوف چیست؟ پاسخ: اتحاد فرقی اسلامی درشرایط کنونی یک از ضروریات است و بزرگان دین نیز بر آن تاکید دارند. در باب دوستی نیز باید توجه داشت که اگر این دوستی موجب تغییر در فکر و اندیشه و رفتار شود می بایست احتیاط شود چه این که طبق احادیث همنشینی موجب تاثیر پذیری است و حتی در حد ورود به یک دکان عطر فروشی یا غیر آن که باعث می شود انسان از بوی آن فضا متاثر شود ولو اینکه فقط داخل آن مکان شده و خارج شود.

سوال: لطفاً وحدت وجود صحیح و مورد تأیید شرع را توضیح فرمائید؟ پاسخ: مسئله وحدت وجود از مشکلات عرفان و فلسفه اسلام است. خلاصه این نظریه به زبان ساده این است که وجود حقییقی صرفا در خداوند منحصر است و سایر موجودات تنها مظاهر و جلوهایی از حضرت باری تعالی می باشند و اگر به آنها موجود اطلاق می‎شود مجازاست. بر این اساس کثرت در این جهان در مظاهر وجود است نه خود وجود. این مطلب با آیات و روایات هم قابل تایید است و لذا مورد قبول شرع نیز می باشد. البته گاهی تفسیرهای نابجایی از این نظریه صورت می گیرد که با کتاب و سنت سازگاری ندارد. بر این اساس نظر صحیح نه منکر کثرت در این عالم

سوال: نظر حضرتعالی در خصوص مشایخ صوفیه چیست؟ و آیا توهین و تکفیر بزرگان گذشته و فعلی صوفیه شرعاً جایز است؟ پاسخ: به طور کلی اهانت به اشخاص و مقدسات آنها در اسلام مذموم است. در این رابطه فرقی هم بین مسلمان و غیر مسلمان نیست. آن چه در سنت رسول خدا و ائمه علیهم السلام مشاهده می شود آشکار کردن عقاید باطل و رفتار ظالمانه کسانی است که در مقابل حق می ایستند. باطل بودن برخی عقاید صوفیه موجب جواز اهانت نیست. اگر هم رفتار آنان به گونه ای باشد که فسق آشکار محسوب شود تنها در همان حد می توان آنان را مورد اشکال قرار داد.

سوال: غسل توبه و اسلام (مصعب بن عمیر هم انجام داده) که صوفیه انجام می دهند چه حکمی دارد؟ پاسخ: غسل توبه مستحب است و در استحباب آن فرقی بین توبه از کفر و فسق نیست ولی این صرفا یک ادب ظاهری است و حقیقت توبه همان بازگشت از گناه و عزم بر ترک آن است. اما آنچه به عنوان غسل اسلام در بین صوفیه مشهور شده یکی از اموری است که به نظر ابوریحان بیرونی از مسیحیت اخذ شده و تشریفاتی که برای ورود به این گروه قرارداده اند صرفا ساخته و پرداخته خود آنان است.

سوال: با توجه به قاعده لطف و داشتن امام ظاهرِ عادل، بیعت ولایتی (نه حکومتی مخصوص خلفاء) در این زمان که نسخ آن هم در اسلام نرسیده و امروزه فقط صوفیه برای امام، بیعت می گیرند، چگونه است؟ پاسخ: این بیعت اساس ندارد و موجه نیست.

سوال: آیا گفتن ذکر خفی که صوفیان به استناد آیات، سنت و روایت به مریدان خود تلقین می کنند جایز است؟ و چون نامی از خداوند است می توان از آنها ذکر دریافت کرد؟ پاسخ: ذکر خدا نیاز به تلقین ندارد واحتیاج به اجازه از کسی نیست. به طور کلی اذکاری که در روایات وارد شده به شرط آن که مقدمات و ملازمات آن فراهم شود برای ذاکر مفید و موثر است و بعضا دارای آثار وضعی خاصی می باشد.

سوال: صوفیه به مصافحه فقری (طبق احادیث عیون اخبار و . . .) قائلند و دستبوسی دوطرفه ای را دارند. آیا انجام این کارها شرعاً جایز است؟ آیا بوسیدن دست برادر مومن فی نفسه اشکال دارد؟ پاسخ: این اصطلاحات از اختراعات این گروه است و الا اصل مصافحه بین برادران مومن مستحب است و بوسیدن دست برادر مومن به شرط آن که صرفا یک احترام و تکریم باشد اشکالی ندارد و موجب وهن کسی که دست را می بوسد نباشد.

سوال: امروزه که تشبهی به کفار نداریم، گذاشتن شارب چه حکمی دارد و آیا زدن آن واجب و بلند گذاشتنش حرام است؟ (احادیثی که شارب داشتن ائمه را می رساند: کافی ج۶ ص۵۱۰ و مکارم الاخلاق ص۳۳ و الخرائج ج۱ ص۱۰۵ و مناقب ابن شهرآشوب ج۴ ص۲۳ و ص۶۷ و مدینۀ معاجز ائمۀ ج۴ ص۱۲۲) پاسخ: زدن شارب مستحب است.

سوال: آیا فکر مصطلح صوفیان، یعنی تفکر در اسماء خداوند جایز است؟ و یا شرک محسوب میشود؟ پاسخ: با سلام؛ تفکر و تامل در اسماء و صفات و افعال خداوند جایز است و شرک محسوب نمی شود.

سوال: در احادیثی به رفتن درمجالس ذکر امر شده. آیا حضور در مجالس ذکر صوفیان شرعا جایز است؟ پاسخ: مقصود از مجالس ذکر یعنی مجالسی که موجب یاد خدا و نسیان غیر خدا است اما آنچه به عنوان مجالس ذکر صوفیه مشهور شده تشریفات خاصی است که آنان خود اختراع کرده اند و از محتوای یاد خدا فاصله گرفته و لذا شرکت در آن جایز نیست مخصوصا اگر باعث تقویت این گروه شود.

سوال: وجدکردن صوفیه بطور غیراختیاری چه حکمی دارد و آیا سماع اختیاری بعضی از دراویش جایز است؟ پاسخ: جایز نیست.

سوال: لطفاً عرفان حقیقی را تعریف فرمائید و تفاوت آن را با تصوف بیان کنید؟ پاسخ: عرفان حقیقی عرفانی است بر آمده از اسلام ناب که دین حقیقی است آنچه در این عرفان تعقیب می شود وصول به محبوب و منبع حقیقی هستی است و در این راه می بایست رضایت معشوق جلب شود. جلب رضایت محبوب نیز به پایبندی به آداب ظاهری و سلوک باطنی محقق می شود. بر این اساس التزام به ظواهر شریعت مقدمه سیر و سلوک است و در هیچ مرحله ای از سیر و سلوک نمی توان از ظواهر هر شریعت دست کشید. اما منظور از تصوف در دید اشخاص مختلف است. تصوف طبق تعریف برخی از بزرگان عبارت است از گرفتن حقایق و گفتن

سوال: آیا قبول ولایت امام هشتم، دلیل اثنی عشری بودن است و یا شیعه هشت امامی هم داریم؟ چون بعضی ها صوفیه را بخاطر معروف کرخی هشت امامی می خوانند. پاسخ هرچند ظاهرا بین قبول و ولایت امام رضا علیه السلام و اثنی عشری بودن به حسب ظاهر تفکیک نمیشود ولی در مورد کرخی معروف آنچه مسلم است این است که پدر و مادر وی نصرانی بوده و گفته می شود اسلام آورده است ولی تشیع او مورد اختلاف است و اثبات آن خالی از مشکل نیست.

سوال: آیا صفاتی مانند: صَفَاءِ سِرِّهِ وَ إِخْلَاصِ عَمَلِهِ وَ عَلَانِيَتِهِ وَ بُرْهَانٍ مِنْ رَبِّهِ فِي كُلِّ حَال و صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاه‏ و اجازه امام برای فقها و مراجع تقلید، لازم است یا فقط اجتهاد نظری کافیست؟ پاسخ: ممکن است کسی با اجتهاد نظری قدرت استنباط احکام را فی الجمله به دست بیاورد ولی آنطور که برخی از بزرگان گفته اند ملکه نورانی اجتهاد بدون صفای باطن و نورانیت قلب حاصل نمی شود. به علاوه کسی می تواند مرجع تقلید و محل رجوع مردم در امر تقلید و زعامت دین قرار یگرد که از این ویژگیها برخوردار باشد همانطور که در رساله های عملیه به آن تصریح شده است.

سوال: آیا خواندن دعای نادعلی صحیح است و آیا سند معتبر هم دارد؟ پاسخ: اعتبار این دعا محل اشکال است و سند معتبری ندارد ولی فی نفسه به عنوان این که ذکر علی عبادت محسوب می شود چه بسا ازاین باب مشمول روایات مربوط به آن بشود.

سوال: لطفا نظر شریف را در خصوص موارد زیر ارسال نمایید، : ۱- نجاست یا پاکی عرق جنب از حرامُ ۲-تعدد واسطه در نجاسات ۳-خمس در ترقی قیمت (ترقی را از امور اعتباری میدانید؟ ) تشکر ۴-جواز تیمم بر مطلق ارض پاسخ: عرق جنب از حرم نجس نیست ولی بنابر احتیاط مستحب نماز با آن نخواند. از واسطه سوم به بعد نجس نمی کند. خمس به ترقی قیمت تعلق می گیرد ولی اداء آن در صورتی که امکان پرداخت نباشد موکول به امکان پرداخت است. تیمم بر مطلق وجه الارض جائز است.

سوال: نظر شما در مورد مولوی و عرفان مولوی چیست؟ پاسخ: مولوی همانند بسیاری از بزرگان اهل معرفت دارای امتیاز است و البته نقایصی نیز می باشد. مطلق انگاری درباره عالمان در هر رشته ای صحیح نیست. می بایست از مطالب مفید آنان بهره برد و در عین حال راه نقد برخی آراء و نظریات آنان مفتوح است.

سوال: استعمال مواد مخدر قدیمی و جدید چه حکمی دارد؟ استفاده از داروهایی که ترکیباتشان از موادمخدر است چه حکمی دارد؟ و آیا خداوند در حرام، شفا قرار داده !؟ پاسخ: با توجه به اینکه استعمال موارد مخدر چه از انواع قدیمی و چه از انواع جدید آن موجب ضررهای فردی و اجتماعی بسیاری است و مشکلات بسیاری در بین جامعه و خانواده های مستعملین و معتادین به آن ایجاد می کند جایز نیست. داروهایی هایی که در ترکیباتشان از چنین موادی استفاده می شود چنانچه با نظر پزشک و به منظور علاج استعمال شوند آن هم با رعایت مقدار مورد نیاز مانعی ندارد.